Japonya, kadın ve kimono

"Minoru'nun kalbi aniden göğsünde sıçradı. Bakışları yavaşça Otova'nın boynundan ensesine, kulaklarına, ağzına kaydı. İlk defa bir kadını arzuluyordu, ama tabii ki yedi yaşında bir çocuk olarak, içinde yeşeren cinsel arzunun bilincinde değildi. Genç kız onu kolları arasına aldı. Bu, şefkatli bir abla davranışıydı, ama çivit renginde desenleri olan, Kurume işi kimononun altındaki kadınsı yuvarlaklıkları hissedince, Minoru'ya anlatılmaz bir sıkıntı sardı."

Alıntıladığım satırlar, Tsuci Hitonari'nin "Beyaz Buddha" adlı kitabına ait.

Kitabın ise çok ilginç bir konusu var: Acı bir olay, küçük oğlan ile çekici genç kızı çok çabuk ayırır. Ne var ki ünlü bir silah yapımcısı olan Eguçi Minoru, evlenmesi ve altı çocuk sahibi olmasına rağmen, ilk aşkını hiçbir zaman unutmaz. Yaşlanınca anılarına ve artık hayatta olmayanların büyük yer işgal ettiği bir geçmişe döner. Böylece köyündeki tüm ölülerin küllerinden -Otova'nınki de dahil- bir Buddha heykeli yapma fikri doğacaktır.

Buddha heykelleri kadar kimonlarıyla meşhur da olan Japonya'nın, gelin kimono çeşitlerinden bazılarını yazalım:

Kimono - Japon giysisi anlamına gelir
Yukata - Yazlık kimono, şimdilerde sabahlık
Hanten - Çocuk kimonosu
Nagajugan - İç çamaşır
Haori - Kısa ipek ceket
Michiyuki - Bir tür ceket
Hakama - Japon pantolonu
Uchikake - En resmi kimono
Shiro-maku - Düğün kimonosu
Happi coat - Kimono tarzı ceket
Taiko happi coat - Japon davulcularının giydiği kolsuz happi coat
Eri-sugata - Kimono yakasının altından görünen beyaz yaka
Obi - Kimononun beline sarılan kalın kemer
Geta - Topuklu japon sandaleti
Zori - Düz japon sandaleti
Tabi - Başparmak ve diğer dört parmağı ayıran japon çorabı

Kimono Giyimi ise:

yuki - kol
ushiromigoro - Arka ana bölge
uraeri - iç yaka
doura - üst astar sodetsuke - Omuz dikiş yeri
fuki - ön kıvırım
sode - kol bölgesi
okumi - yaka altı miyatsukuchi - Kol altı açık bölge
sodeguchi - kol açıklığı
tamoto - kol cebi
maemigoro - ana ön bölüm furi - Kol altı uzun parça
tomoeri - yaka
eri - yaka
susomawashi - alt astar Geleneksel olarak kimono giyim teknikleri annelerden kızlarına aktarılır, fakat günümüzde bu teknikleri öğreten okullara rastlanmaktadır. Özel ipekten, yünden veya sentetikten üretilen kimonolar kış aylarında giyilmektedir.

İlk önce beyaz çoraplar olan tabi ler giyilir; daha sonra kimononun alt kısmını oluşturan yelek ve etek giyilir, daha sonra kimononun altındakileri tutmaya yarayan nagajuban (bir çeşit iğne) ve datemaki kemeri bağlanır; son olarak kimono giyimi yapılır ve Obi ile bağlanır. En son olarak ise Zori'ler ayağa giyilir, böylece kimono giyimi bitirilmiş olur.

Yukata

İnce, pamuklu yukata ise hem erkekler hem de bayanlar tarafından yaz ayları boyunca giyilmektedir(Diğer ülkelerde çoğunlukla Kimono adı altında satılan ürünler aslında Yukata'dır).

Genellikle bunlarla beraber geta lar giyilmektedir. Günümüzde renkli renkli yukatalar Yaz şenliklerinde birçok genç kızın ve erkeğin giysileri olmaya devam etmektedir.

Ayak Giyimi

Zouri ve Geta Japonya'da en sevilen geleneksel sandaletlerdir. Her ikisi de Y şeklinde bir bantla, ayak baş parmağı ve ikinci parmak sokularak giyilir.

Tabi
Japonların geleneksel çorabıdır. Baş parmak ve dört parmak şeklinde ayağa giyilir. Japon sandaletleri ile giymek için tasarlanmıştır.

Gohonyubi
Normal ayakkabıların altına da giyilen (beş parmak) çorabı. Özellikle parmak araları temas etmediğinden ayak için oldukça sağlıklıdır.

Japonlar "Son Samuray" filminde bir samurayı (hatta kalan son samurayı) canlandıran Tom Cruise'u unutmazlar. Son filmi "Görevimiz Tehlike 3"ün tanıtımı için Tokyo'ya giden ünlü Japonya Ulaştırma Bakanı tarafından Japonya'nın dünyaya tanıtılmasına katkıda bulunduğu için bir plaket sunulur. Ayrıca, Bakan Kitagawa, kendisine hediye çok özel bir kimono hediye eder. Bu jest karşısında çok duygulanan Cruise, "Sık sık Japonya'yı ziyarete geleceğim" diyerek hayranlarını sevindirir.

O sevinenler arasında Japon balıkçılar da varmıdır bilemem ama Nâzım Hikmet "Japon Balıkçısı" şiirini okusalardı, çok duygulanacaklarını biliyorum:

Denizde bir bulutun öldürdüğü
Japon balıkçısı genç bir adamdı.
Dostlarından dinledim bu türküyü
Pasifik'te sapsarı bir akşamdı.

Balık tuttuk yiyen ölür.
Elimize değen ölür.
Bu gemi bir kara tabut,
lumbarından giren ölür.

Balık tuttuk yiyen ölür,
birden değil, ağır ağır,
etleri çürür, dağılır.
Balık tuttuk yiyen ölür.

Elimize değen ölür.
Tuzla, güneşle yıkanan
bu vefalı, bu çalışkan
elimize değen ölür.
Birden değil, ağır ağır,
etleri çürür, dağılır.
Elimize değen ölür...

Badem gözlüm, beni unut.
Bu gemi bir kara tabut,
lumbarından giren ölür.
Üstümüzden geçti bulut.
Badem gözlüm beni unut.
Boynuma sarılma, gülüm,
benden sana geçer ölüm.
Badem gözlüm beni unut.

Bu gemi bir kara tabut.
Badem gözlüm beni unut.
Çürük yumurtadan çürük,
benden yapacağın çocuk.
Bu gemi bir kara tabut.
Bu deniz bir ölü deniz.
İnsanlar ey, nerdesiniz?
Nerdesiniz?
(1956)

Biz dünyanın bir ucuda olsa Japonya'da ve o kültürün içindeyiz. Peki siz, siz neredesiniz?

(KEŞFEDENLER İÇİN ATLAS - JAPONYA KİTABI adlı dosyadan)