Milli Eğitim Bakanının ÖSS önerisi kaos yaratır.

Milli Eğitim Bakanı, ÖSS'nin kaldırılacağını ve yerine Seviye Belirleme Sınavları getirilmesi için YÖK ile görüşmelere başlayacağını açıklamış. Haberi başka yerde okuyunca bugünkü Milliyet’te aradım, ancak bulamadım. Bunun anlamı “Milliyet bu açıklamayı ciddiye almıyor” ise, Milliyet’i kutlarım.

Habertürk “ÖSS'ye elveda! Milli Eğitim Bakanı Çelik'ten öğrencilere müjde...” başlığıyla haberi vermiş (1). Bu habere göre Milli Eğitim Bakanı "Eğer ÖSS sistemini ilköğretimde uyguladığımız SBS'ye benzetirsek, ki hükümetimizin programında bunun böyle olacağı ifade edilmektedir, o zaman 'hayat eşittir 180 dakika' olmayacak" açıklamasını yapmış. “Öğrencilere müjde” diye verilen haberin başlığı “Eyvah ÖSS kalkıyor.” olsaydı daha gerçekçi olurdu.

Geçen yıla gidelim. OKS kaldırılacak denildi. 8. Sınıfta yapılan OKS kaldırıldı ve yerine 6., 7, ve 8. sınıflarda SBS adı verilerek 3 OKS konuldu (2). Eskiden, ilköğretim öğrencilerinin çoğu yalnızca 8. sınıfta özel dersaneye giderdi. Şimdi 5. sınıftan itibaren 4 yıl gitmeye başladılar. Bu karar Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2007 yılı içindeki en büyük hatasıdır.

Böyle büyük bir hataya imza atmış olan Milli Eğitim Bakanı şimdi de ÖSS’ye takmış durumda. “Hayat eşittir 180 dakika olmayacak” gibi süslü bir cümlenin arkasına sığınarak değiştirmeye çalıştığı ÖSS sisteminden bir kaos ortamına geçeceklerinin farkında olmamaları olanaksızdır.

ÖSS ve OKS (yerine koydukları SBS) aynı kulvarın sınavları değildir. Bunları birbirine benzer sınavlar gibi düşünmek ve OKS yerine getirdikleri modeli ÖSS için önermek herşeyden habersiz olmanın bir göstergesidir.

İlköğretimde SBS’ye giren öğrenciler hepsi aynı yaştadır ve o yıl bir yeri kazandılar -kazandılar, bir başka yıla beklemek gibi şansları yoktur. Bu model buna göre uygulanmıştır. Tek OKS yerine 3 SBS, beğensem de beğenmesem de uygulanabilir bir modeldir.

ÖSS ise Liseyi bitirmiş her yaştaki kişinin girebileceği bir sınavdır. 17, 18, 19, 25, 35, 45 veya 75 yaşında herkes bu sınava girip üniversiteye girme şansını deneyebilir. Bu bir yarışmadır ve yarışma aynı zamanda yapılır ve yarışı kazananlar üniversiteye girerler.

Yarışmanın olmazsa olmaz koşulu yarışmanın zamanıdır. Farkı zamanlarda ve farklı koşullarda yapılan yarış aynı değerlendirme için kullanılamaz.

Bu açıklamalardan sonra Milli Eğitim Bakanı’nın önerdiği modeli düşünelim. 3 Sınav olacakmış ve bunların ağırlıkları 30-30-40 olacakmış. Bakan şöyle diyor:

"Ama bunu daha YÖK'le oturup konuşacağız. Eğer ÖSS sistemini ilköğretimde uyguladığımız SBS'ye benzetirsek, ki hükümetimizin programında bunun böyle olacağı ifade edilmektedir, o zaman 'hayat eşittir 180 dakika' olmayacak. O zaman bu yükü yayacağız. 100 kiloluk bir yükü gencimizin sırtına birden vermeyeceğiz. 'Sen bunu 30-30-40 kaldır' diyeceğiz."

3 sınav öneriliyorsa yerleri 10., 11 ve 12 sınıflar olacaktır. Diyelim, bu modeli kabul ettiler ve 2009’da 10. sınıflar sınava girecek, 2010’da 10. ve 11. sınıflar, 2011’de 10., 11. ve 12. sınıflar ve o yılın ÖSS puanları bu 3 sınava göre belirlendi. Öğrencilerin kimisi kazandı ve kimisi kazanmadı. Şimdi değişik durumlar için çalışalım:

DURUM-1

2011’de bu öğrencilerle birlikte 2008 mezunu bir lise öğrencisi sınava girdi. Elbette girecek, lise mezunu olan herkesin üniversiteye girme hakkı vardır. Eğitim hakkı ne koşulda olursa olsun engellenemez demiyorlar mı, başta Milli Eğitim Bakanı olmak üzere bugünlerde. O zaman 3 sınav girmiş olan öğrenci ile tek sınava girmiş öğrencinin puanları nasıl aynı kategoride değerlendirilebilecek. Bunu kimseyi üzmeden yapabilecek hiçbir yazılım yoktur. Var derlerse herşeyden önce ben itiraz ederim. Ve kim itiraz ederse etsin, yargı doğru kararı verir.

DURUM-2

2011’de sınavı kazanamayan bir lise mezunu 2012’de sınava girecektir. Buna kimse engel olamaz, çünkü anayasamız üniversitede herkesin okuma hakkını güvence altına alıyor. 2012’de sınava giren bu öğrenci 2009, 2010 ve 2012’de girdiği 3 sınava göre değerlendirilecek. O yıl yeni sınava giren öğrenci ise 2010, 2011 ve 2012 yıllarında girdiği sınava göre değerlendirilecek. Yani kimi öğrencinin puanı elmalardan oluşacak, kimi öğrencilerin puanı armutlardan oluşacak, kimi öğrencinin puanı ise hem elmalardan hem de armutlardan oluşacak.

DURUM-3

10. sınıfta girdiği sınavda “hayat 180 dakika olduğu için” başarısız olmuş bir öğrenci bunu nasıl telafi edecek. Bundan sonra eli kolu bağlı mı kalacak. Bunu telafi etmek için 10. sınıf sınavına 11. ve 12 sınıfta girme şansı verilirse bu zamanında giren öğrenciler için eşitsizlik yaratmaz mı?

Bu konuda başka durumlar da değerlendirilebilir. ÖSS’yi çok yıla yaymak ileri değil geriye bir adımdır ve kaos yaratmaktan başka bir şeye yaramaz. Sakıncası çoktur:

1. Değişik yıllarda, değişik koşullarda yapılan sınavların tek potada adil bir şekilde birleştirilmesi olanaksızdır.
2. Tek sınav yerine 3 sınav konulması dedikoduları özel dersanelerde bayram havası yaratmıştır şimdiden. OKS yerine 3 SBS ile büyük atak yapan özel dersanelere ikinci büyük vurgun şansı yaratılacaktır.
3. Milli Eğitim Bakanlığı yalnızca özel dersaneleri mutlu edecek sınav modelleri üretmekten vazgeçmelidir.
4. Tek ÖSS dışındaki bütün modeller kaos yaratır.
5. ÖSS’yi kaldıracağız diye verdikleri anlamsız sözleri tutmak zorunda değillerdir. Bu sözler eğitimden habersiz siyasetçilerin sözüydü (3). Bu sözleri tutmak için gençleri tam bir umutsuzluğa sürüklemesinler.
6. Aklı başında öğrencilerin “ÖSS kalkacak” açıklamasına inanması olanaksızdır. Buna inananların ise ÖSS’yi kazanma şansı hiç yoktur.
7. Milli Eğitim Bakanı bu kadar çok kişiyi ilgilendiren konularda sonuçlarını düşünmeden açıklamalar yapmamalıdır.

SONUÇ:

ÖSS’nin şu andaki yapısına başka alternatif yoktur. Milli Eğitim Bakanının önerisi olmayacak bir modeldir.

(1) “ÖSS'ye elveda! Milli Eğitim Bakanı Çelik'ten öğrencilere müjde...”, Habertürk (30-1-2008)
(2) OKS kalktı yerine 3 OKS geldi (10-3-2007): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=29880
(3) Siyasetçiler için seçim dersleri 7: "ÖSS kalkacak" demeyin.(8-6-2007): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=45362