Çok partili hayata geçiş ve Türkiye' de siyasetin kabuk değiştirmesi

Bu yazıda çok partili hayata (1945) geçiş ve Türkiye siyasetin nasıl şekil değiştirdiğini yorumlamaya çalışacağım.

Evvela biraz geriye gitmek yani tek partli hayat yani CHP dönemine bir bakmak icab ediyor. Tek parti doneminde bir siyasal alanda söz konusu olan tek yer CHP’idi ve iktidarı kaybetmek korkusu olmadan devlet yönetmek, siyasal eliti devlet politikalarını milletin faydasına, geleceğine, refahına uygun olarak hazırlıyorlardı. Neden? Az öncede belirttiğim gibi ikinci bir alternatif yoktu ayrıca CHP içindekiler ve İsmet İnönü cumhuriyeti kuran kadrolar arsındaydı. Tek amaç nasıl milletimizi rahata ulaştırızdı. Örnek olarak savaş sırasında yapılan demiryolu inşaatı, yabancı devletlere bağlı kalmayacak şekilde hazırlanan devlet bütçeleri, eğitim için yapılan politikalar vb.Peki soracaksınız CHP donemide ''patronage'' yani kayırmacıklık elbette vardı. CHP’ ye yakın olan çevreler iktidarın sağladığı olanakları kullanıyorlardı. Ancak çarpıcı değişimleri biz daha çok 1950’ de DP’ nin iktidar olamasında sonra yani çok partili hayata geçildikten sonra görmekteyiz.

Peki nedir bu kayırmacılık: Devletin oy toplamak için devletin kaynaklarını iş çevrelerine ya da toprak ağalarına vermesi şeklinde açıklanabilir.

DP seçimle iktidarı alması ile ne oldu da zaten var olan PATRONAGE kayırmacık siyasetin kabuk değiştirmesine neden oldu.Artık bir altenatif vardı iktidara ve iktidara ulaşmak içinde çok sert bir mücadele. Öyleki, iktidarı elde tutabilmek, koltukta daha uzun kalabilmek milletin menfaatlerinden öteye geçmeye başladı. İşler öyle bir noktaya geldiki 1950’ lerde artık sanayi için adımlar atılmıyor devletin kaynakları doğru ekonomik politikalar için kullanılmıyor aksine oy toplamak adına toplum içinde nufuslu insanlara harcanıyordu. Mesela toprak ağalarına ki bu insanlar köylüleri seçim vaktinde etkiliyorardı. Eskinde bakanlardan tarım kredisi alabilen köylü, artık bunu DP’ ye yakın insanlardan sağlanıyordu.

Evet şimdi mevzuya gelelim günümüzde hala sıkıntısını çektiğimiz popülist uygulamaların sebebini ben yukarda değerlendirğim olaylara bağlıyorum ve tüm dünyada popülismin bir gerçeklik olduğunuda biliyorum. Seçimde yaklaşmışken bu yazının fikir sahibi edeceğine inanıyorum..

YÜKSEK SİYASET