İnsana en yakını gene inek sütü

Cumhuriyet daha yeni. Samanpazarından Cebeci caddesine inildiğinde,  Arnavut kaldırımlı sokaklardaki eski Ankara evlerinin biraz ötesinde, yeni bir mahalle kuruluyor: Hamamönü mahallesi. Orada yaşayanlara süt taşıyan bir aile var. Koç ailesi Ankara’nın yerlilerinden, inek besliyor ve her sabah sağdıkları mis gibi kokan taze sütü evlere dağıtıyorlar⁽¹⁾. Dağıtılan sütten zehirlenmek ne kelime, en ufak rahatsızlık duyan da yok. Mis gibi kokan süt sabah kahvaltısında sağlık ve besin kaynağı.

Savaşın yerlebir ettiği Almanya’da 1954 bahar başlangıcı. Westfalia eyaleti hâlâ Fransız askerlerinin işgali altında. Bu askerler her fırsatta Alman gençlerine hakaret, kızlara ve kadınlara sarkıntılık ediyorlar. Almanların başı eğik. Olgunluk çağında da zaten erkek kalmamış, kalanların çoğu sakat. Bonn’da (Batı Almanya’nın geçici başkenti) köşe başlarında bir örnek yeşil tulum giyinmiş resmi dilenciler var. Çoğunun ya kolu ya bacağı eksik. Bir tanesi yanlamasına başından ayağına kadar kurşunla taranmış. Sol gözü dışarı fırlayınca yerine kabaca bir boncuk takılmış. Hepsi de onurlu, gün boyu ayakta durmaya çalışıyor, ya laterna çeviriyor, ya da bir şeyler çalıyor. İsteyen yandaki kumbaraya para atıyor. Savaştan bu yana 9 yıl geçmiş ama halkın geliri öylesine düşük ki bir sigara paketinde sadece 3 sigara var, Juno marka.

Ama devlet ten gerçekci çarelerin başında, fakirleşmiş halkının kolaylıkla ulaşabileceği yaşam için temel maddeyi SÜTÜ onlara sunuyor. Koskoca bardak dolusu, mis gibi kokan süt sadece 20 pfennig. O koca süt bardağıni ve içenleri hâlâ görür gibiyim. Bonn şehirinin bütün gişelerinde satılması mecburi. Gişenin önündeki çocuk sütü içerken, eğer bitiremiyorsa annesi tamamlıyor. Belki de inek sütü Alman halkının o savaş sonrası sınavında hayatta kalmasına yardımcı oldu.

Türkiyedeki ilkokullarda süt dağıtımı denemesi sınıfta kalmışa benziyor. Zehirli süt, laktozu bereketli süt, uzun ömürlü üperize süt, çocuklar kabahatli, süt alerjisi derken, işin içinden çıkabilirsen çık. Almanların savaş sonrası başarıyla uyguladıkları süt projesi  ortada. Darısı bizım başımıza!

(1)    Evet, bugün Türkiye’nin  en örgütlü, en başarılı ve en çok vergi ödeyen şirketlerin başındaki Koç Holding’i kuranlar, o tarihte de dürüst insanlardı. Sattıkları süt hasdı, tazeydi, ucuzdu.