Cemaat içindeki birey

Doğu toplumlarının temelini cemaat anlayışı oluşturmaktadır. İnsanların toplum içindeki statülerini belirleyici unsurların başında mensubu oldukları ailenin, aşiretin veya cemaatin durumu gelmektedir. Kadınlarla ilgili olarak fazla söze ihtiyaç yoktur. Onların durumu zaten eşlerininkine endekslenmiştir. Bu özeliklere sahip bir toplumda birey kavramından söz etmek çok zor gözükmektedir.

Cemaat şeklinde yapılanma sonucu; cemaati yönetecek ve onları idare edecek, onlar adına karar verecek liderleri de ortaya çıkartmıştır. Birçoğu gücünü babasından ve dini geleneklerden almaktadır. Herkesin eğitim görmesine ve kendini yetiştirmesine hatta düşünmesine bile fazla bir ihtiyaç bulunmamaktadır. Nasıl olsa tabi oldukları liderleri onlar adına daha iyi düşünebilecektir. Onlar adına en iyi kararı pekâlâ verebilecektir. Diğerlerine düşen ancak ve ancak tebaa olmaktır.

Sorgulayıcı bir düşünce tarzının bu tarz bir toplumda filizlenmesi ve gelişme göstermesi çok zor gibidir. Farklı düşüncelerle ortaya çıkanlar bozguncu ve asi pozisyonundadır. Birçoğunun buna cesaret etmesi bile çok zor gözükmektedir. Bunun soncu olarak ta geleneksel düşünceler kendini yenileme ve gelişme fırsatı bulamadan kendi kendisini tekrar edip durmaktadır.

Toplumun veya cemaatin çıkarları her şeyin üstündedir. Bireylerin varlıkları veya çıkarlarının çok fazla bir anlamı yoktur. Bireylerden beklenen görev çoğunluk tarafından belirlenen değer yargılarını benimsemek, belirlenmiş olan kurallara uymaktır. Kuralların oluşturulmasına veya değer yargılarının oluşmasına, toplumun yönetimine katkı yapması beklenemez. Bu onun görevi de değildir. Yöneticiler tarafından yapılanları sorgulamak ise ne haddine…

Birey, kendi dışında sınırları çizilmiş ve kuralları konulmuş oyun kurallarına göre belirlenen oyunları oynayacaktır. Başka türlüsünü aklından bile geçirmemelidir.