Avrupa'nın en karışık seçim sistemi Yunanistan'da

Avrupa`da uygulananların en karmaşığı olarak kabul edilen Yunan seçim sistemi, ülke genelinde belli bir oy oranını aştığı takdirde, az farkla da olsa yarışı önde bitiren partiye 300 sandalyeli Parlamento`da çoğunluğa sahip olma ve tek başına hükümet kurma şansı tanıyor.

Seçim yasasında, bir önceki hükümet döneminde yapılan değişikliğe göre, birinci partiye 40 milletvekilliği verilirken kalan 260 milletvekili siyasi partilerin aldıkları oy oranlarına göre kademeli olarak dağıtılıyor.

Ülkedeki yerleşim merkezleri ve seçim bölgelerinde kullanılan oyların öncelikli olarak esas alındığı hesaplamalarda, partilerin çıkardıkları milletvekili sayısı toplam 4 aşamada belirleniyor.

İlk aşamada, bir parti, bir yerleşim merkezinde kullanılan geçerli oyların sayısının, o merkezin çıkaracağı milletvekili sayısına bölünmesiyle elde edilen bölge barajını aşabilmiş ise aldığı oy oranıyla doğru orantılı sayıda milletvekili çıkarıyor.

Bu aşamadan sonra söz konusu yerleşim merkezinin dâhil olduğu seçim bölgesinin tümü dikkate alınıyor ve ülke genelinde birinci olan parti kalan milletvekillerinin yüzde 95`ini alıyor.

Seçimde birinci olan partiye, ikinci olan karşısında büyük üstünlük tanıyan bu aşamanın ardından, `Düzenleme ya da yumuşatma` olarak bilinen ve küçük partileri desteklemeye yönelik 3 üncü aşama devreye giriyor.

Bu aşamada, yüzde 3`lük ülke barajını aşma başarısını göstermiş bir parti herhangi bir seçim bölgesinde de bölge barajını aşmış ve o bölgede yarışı önde bitiren parti oyların yüzde 50`sinden fazlasını alamamışsa, milletvekili çıkarmaya hak kazanıyor.

Sonuncu aşamada ise geriye dağıtılacak milletvekili kaldıysa bunlar partilerin ülke genelinde aldıkları oy oranıyla doğru orantılı bir biçimde dağıtılıyorlar. Oy pusulalarında adları alfabetik sıraya göre dizilmiş adayların Parlamento`ya girip giremeyecekleri, seçmenlerin isimleri hizasına koydukları artı işaretlerinin sayısı ve mensup oldukları partinin bölgede aldığı oy oranına göre belirleniyor.

Partiler, ülke genelinde aldıkları oy oranına göre dağıtılmak üzere12`şer kontenjan adayı da gösteriyorlar.

Bu arada Yunanistan`da seçimlere katılım oranını artırma amaçlı katı bir zorunlu oy kullanma sistemi yürürlükte bulunuyor. Bu sistem gereği, oy kullanmayan kayıtlı seçmenler, her ne kadar bugüne kadar örneği görülmediyse de 1 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabiliyorlar.

Yunan seçim yasası, Meriç, İskeçe, Rodos ve 12 Adalar`daki seçim merkezlerine bölge valisi tarafından bir Türkçe çevirmen atanmasını da öngörüyor.

Yunanistan`daki sistem ayrıca, seçimlerden 2 ay önce İçişleri Bakanlığı`na ikamet adresine ilişkin bilgi vermemiş, tüm seçmenlerin oturdukları değil, nüfusa kayıtlı oldukları yerleşim merkezinde oy verme yükümlülüğü getiriyor.

Bu seçimlerde de çok sayıda seçmenin oturdukları yerleşim merkezinden kayıtlı oldukları bölgeye yolculuklarından kaynaklanan büyük bir ülke içi ulaşım hareketliliği gözleniyor.

Yunanistan`ın yurtdışında yaşayan ve sayıları 5 milyonu bulan Yunanlıların oy vermesini sağlamaya yönelik bir düzenlemesi bulunmuyor.

Ahmet Buğra TOKMAKOĞLU