Avusturalya B20'den G20'ye Tavsiyeler ve Kooperatifler

G20 ve B20 son yıllarda basında zirveleri ile karşı gösterileri ile sıkça duyduğumuz konulardan biri haline geldi. Global krizin yarattığı ekonomik ve sosyal çalkantıların hedefi olarak tepki gösterilen zirveler kurulduğu günden beri şekil ve değiştirerek üye sayılarını artırırken, ele aldığı konularda da gelişim sürecine girmeye başladı. Bu çerçevede her zirve ve hazırlık dönemi dünya basınında geniş yer buldu. Geçtiğimiz aylarda Avusturalya’nın dönem başkanlığında G20 Zirvesi gerçekleştirildi. Bu zirvede en önemli değişim bir kooperatif temsilcisinin Avusturalya B20 Yürütme Kurulu içinde yer alması ve G20 için tavsiyeler sunan B20 içinde iş dünyası içinde küçümsenmeyecek oranlarda iş gücü olan kooperatifçilerinde görüşlerini sunması idi.

Günümüzde uzun dönemden beri yaşanan ve her geçen gün dünyayı bir savaşın eşiğine getiren global kriz karşısında B20 içinde kooperatiflerin görüşlerinin de dikkate alınması önemliydi. Gerçi bazı ülkelerde kooperatiflerin gücü önemsenmese de saklanmaya çalışılsa da başta gelişmiş ülkeler olmak üzere Birleşmiş Milletlerde kooperatiflerin sosyal ve ekonomik hayatımız içinde yatırımları ve hizmetleri ile yarattığı olumlu işleri görmüştür. 2012 yılını Uluslararası Kooperatif Yılı ilan ederek ve dünyada farkındalık yaratılması yönünde büyük çabalar göstermiştir.

İşte Avusturalya B20 zirvesinde G20’ye yapılan tavsiyeler şu başlıklardan ve maddelerden oluşuyordu.

G20 devletleri yapısal esnekliği desteklemek amacıyla şunları yapmalıdırlar:

1. Bali Ticareti Kolaylaştırma Sözleşmesini hızla uygulamaya koymalı ve onaylanmalı ve kalkınmakta olan dünya ticaret ortaklarına da aynı şekilde hareket etmeleri için kapasite oluşturma yardımı ve mali destek vermelidirler.

2. Ülkelerine özgü tedarik zinciri stratejileri geliştirmeli ve tedarik zincirindeki engelleri ülke içindeki mevzuatı yeniden düzenleyerek ve altyapı yatırımları yaparak ortadan kaldırmalıdırlar.

3. Altyapının ve özel sektörün altyapı yatırımlarındaki hayati önemini vurgulamalı ve ulusal stratejik vizyonlarına uyan beş yıllık yatırım hedefleri belirlemelidirler.

4. Bağımsız altyapı yetkilileri tarafından çok dikkatli bir şekilde değerlendirilmiş ve öncelik sırasına konmuş, aynı zamanda özel sektörün finansman gücünden ve bilgisinden tam olarak faydalanan güvenilir ulusal altyapı planları hazırlamalı, yayınlamalı ve bu planları gerçekleştirmelidirler.

5. Bankalar nezdinde kabul görebilecek, yatırıma hazır altyapı projelerinin geliştirilmesini ve gerçekleştirilmesini kolaylaştırmak için tüm dünyada iyi uygulamaları çoğaltmaya yönelik bir Altyapı Merkezi kurmalıdırlar.

6. Ulusal bir yenilikçilik gündemi ve planı hazırlamalı ve yapısal reformlar ile desteklemelidirler.

7. Öğrenme eko sistemi ile işgücü ihtiyaçlarını daha uyumlu hale getirmeli, her ikisinin de birbirlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini sağlamalıdırlar.

8. Girişimcilerin iş kurmalarını ve işlerini büyütmelerini zorlaştıran engelleri ortadan kaldırmalıdırlar.

9. İşgücü piyasalarında esnekliği, uyumluluğu ve hareketliliği arttıracak yapısal reformlar yapmalıdırlar.G20 devletleri ülkeler arasında serbest dolaşımı desteklemek için şunları yapmalıdırlar:

10. Himayecilik karşıtı taahhüdü uygulamaya devam etmeli, bu taahhüdün verilmesinden sonra çıkarılan yeni korumacı tedbirlerden, özellikle tarife dışı engellerden uzak durulması gerektiğini vurgulamalıdırlar.

11. Tercihli ticaret anlaşmalarının daha iyi sonuç vermesi için iş dünyasına danışmalı, şeffaflığı ve tutarlılığı arttırmalı ve acil ticaret meselelerini çözmelidirler.

12. Örnek bir Yatırım Anlaşması vasıtasıyla sınır ötesi sermaye akışının ve doğrudan yabancı yatırımların daha fazla desteklenmesi ve korunması için çalışmalıdırlar.

G20 devletleri mevzuatların tutarlı ve etkili olmasını sağlamak için:

13. Önemli küresel mali reformları 2014 yılında sonuçlandırmalı, 2015 yılında başlayacak uluslararası kural oluşturma süreçlerine ilişkin bir protokol tesis etmeli; hazırlanan kuralların amaca uygun olmasını sağlamak için özel sektörü bu süreçlere dahil etmeli ve kuralların reel ekonomi üzerindeki etkisini dikkate almalıdırlar.

14. Yükselen piyasa ekonomilerin, küresel standartları oluşturan kurumlarda etkili bir şekilde temsil edilmesini ve yönetmeliklerin yükselen piyasa ekonomilerinin karşılaştığı sosyal, ekonomik ve mali zorlukları yansıtmasını sağlamalıdırlar.

15. Bankacılık düzenleme ve denetleme mevzuatını gözden geçirerek, finansmana erişim konusundaki kısıtlamaların finansmanın tabana yayılımını, ticaret ve emtia piyasalarını ve KOBİ finansmanını aşırı şekilde engellememesini sağlamalıdırlar.

16. Mevzuattan kaynaklanan gereksiz kısıtlamaları kaldırarak, yerel sermaye piyasalarını ve risk ile getiriyi daha uyumlu hale getiren finansman araçları geliştirerek uzun vadeli yatırımları desteklemelidirler.

17. Dünyada önde giden uygulamalar doğrultusunda şeffaf altyapı satın alma ve onay süreçlerini uygulamaya koymalı, bu çerçevede onayların belli sürelerde verilmesi konusunda taahhütte bulunmalıdırlar.

G20 devletleri ticarette dürüstlüğü ve güvenilirliği desteklemek için şunları yapmalıdırlar:

18. Yolsuzlukla mücadele kanunlarını şirketleri örnek teşkil edecek uygunluk programları oluşturmaya, uygunluk ihlallerini kendiliğinden bildirmeye teşvik edecek şekilde uyumlu hale getirme hususunda mutabakata varmalıdırlar.

19. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütününün Rüşvetle Mücadele Sözleşmesi ve BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi gibi yasal çerçeveler oluşturmalı ve her yargı dairesinde izleme ve icra görevi verilecek ulusal bağımsız yolsuzlukla mücadele mercileri oluşturmalı veya var olan mercileri güçlendirmelidirler.

20. Şirketlerin sahipliğine ve kontrolüne ve yasal düzenlemelerin şeffaflığına ilişkin G8 temel ilkelerini onaylamalıdırlar.

Yukarıda açıklanan 20 öneriyi düşünürken, bir gerçeği görmeliyiz. Kooperatifler iş dünyasının bir parçası olarak diğer iş türleri ile bir arada olabilir daha dengeli bir küresel ekonomi, büyüme, istihdam ve refah sağlamada payına düşeni yapabilir ve yardımcı olabilir. Tabii bunun gerçekleştirebilmesi için kooperatif ve ortaklıklarının yatırımlarına yönelik her alanda ve seviyede çalışma alanı yaratan destekleyici yasal ve ekonomik ortamın yaratılması gereklidir.

Bu yaklaşım çerçevesinde yukarıdaki önerileri kooperatifler yönüyle değerlendirecek olursak örneğin B20 önerileri arsasında bulunan Öneri 2 ‘de ülkelere özgü tedarik zinciri stratejileri geliştirmesi ve tedarik zincirindeki engelleri ülke içindeki mevzuatı yeniden düzenleyerek ve altyapı yatırımları yaparak ortadan kaldırması önerilmiştir. Öneri 6’da ulusal bir yenilikçilik gündemi ve planı hazırlaması ve yapısal reformlar ile desteklemesi önerilmiştir. Bu konuda kooperatifler ve ortaklıklarının geliştirilmesi dahil olmak üzere iş modellerinin çeşitlendirilmesi yoluyla çözüm yaratılabilir.

Öneri 8’de girişimcilerin iş kurmalarını ve işlerini büyütmelerini zorlaştıran engelleri ortadan kaldırılması önerilmiştir. Bu konu dünyada genellikle ulusal mevzuat tarafından kısıtlanan kooperatif ve ortaklarının yaşadığı sorundur. Bu konuda yeterli bir yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. vardır. Yasal düzenlemeler kooperatiflere yansıtılmalıdır.

Ülkemizde kooperatifçilik bankacılığına henüz başlanamamış olsa da dünya uzun yıllardır kooperatif bankacılığı konusunda çalışmalar yapmakta ve başarılar elde etmektedir. Ama bankacılık sektöründeki düzenlemeler kooperatif bankalarını yakından ilgilendirmektedir. Öneri 15’de bankacılık düzenleme ve denetleme mevzuatını gözden geçirerek, finansmana erişim konusundaki kısıtlamaların finansmanın tabana yayılımını, ticaret ve emtia piyasalarını ve KOBİ finansmanını aşırı şekilde engellememesinin sağlanması önerilmiştir. Öneri 16’da mevzuattan kaynaklanan gereksiz kısıtlamaları kaldırarak, yerel sermaye piyasalarını ve risk ile getiriyi daha uyumlu hale getiren finansman araçları geliştirerek uzun vadeli yatırımları desteklemesi önerilmiştir. Tüm bu hususlar açıkça kooperatifler ve ortaklar finansman araçlarına ulaşmak için kapasitelerini ortaya koydukları faaliyet alanlarıdır. Bu nedenle sigorta ve bankacılık sektörünü ilgilendiren özellikle kooperatifler ve ortaklıklarının birlikte gelişimini düzenlemede karşılaşılan engeller ele alınmalıdır.

Son olarak öneri 5’de bankalar nezdinde kabul görebilecek, yatırıma hazır altyapı projelerinin geliştirilmesini ve gerçekleştirilmesini kolaylaştırmak için tüm dünyada iyi uygulamaları çoğaltmaya yönelik bir Altyapı Merkezi kurulması konusundaki öneriye dikkatleri çekmek istiyorum. Ülkemizden Pankobirlik, Tarım kredi, ORKOOP ve TMKB gibi kooperatiflerin de üyesi olduğu Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) kanalıyla küresel kooperatif hareketinin zirvelerde temsilinin sağlaması dünya için önemlidir. Nitekim tavsiye edilen ulusal innovasyon merkezlerinin oluşturulmasında kooperatiflerde katkı koyabilecek ve dünyadan destek alabilecek durumdadır. 

Bu önerilerdeki bazı maddeler ülkemiz kooperatifçilik hareketine uzak gibi görünen kavramlar olarak görülse de dünya kooperatifçilik hareketi sahip olduğu ekonomik büyüklük ve iş kolları ile iş dünyasının bir parçası olmayı başarmışlar ve global sorunların çözümünde rollerini iyi bilmekte ve oynamaktadırlar. Şimdi ülkemizde iş dünyasının TOBB çatısı altında görünen kooperatiflerle omuz omuza sorunlara sahip çıkma zamanıdır. Çevre ve insani değerler konusunda çözümler üretme zamanıdır. Çünkü bugüne kadar dünyada uygulanan ve yaşanan ekonomik yaklaşımların bize gösterdiği global sorunların çözümünün bu birliktelikle aşılabileceği gerçeğidir.