Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

08 Ocak '07

 
Kategori
Felsefe
 

Elektronun şuuru var mı?

Gecenlerde bir arkadasimdan, "ELEKTRONUN SUURU VAR MI ? baslikli ve kaynagi internet (site adresi belirtilmemis) olan bir mail aldim. Yazi, Kuantum mekaniginin dogrulanmis prensiplerinin bazi Yenicag yorumculari tarafindan nasil yorumlanmakta oldugunu gostermesi bakimindan cok ilgincti. Bir bolumunu sizlerle paylasmak ve dusuncelerimi aciklamak isterim;

" Gozlemci, gozledigini sirf gozleme eylemiyle baskalastirir. (Bu kismi dogru) Bu ise suurun fiziki evrende rol oynadiginin kabuludur. Yeni fizigin ortaya koydugu en sasirtici gercek budur.Yeni fizige gore, bir fizikcinin ayni yontem ve araclari kullansa bile diger fizikcilerin deney ve gozlemlerinin aynisini elde etme zorunlulugu yoktur. Cunku deney gozlemcinin suuruna tabidir. Bu nedenle 'gozlemci' degil 'katilimci' vardir denmektedir. Atom alti fenomenler parcacik ve dalga ozelliginden dolayi onceden kesinlikle tahmin edilememekte, bir de katilimci faktoru eklenince ancak belli olasiliklardan soz edilebilmektedir. Yani Alice Harikalar Diyarini ya da Bin bir Gece Masallarini andiran bu sihirli dunyada onceden bilirlik olamaz. Katilimci etkin bir guctur ve insanin katilimciligim ne yonde kullanacagi bir anlamda hem bireysel hem gezegensel gelecegimizi olusturur.

Newton fiziginde, 'insan dogal olaylari sadece gozlemleyebilir' anlayisi vardi ve bu inanc atom fizigindeki kesiflere kadar surdu. Ancak atom fizikcileri atom alti dunyanin sirlarini anlamaya calisirken son derece sasirtici bir gercekle karsilastilar. Atom alti parcaciklar deneyi yapan bilim adaminin suuruna tabi oluyordu ve o kisi onlari nasil gormek isterse oyle davraniyorlardi. Bilim adami parcacik olarak gormek isterse parcacik tezahur ediyordu, dalgasal gormeyi isterse dalgasal ozelliklerini tespit ediyordu. Ustelik ayni deney, ayni sartlarda ve ayni optik cihazlarla yapildigi halde deneyi yapan bilim adami degistikce sonuclarda farkli oluyordu."

Yanlis okumadiniz,

‘iki deneyci de, ayni deneyi yapiyorlar ve diyelim ki elektronun parcacik ozelligini tespite uygun, ayni cihazlari kullaniyorlar, biri elektronun parcacik ozelligini gozlemlerken digeri, tanecik ozelligini gozlemliyor’,

Yani Atom alti boyutta oyle bir ozgurluk veya kolelik ortami var ki, ayni olçme aletlerini kullananan iki deneyci, farklı suursal durumlari sebebiyle, tanecikleri farkli bir sekilde etkiliyor ve bunun sonucunda da tanecikler, iki deneyciye farkli sekilde davraniyorlar. Ne dersiniz? Boyle bir sey olabilir mi?

Diyelim ki konu hakkinda hic bilginiz yok ve ‘Olabilir’ dediniz. O zaman bakin neler olabilir;

Iki fotografci, ayni marka ve model fotograf makinesiyle, ayni mesafe ve acidan, tamamen ayni isik ..vb. sartlarda "La Jakond" tablosunun resmini cekiyorlar. Ancak filmlerin banyosunu yaptiklarinda, birinin Filminde "La Jakond", digerininkin de ise "Emmanuella" resmi oldugu goruluyor:-))

Ne harika olurdu degil mi?

Tabii boyle bir sey mumkun ise, "Ayrik otu tohumu dikip, pekala Bugday hasadi da yapabilirsiniz". Nicin olmasin? Yeter ki kuvvetli bir suurunuz olsun:-))

Simdi ikinci bir ornek ele alalim; Dusunun ki bir Nukleer enerji santrali var. Malum, Nukleer santrali, atom alti boyuttaki parcaciklarin kontrollu reaksiyonlariyla elektrik uretir. Vardiya seflerinden biri hayli kotu biri, hem de Kem gozlu:-)) Bir gun onun sorumlu oldugu vardiyada, Reaktordeki atom alti tanecikler her zamanki gibi yavas reaksiyonlarini gerceklestirmek yerine kontrolsuz ve hizli bir sekilde reaksiyona girip zincirleme tepkime olusturuyorlar. Uranyum Plakalari arasina konmus olan Kadmiyum’dan frenleyici levhalar falan da bir ise yaramiyor. Hatta belki onlarin suurlari da gozlemci olan Kem gozlu vardiya sefinden etkileniyor veya Uranyum elementi atomlari ile isbirligini tercih ediyor. Bir de bakiyoruz ki bizim Nukleer santral bir atom bombasi oluyor ve derken BAM patliyor:-))

Bu orneklerden (kismen/tamamen) suurlu olmanin, her durumda ozgur secimler yapabilmek anlamina gelmedigini kolayca anlayabiliriz. Yani, "Suurlu varliklar sonsuz derecede ozgurdur. Onlarin uymalari gereken hic bir yasa/ilke yoktur. Evrende Duzen degil, duzensizlik hakimdir." seklindeki iddialar gecersizdir. Tam tersine, makro ve mikro evrenin uymak zorunda oldugu yasalar vardir . Bu sebeple Evren’in bir duzeni vardir ve bu duzen Determinizm/Belirlenimcilik yasasina gore olusur.

Sevgilerimle.

Not: Kuantum mekaniginin Tesadufilik ilkesi su siralarda gecerliligini yirimek uzeredir. Daha fazla bilgi icin ‘Tesadüfilik (Indeterminizm) mümkün müdür?’ ve ‘Hasat Yasasi’ baslikli yazilarimin okunmasini oneririm.

 
Toplam blog
: 67
: 4845
Kayıt tarihi
: 11.12.06
 
 

Ayrik otu tohumu ekip, buğday imajinasyonu yaparak, Buğday  hasatı yapabilir misiniz? Her ne ..