Farklı Üretim Biçimleri ve Rekabet Stratejisi

Ekonomide farklı üretim biçimleri denildiğinde akla dört farklı biçimsel üretim gelir. Bunlar; biçim değişikliği yoluyla üretim, zaman değişikliği yoluyla üretim, yer değişikliği yoluyla üretim ve mülkiyet değişikliği yoluyla üretimdir.

Bir ürünün kimyasal etkilerle yepyeni bir ürüne dönüşmesi biçim değişikliği yoluyla üretime örnektir. Petrolden plastik ürünlerin yapımı, sütten yoğurt, kumdan cam yapımı biçim değişikliği ile üretimdir.

Bu tür üretimlerde yeni bir sektör oluşurken, yeni ürün beraberinde yeni işgücü, yeni yöntem ve yeni pazarları da oluşturur.

Zaman değişikliği yoluyla üretimden kasıt ürünün bol olduğu dönem ile az olduğu dönemlerin karşılaştırılmasıdır. Üretim ürünün az olduğu dönemde yapılır ya da eldeki stok olarak piyasaya sürülürse daha çok para kazanılacaktır. Bir dönem su kesintilerinin meşhur olduğu Ankara’da plastik bidon bulunamaması zamanın ne kadar önemli olduğu yönünde bir işaretti.

Yer değişikliği yoluyla üretim ise mal veya hizmetin az olduğu yere çok olduğu yerden becayiş yapılarak mal veya hizmet taşımaktır. Mal veya hizmetin az olduğu yerde bu ürünler pahalıyken çok olduğu yerde bu ürünler daha ucuzdur. Bu dengesiz ortamda ikisi arasında planlı bir taşıma yapılması üretim açısından karlılığı yerine getirir.

Mülkiyet değişikliği yoluyla üretim; bir kişiye ait yerin birden çok kişiye aktarılması, kiralanması ya da satılması yoluyla üretim yapılmasıdır. Binanın farklı kişiler arasında pay edilmesi, bir arsanın müteahhitte verilmesi gibi örnekler çoğaltılabilir. Bu tarz üretimler birçok sektörün canlanmasını sağlar.

Rekabet Stratejisi

İşletmeler kişiler gibidir. Güçlü ve zayıf yönleri vardır. Piyasa ve ekonomik düzen işletmelerin grafiğini belirler. Teknoloji, eğitim ya da yönetsel anlamda alanında ekol olmuş işletmeler olduğu gibi bu alanların her birinde başarıya ulaşmış çok az işletme vardır.

Rekabet stratejisi için şirket içi faktörlere baktığımızda, şirketin güçlü ve zayıf yönleri ile kilit konumdaki uygulayıcının kişisel değerleri karşımıza çıkar. Şirket dışı faktörler ise sektördeki ekonomik ve teknolojik fırsatlar ya da tehditler ile daha genel toplumsal beklentilerdir.

Sürdürülebilir Rekabet Nelerden Oluşuyor?

Sektörde süren rekabet; tedarikçiler, potansiyel rakipler, müşteriler ve ikame ürünler ile doğrudan ilişkilidir.

Potansiyel rakipler, piyasaya hakim olmak ve aynı sektörde iş yapan firmaların gelişmelerinin takip edilmesi açısından çok önemlidir. Müşteriler, müşteri odaklı çalışmanın faydaları her zaman piyasa koşullarına hakim olmayı sağladığından ayrıca bir öneme sahiptir. İkame ürünler işletmenin kendi ürettiği ürün karşısında aynı kalite ve düşük fiyat avantajı ile pazarda mı yoksa daha farklı bir konumda mı sorgusu yapılarak Pazar açısından değerlendirilmelidir. Tedarikçiler ise bir üretim yapan işletme için olmazsa olmazlardandır.

Ahmet Buğra TOKMAKOĞLU

Abtokmakoglu@gmail.com