Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

16 Ekim '18

 
Kategori
Türkiye Ekonomisi
 

Türk Hava Yolları Bugün Avrupa’nın En İyisi; Dün Neyimiz Eksikti ki Olamadık (2)

Türk Hava Yolları Bugün Avrupa’nın En İyisi; Dün Neyimiz Eksikti ki Olamadık (2)
 

Rekabetçisi kadar bilgi ve sermaye üretemeyenler diğerine sömürgedir.


Yakın tarihte, İngiliz menşeili RJ uçaklarıyla ilgili yaşananları hatırlıyor musunuz? Dediğimizde, hatırlayanımız çıkmayacaktır. Ancak, “Deve olayı” dediğimizde uzun süre gündemde tutulduğu için  hemen hatırlanacaktır.

Milli menfaatleri sözkonusu olduğunda anlı şanlı! Avrupa medyasının (BBC Misali) ülkelerinin aleyhine hiçbir şeyi görmedikleri bilinir. Ancak, öyle bir hassasiyeti bizim (kimi) medyamızda görmek ne yazık ki pek mümkün olmamaktadır.

THY için “Satalım da kurtulalım” dediğimiz günlerden, bir dünya yıldızı olduğu günlere nasıl geldik?

Konuya, Deve Olayını manşete taşıyan ve bu manşetle ödül alan Sabah Gazetesi’nin, 13 Aralık 2006 Tarihli haberi ile başlayalım:

“YOK DEVE!

Türk Hava Yolları'nın filosunda 13 yıldır bulunan sabıkası kabarık RJ tipi uçaklar artık tarih oldu. Kira sözleşmesi biten İngiliz yapımı son uçak da iade ediliyor. THY teknik personeli bu mutlu son için dün inanılmaz bir olaya imza attı...

Teknik Uçak Bakım Başkanı Şükrü Can'ın girişimiyle alınan bir deve süslenerek kamyonla alanın B kapısına getirildi. Apronda bekletilen RJ tipi uçağa kadar yürütülen deve uçağın önünde kesildi, eti taşeron işçilere dağıtıldı…” (1)

Yok Deve' manşeti 2007'ye damga vurdu

SABAH'ın 13 Aralık 2006 tarihli "Yok Deve!" ve 23 Temmuz 2007 tarihli "Halk Bildirisi" manşetleri, aylık pazarlama ve iletişim dergisi MediaCat'in seçtiği '2007'nin en iyi 10 gazete manşeti' arasında yer aldı…SABAH'ın 13 Aralık 2006 tarihli baskısında attığı "Yok Deve!" başlığı oldukça ilgi çekti. THY yetkililerinin bir deveyi apronda kesmesini konu alan haberin başlığı, 2007'nin unutulmazları arasında yer aldı. (2)

Deve kesen THY yöneticisi: Beni gaza getirdiler

 -Sorunlu RJ uçaklarının elden çıkarılmasını, apronda deve keserek kutladığı için görevden alınan Şükrü Can: Herkesin haberi vardı, günah keçisi oldum...

-Kamuoyu sizi deve kesen kişi olarak tanıdı. Sizin tek yapabildiğiniz deve kesmek değil sanırım.

Can …THY'ye dönmeden önce son çalıştığım firma, İngiltere'de yerleşik Gamit Limited Havacılık şirketiydi. Uluslararası Teknik Başkan olarak görev yapıyordum. Mortgage sistemi ile kendimize bir ev almıştık. Oturum almama 1 yıl kalmıştı. 2 yıl önce İTÜ'den sınıf arkadaşım olan THY Genel Müdürü Temel Kotil arayınca her şeyi yüzüstü bırakıp teklifi kabul ettim. Ancak şimdi dönüp yaşadıklarıma bakınca, "Keşke hayır deseymişim" diyorum içimden.

-Deve kesme fikri nereden geldi aklınıza?

Ş.Ç.: Göreve geldiğim günden bu yana şirketin en büyük problemi olan ve sürekli arıza çıkaran RJ uçaklarının İngiltere'ye iadesi konusunda tüm ekip arkadaşlarımızla mücadele verdik. Toplam 11 adet olan bu uçakların her birinin tesliminde çalışan arkadaşlar bana gelip kurban keselim dediler. Bir teknisyen arkadaş, "Başkanım, ben bu uçakların birinde can yoldaşım arkadaşımı kaybettim. Ne olur bu uçağı teslim ettiğimizde bir kurban keselim" dedi. Her RJ'nin tesliminde bu taleple karşılaşınca ben de 10'uncu uçağın tesliminde arkadaşlara espri olsun diye, "Arkadaşlar, size söz veriyorum. Bu uçakların tümünü teslim ettikten sonra 11 koyun yerine bir deve keseceğim" dedim…(3)

Düşen RJ'de 75 kişi ölmüştü

-11 Ocak 1998 tarihinde Samsun'da TC-THF tescilli RJ-100, Samsun Havalimanı'na teker koyduktan sonra pist dışına çıktı. Uçak hurdaya ayrıldı.

-22 Nisan 2000 tarihinde Siirt Havalimanı'na inişte yoğun yağış nedeniyle TC-THL tescilli RJ-70 pistten çıkmış, uçak hurdaya ayrılmıştı.

-8 Ocak 2003 tarihinde Diyarbakır'da TC-THG tescilli RJ-100 uçağı 80 yolcusuyla Diyarbakır Havalimanı'na inişe geçtiği sırada düşmüş, kazada mürettebatla birlikte 75 kişi yaşamını yitirmişti. (4)

Gecikmiş bir RJ hikayesi.

…Bu uçaklarla ilgili dünya havacılık basınında çıkan haberler o kadar kötüydü ki neredeyse bu uçaktan filosuna katıp da memnun olan tek bir işleticiye bile rastlamak mümkün değildi.

…Dönemin yönetim kurulu ve genel müdürü bu uçakları satın almak istiyor ancak o tarihte Teknik Genel Müdür Yardımcılığı’ndan sorumlu Yusuf Bolayırlı’nın ise bu uçaklara karşı çıktığı ve istemediği biliniyordu.

O sırada THY’de yönetim kurulu değişiklikleri oldu ve yeni yönetim kurulu da bu uçaklardan almaya karar verdi…Son pazarlığın oldukça iyi yapıldığı ve fiyatın düşürüldüğü savıyla uçakların alımına oldukça yaklaşıldı…

Bu sırada uçağın kötü sicili nedeniyle üretici firma, Avro Liner ismini bırakarak uçağı British Aerospace markası altında üretiyor gözükmeye başlamıştı.

Dolayısıyla bu uçakla ilgili tüm kötü şöhret sanki eski firmanın üretimi ve kusuruymuş gibi algılanıyor ve lobi faaliyetleri de buna göre yapılıyordu. O sırada Avrupa’da hostesler birliği bu uçakların egzoz gazını kabine vermesi nedeniyle sağlık sorunları yaşayabileceklerine yönelik davalar açıyordu.

İşte tam o sırada İngiltere Prensi Charles bir RJ uçağına atladığı gibi Türkiye’ye geldi. Uçaktan inişi oldukça ağır çekim ve gösterişli bir biçimde organize edilmişti. Ertesi günkü tüm gazeteler Prensin Türkiye’deki Kapalıçarşı gezisinden değil, bu uçaktan iner ve binerken çekilmiş resimleriyle süslüydü.

Kısa bir süre sonra da uçaklar THY filosuna katıldı. Biritish Aerospace’in son üretimi olmuştu bu RJ’ler. Bundan sonra başka RJ üretilmedi. Çünkü üretilseydi bile bu uçakları onca kötü şöhrete rağmen Dünyada alacak bir başka şirket bulmak oldukça zordu.

Uçaklar filoya girdiği anda ciddi motor arızaları başladı. Hiçbir uçakta olmayan motor arızaları nedeniyle bu uçaklara büyük bakım masrafları yapıldı. En sonunda da iyileştirilmesi amacıyla köklü çözüme gidilerek motorlar değiştirildi…(5)

THY, 2003’teki değerlendirmede Avrupa’nın 27’inci; 2009 yılı sonu itibariyle yapılan değerlendirmede 4’üncü, son beş yıldır yapılan değerlendirmeye göre de:

“Türk Hava Yolları, son beş yıldır “Avrupa’nın En İyi Havayolu” şirketidir. (6)

THY yetkilisi anlatmaktadır.

-“2003’ten, 2010 yılına kadar THY’ye hostesler hariç hiç lise mezunu personel alınmamıştır. Alınan personelin tamamı üniversite mezunu ve çok büyük bir oranı da master ve doktora yapmıştır.

Bunlarla birlikte THY kadroları, Avrupa ve Amerika’nın önemli üniversitelerinde master yapmış kişilerle zenginleştirilmiştir.

Bizim eğitime, teknolojiye yaptığımız yatırım eski dönemlerle kıyas edilemeyecek kadar çok büyüktür. Örneğin bu yıl bilgi işlemde teknolojiye 100 milyon dolar civarında yatırım yaptık.

Birçok projemiz var. 300’e yakın bilgisayar yüksek mühendisi çalışıyor. Türkiye’nin belki de en büyük bilgi teknolojileri personeline sahibiz. Birçok programı biz satıyoruz. Teknolojileri geliştiriyoruz. Yapamadıklarımızı dışarı veriyoruz. Hazır programları alıyoruz.

Toplam gelirde yüzde 86 artış yaptık. Net karımız yüzde 128 arttı. Baktığınız zaman geçmişle kıyaslanmayacak kadar iyileşmeler var. Daha da iyi olması için çaba sarf ediyoruz.

New York Times, Türk Hava Yolları’nın başarısını anlatmaktadır

ABD’nin saygın gazetelerinden New York Times (NYT), Türk Hava Yolları’nın (THY), ”hızlı büyüme politikasını” koruduğunu, Avrupa ve Ortadoğu’daki diğer havayolları içinde tek bir havaalanından (İstanbul) en çok güzergâha direkt (aktarmasız) uçan havayolunun THY olduğunu yazdı.

Gazete, THY’nın İstanbul’dan dünyada tam 189 farklı güzergaha uçan havayolu olduğunun altını çizerek THY’nın, bu rakamla Lufthansa’yı da geride bıraktığını yazdı.

THY’nın sadece hızlı şekilde güzergah sayısını artırmayıp aynı zamanda yolcu sayısını da yükselttiğine dikkati çeken gazete, 2010’a kadarki son 10 yıllık dönemde THY’nın taşıdığı yolcu sayısını da üçe katladığını, bunda özellikle Kuzey Amerika ve Asya’ya artan uçuşlarının büyük rol oynadığını belirtti. (7)

…Alman Cicero dergisi, “Türkiye’nin, AB’ye girme konusundaki o amansız isteği, çabası ve gayretleri çoktan geride kaldı. Ülke şu sıralar kendini de aşan bir öz güven patlaması yaşıyor” denildi.

…Cicero, “Türkiye’nin bu yeni öz güven patlamasının temel çıkış noktası“gayriresmi başkenti” İstanbul” ifadesini de kullandığı yorumunda İstanbul için şunları da yazdı:

“Turistler ve kültür meraklıları şehri her dönemde ziyaret ederken, şimdi son dönemde yapılan çok sayıdaki beş yıldızlı oteli dolduran yeni bir grup dikkatleri çekiyor: Zengin Araplar ve Asyalı iş adamları Türkiye’de yeni yatırım arayışındalar.

Üstelik bu arayışlar meyvelerini de veriyor çünkü 2001 ile 2010 yılları arasında Türkiye’ye doğrudan giren Asya sermayesi bir milyardan 18 milyar dolara yükselmiş durumda.” (8)

Bu noktada deve olayında  ilginç bir tesadüfü aktaralım:

THY Genel Müdürü “…Temel Kotil bir basın mensubuna verdiği demeçte,  (Deve ile ilgili) yaşananların kendisini kızdırdığını belirtmiş ” nedenini ise şöyle açıklamıştı: 

“…Bizim için o hafta çok önemliydi. Eğer olmasaydı biz pazartesi günü dünyada her yerde ‘yükselen yıldız’ olarak haber olacaktık. Cuma günü Star Alliance’a giriş imzası atmıştık. Viyana’dan üyelerden bütün Genel Müdürleri buraya getirmiştim. 340 uçağımızı gelin gibi süsledik. Star Alliance logolarını yerleştirdik. Avusturya Havayolları’nın kuruluşunu kutlamak için Viyana’da olduğum genel müdürlerle birlikte Türkiye’ye geldik. Burada toplandık. Cumartesi ve pazar günleri ben onları tek tek yolcu ettim. Ve bütün haber Türk Hava Yolları’nın ‘Raising Star’ olmasıydı. İnternette hep bu vardı. Ama pazartesi günü deve olayı oldu ve her tarafta ‘Camel’ konuşulmaya başlandı.” (9)

BBC haberciliği İngiliz Milli Menfaatleri sözkonusu olunca!

“…Bugün bile hâlâ hafızalarda yer eden, unutulması mümkün olmayan, deve denildiği zaman “apronda deve kesen THY’yi zihinlere getiren olay, Şükrü Canın THY’den ayrılmasıyla sonuçlandı. Devenin güvenlik kontrolünden geçmesinde ihmali görülen birkaç görevli açığa alındı, başka yerlere tayin edildi, İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin deve kesilmesi haberini verirken RJ uçaklarından hiç bahsetmemesini de kayda düşelim, ulusal bir televizyon kuruluşunun ülke menfaatini öne alan yaklaşımıydı bu.”(10)

BBC, İngiliz üretimi RJ Uçaklarının Türkiye’de neden olduğu hiçbir kazadan ve sorundan bahsetmemiştir.

Kazalardan sonra THY filosunda 11 adet kalan bu tipte uçaklara, yaşanan arızalar ve “korozyon” kamuoyunda tartışılmaya başlanınca yolcular bu uçaklara binmeye korkar hale geldi.

Nihayet THY bu uçakların filodan çıkarılması ve iade edilmesi kararını almıştı. Kolay alınan bu kararı uygulamak ise çok zor olacaktı. ‘Kiraladığınız uçakları iade ederken yapmanız gereken “iade bakımı,” yaptığınız sözleşmede çok iyi tanımlanmamışsa da alıcı firma zorluk çıkarmak istiyorsa THYnin başına gelenlerin herhangi bir şirketin başına da gelmesi muhtemeldir.’

…Uçaklar iade bakımı için sırayla hangara alınmaya başlandığında ekipler işin bu kadar uzun süreceğini düşünmediler. İlk uçağın iade bakımı bir yıldan daha fazla, tam 62 hafta sürdü. Uçakları geri almamak için her türlü zorluğu çıkartıyordu kiralayan firma. Deve krizine konu olan uçak için firma 1550 bulgu tespit etmişti. Hatta olayın kahramanı Şükrü Can, “Bize ‘Kanatlarında toz, koltuklarında kir var diyerek zorluk çıkartıyorlar,” demişti bir röportajında. Uçakların hızlı iadesini kendisi ve ekip arkadaşları için bir onur meselesi yapmıştı.(11)

Neticede bu fedakâr insanlar ülkeleri adına yararlı bir işi gerçekleştirirler, ancak, analarından emdikleri  burunlarından getirilir.

Tekrar edilirse:

THY, 2003’teki değerlendirmede Avrupa’nın 27’inci; 2009 yılı sonu itibariyle yapılan değerlendirmede 4’üncü, son beş yıldır yapılan değerlendirmeye göre de:

“Türk Hava Yolları, son beş yıldır “Avrupa’nın En İyi Havayolu” şirketidir.

 

Devam edecek

-Ülkenizi sevmenin bir bedeli mi olur? Türkiye de yaşıyorsanız, “Evet!”

www.canmehmet.com

Kaynaklar:

(1)13 Aralık 2006 Tarihli Sabah Gazetesi.

(2)HTTP://ARSİV.SABAH.COM.TR/2008/01/09/HABER,9FF026172427471DBF25461E6630CE1F.HTML

(3) Sevilay YÜKSELİR / MERKEZ 1 Mayıs 2007, Salı-Sabah

http://arsiv.sabah.com.tr/2007/05/01/haber,E3EE4D4644EC41F4AA3BD8E77DC8DB87.html

(4)http://arsiv.sabah.com.tr/2006/12/13/gnd133.html

5) HTTP://WWW.RAUFGERZ.COM/İNDEX.PHP/323-GECİKMİS-BİR-RJ-HİKAYESİ

(6) Daha fazlası için bakınız:  http://www.turkishairlines.com/tr-tr/kurumsal/basin-odasi/basin-bultenleri/basin-bulteni-detayi/turk-hava-yollari-son-bes-yildir-avrupanin-en-iyi-havayolu

(7-8) Kaynaklar ve daha fazlası için bakınız:  http://www.canmehmet.com/ve-yenidunya-duzeninin-yildizi-birlesik-turkiye-devletinin-guc-kaynaklari-5.html

(9) https://www.haberturk.com/ekonomi/airport/haber/529186-terlikte-kendime-devede-sukruye-kizdim

(10-11) YÜKSEK İRTİFA, Dr. Ali Genç. Sh:255-266

 
Toplam blog
: 1117
: 1768
Kayıt tarihi
: 29.08.06
 
 

Ticari ilimler akademisindeki öğrenciliğim sırasında, bir kamu iktisâdi kuruluşunda başladığım ça..