Kadınlarımıza Dair Özet Kronoloji

1843 yılında Tıbbiye Mektebi bünyesinde kadınlar ebelik eğitimi almaya başlıyor.

1847 Kız ve erkek çocuklara eşit miras hakkı tanıyan İrade-i Seniye yayımlanıyor.

1856 Osmanlı topraklarında Köle ve cariye alınıp satılması yasaklanıyor.

1858 Arazi Kanunnamesinde mirasın kız ve erkekler arasında eşit olarak paylaştırılacağı hükmü yer alıyor, kadınlar ilk kez miras yoluyla mülkiyet hakkını kazanıyordu.

1858 Kız Rüştiyeleri açılıyor.

1869 Kadınlar için ilk sürekli yayın olarak nitelenen (haftalık) Terakki Muhadderat dergisi ile Kızların eğitimine ilk kez yasal zorunluluk getiren Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayımlanıyor.

1870 Kız öğretmen okulu Dar-ül Muallimat açılıyor.

1876 Kanun-i Esasi (ilk Anayasa) kabul edilerek temel haklar düzenlendi. Kız ve erkekler için ilköğretim zorunlu hale getirilir.

1894 Aliya hanım “Çağdaş Müslüman kadınlar” adlı bir roman yazıyor.

1895 “Kadınlara mahsus” bir gazete yayınlanıyor.

1896 Fatma Aliye Hanım “Muhadenet-i Nisvan” adlı ilk kadın derneğini kuruyor.

1897 Kadınlar ücretli işçi olarak çalışmaya başlıyordu.

1908 Meşrutiyeti ilanı nedeni ile kadınlar sokaklarda pankartlarla sevinç gösterisi yapıyor. Halıcılar Camii müezzini Fatih Camii’nde Kanuni Esasi ve Meşrutiyet aleyhinde konuşarak çevresini topladığı kalabalıkla meyhane ve tiyatroların kapatılmasını, kadınların sokağa çıkmasının yasaklanmasını istiyor, ertesi gün tutuklanarak bir süre sonra idam ediliyordu. Kandillideki Adile Sultan Sarayı onarılarak, kız okulu yapılmaya kalkılınca, Vahdettin ve taraftarları “Ahmet Rıza kız okulu açacak, Fransızca tedrisatla kızlarımızı gavur edecek” diyerek ayaklanıyordu.

1913 Nuriye Ulviye Meylan “Mudafaa-i Hukuk-u Nisvan” adlı bir dernek kuruyor, içinde kadın resimleri olan  “Kadınlar Dünyası” adlı bir dergi çıkarıyordu. Kadınlar ilk kez devlet memuru olarak çalışmaya başlıyor, Belkıs Şevket uçağa binen ilk kadın olma ünvanını kazanıyordu.

1914 Kadınlar tüccarlık ve esnaflığa başlıyor, İnas Darülfünunu adı altında kızlar için bir yükseköğretim kurumu açılıyordu.

1915 Savaş nedeniyle üretimde erkeklerden boşalan yerlerin doldurulması amacı ile “Kadın Amele Ordusu” kuruluyor, Ordunun bir cemiyeti olan “Kadınları çalıştırma Cemiyet-i İslamiyesi” Enver Paşa’nın eşi Naciye hanım Başkan olmasına rağmen kurucularının hepsi erkeklerden oluşuyordu.

1919 Erzurum merkez Kız Okulu Müdiresi Ferihan Hanım İstanbul ve diğer işgalleri İtilaf devletleri ile Amerikan senatosuna telgraf çekerek protesto ediyor.

1921 Darülfünun’da karma öğretime geçiliyordu.

1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğrenim Birliği) çıkarıldı. Böylece eğitim laikleştirilerek tüm eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlandı. Kız ve erkekler eşit haklarla eğitim görmeye başlıyor.

1925 Türk Kadın Birliği kuruluyordu.

1926 Türk Medeni Kanun kabul ediliyor.

1928 Muazzez Işıkpınar, Dünyada ilk defa kadın ceza hâkimi oluyordu.

1930 Belediye yasası çıkarılıyor, Yasa ile kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınıyor, Kadın ve çocukların korunmasına ilişkin ilk düzenleme Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile yapılıyor, Doğum izni düzenleniyordu.

1933 Kız çocuklarına mesleki eğitim vermek amacıyla Kız Teknik Öğretim Müdürlüğü kuruluyor, Köy Kanunu’nda değişiklik yapılarak kadınlara köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine seçilme hakları veriliyordu.

1934 Anayasa değişikliği ile kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınıyor. Türkiye bu hakkı kadınlara tanıyan ilk Avrupa ülkesi oluyordu. Türk kadını bu yeni haklarını hemen kullanıyordu.

1935 Yılbaşında sinemalarda gösterime giren “Bataklı damın kızı Aysel” köyle kent arasındaki çelişkileri vurgularken, bir genç kızımız da İnegöl İdman Yurduna yönetici oluyor, Milletvekili seçimlerinde 18 kadın milletvekili seçiliyordu.

1936 İş Kanunu yürürlüğe giriyor. Kadınların çalışma hayatına düzenleme getiriliyordu.

1937 Kadınların yeraltında ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması 1935 tarihli 45 sayılı ILO özleşmesi ile yasaklanıyordu.

1945 Analık sigortası (doğum yardımı) 4772 sayılı yasa ile düzenleniyordu.

1949 Yaşlılık sigortasının kadın ve erkekler için eşit esaslara göre düzenlenmesi 5417 sayılı yasa ile sağlanıyordu.

1952 Sağlık Bakanlığı bünyesinde ana çocuk sağlığı hizmetleri verilmeye başlanıyor.

1965 Gebeliği önleyici araçların satış ve dağıtımının serbest bırakılmasını ve tıbbi zorunluluk halinde kürtaj hakkı tanınmasını düzenleyen Nüfus Planlaması Hakkında Kanun çıkarılıyor.

1966 Eşit değerde iş için kadın ve erkek işçiler arasında ücret eşitliğini sağlayan 1951 tarihli 100 sayılı ILO sözleşmesi onaylanıyor.

1983 10 haftaya kadar olan gebeliklerin kürtajla sona erdirilmesi ve gönüllü cerrahi sterilizasyon yöntemlerine izin verilmesi Nüfus Planlaması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle sağlanıyor. Kürtaj için evli kadınlara kocadan izin alma koşulu getiriliyordu.

1985 5. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda kadınlar konusu ilk kez ayrı bir başlık olarak yer aldı ve bu konuda politikalar belirleniyordu.

1985 Birleşmiş Milletlerce 1979’da kabul edilen “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi” (CEDAW) 1985 yılında Türkiye tarafından imzalanıyordu.

1989 İstanbul Üniversitesi’nde ilk “Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi” kuruluyor, İçişleri Bakanlığı kaymakamlık sınavlarına kadınların da alınacağını açıklıyordu.

1990 Kadının çalışmasını kocanın iznine bağlayan Medeni Kanun’un 159. Maddesi Anayasa Mahkemesi’nce iptal ediliyor, Mağdurun hayat kadını olması halinde tecavüz cezasının indirilmesini öngören Türk Ceza Kanunu 438. maddesi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yürürlükten kaldırılıyordu.

1990 Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü bünyesinde, şiddete uğrayan kadınlara ve çocuklara destek hizmeti vermek üzere ilk Kadın Konukevleri açılmaya başlanıyor. 2000 yılı itibariyle bu sayı yediye yükselirken kapasiteleri 170’e ulaşıyordu.

1993 İstanbul Üniversitesi’nde ilk Kadın Araştırmaları Ana Bilim Dalı açıldı ve yüksek lisans programı vermeye başlıyor, Halk Bankası’nca kadınları girişimciliğe özendirmek amacıyla kadınlara özel, düşük faizli kredi uygulaması başlatılıyordu.

1995 Kurulduğundan bu yana, açtığı kadın danışma merkezi ile şiddete uğrayan kadınlara danışmanlık hizmeti veren “Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı”, ilk kadın sığınağını açıyor.

1997 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda 13 il valiliği bünyesinde “Kadının Statüsü Birimleri” kuruluyordu.

1997 Kadının evlendikten sonra kocasının soyadını almakla birlikte, kendi soyadını da kullanabilmesi Medeni Kanun'un 153. maddesinde yapılan değişiklikle sağlanıyordu.

1998 Aile içi şiddete uğrayan kişilerin korunması için gerekli tedbirlerin alınmasını düzenleyen 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun yürürlüğe giriyor.

2001 Yeni Türk Medeni Kanunu TBMM tarafından kabul ediliyor.

2002 Yeni Türk Medeni Kanunu yürürlüğe giriyordu.

2002 CEDAW Ek İhtiyari protokol onaylanıyor.

2008 “Aile içi şiddet dahil, Kadınlara yönelik şiddetle mücadele Kampanyası” çerçevesinde Avrupa Konseyi’nce nakdi hibe verilmesine ilişkin anlaşmanın yürürlüğe girmesine dair karar yürürlüğe giriyordu.

2013 237 kadın öldürülüyor.

2014 294 kadın öldürülüyor.

2015 303 kadın öldürülüyor.

2016 328 kadın öldürülüyor.

2017   yılının   ilk beş ayında 173 kadın öldürülüyor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının olduğu bir Ülkede kadınlar ölmeye artarak devam ediyordu.

Nizamettin Biber