İstanbul'un Semt Pazarları

Semt pazarları, artık İstanbul'un tarihî dokusu haline gelmiştir. İstanbul'un nüfus yapısı her geçen yıl biraz daha değişirken, buna karşın semt pazarları, şehrin hiç değişmeyen yüzü olmuştur. Hatta İstanbul'un birçok yeri, sadece haftanın belli bir günü kurulan pazarlar sayesinde keşfedilir, hatırlanır ve gidilir hale gelmiştir.

Semt pazarları, kuruldukları bölgenin ekonomisinin âdeta canlandırıcısı olmuştur. Haftanın diğer günleri müşteri azlığı yüzünden fazla satış yapamayan, bazı günler kepenk bile açmayan semt esnafı; pazar günleri peşi sıra gelen müşterilere yetişemez hale gelir. Pazar günleri, semt esnafının âdeta gülen yüzü olur.

İstanbul'da şehir hayatı biraz daha hareketlenir, semt pazarları sayesinde. İnsanlar, semt pazarlarına başka şehirlerden kalkıp, gelmeyi bile göze alırlar. Toplu taşıma araçları, haftalık alışverişler için semt pazarlarına akın eden on binlerce İstanbulluyla dolar, hatta taşar hale gelir.

Fakat bir kusuru vardır, İstanbul'un semt pazarlarının. Yoğunlaşan kent hayatında, İstanbul'un trafiği daha da düğümlenir. Ve o düğümü de ne bir ambulans çözebilir, ne de bir itfaiye aracı. Semtlerin pazar kalabalığında; yanan evler kül olur, kriz geçiren insanlar sokak ortasında can verirler.

Yine de semt pazarları, tarihî yapıları nedeniyle sanki eski İstanbul'dan kalma bir iz gibidir. Satıcıların bağırarak satış yapmaları, her ne kadar çevre sakinlerini rahatsız etse de; "Mâzideki İstanbul", satıcıları hoş görmektedir.

Hayatımın büyük bir bölümü, İstanbul'un o bildik pazar semtlerinden birinde; Beşiktaş'ta geçti. Cumartesi günleri hayat, Beşiktaş'ta sanki yeniden canlanır. Beşiktaş'ın küçük bir mahallesi olan Muradiye'ye kurulan pazarın kalabalığı, neredeyse bütün bir semti kaplar. Beşiktaş'ın cumartesi günü kalabalığı, âdeta mahşer kalabalığını andırır. Pazarın kurulduğu bölgenin yerli halkı, cumartesi gününü âdeta ev hapsindeymiş gibi geçirir. Çünkü birçoğunun evinin önü, pazar tezgâhları tarafından tutulmuş hale gelir. Bu duruma içerlenmek bir yana, birçok kimse yine de izzet-î ikramda kusur etmemektedir, onların gönüllü cumartesi gardiyanlarına...

Semt pazarları, İstanbul'un ruhu olmaktadır. İstanbul, her ne kadar eski değerlerini yitirmiş görünse de; o ruh, bugün hâlâ yaşamaktadır.