Karadeniz dubleks yolu

Mesleğim dolayısı ile ülkem ve bölgem adına her zaman utanç duyduğum, projesi hocalarım tarafından yapılan, ormanı, insanı denizle ayıran, deniz kültürünü ret ettiren, yapıldığı dönemde bir takım müteahhitler para kazansın diye, taş ocaklarından alınan taşlarla denizi doldurarak tahkimatla yapılan ucube Karadeniz duble yolu, bir doğa katliamcısı olarak, Karadenizin kenarında yerini almıştır.

Bu yol Samsun’dan başlayıp Ordu-Giresun-Trabzon-Rize-Artvin’den geçip Sarp sınır kapısına kadar gitmektedir. Uzunluğu 540 km. civarında olup, yol yapılırken girintili olan deniz kenarları taşlarla doldurulup üzerine üçer şeritli çift yol yapılmıştır. Giresun, Rize gibi iller çift yol ile denizden uzaklaştırılmış hatta izole edilmiş gibidir. Denizle şehir arasına çekilen bu “utanç duvarını” yolculuk yaparken izleyenler, bölge adına hiç utanıyorlar mı sizce?

Elbette bir mühendis ve bölge insanı olarak karayoluna karşı değilim. Ancak bu yolun neleri verdiğini değil, kamu yararına yapılmış bir proje denilip neleri aldığını ifade etmek istiyorum. Bu yol nedeniyle bölgede sadece birkaç ilçe doğal ortamında kalabildi.

Oysa bu yol kıyıları bozarak, denizleri doldurarak değil, Viyadük ve tüneller ile de yapılabilirdi. Zaten var olan karayolunun bazı kesimleri kullanılabilirdi, ama yapılmadı. Sonuç olarak, Karadeniz Sahil Yolu bölgeyi mahveden, yüksek maliyetli bir proje olmuş ve halen daha her kışın Karadenizin dalga hışmına uğrayarak oluşan çökme ve yıkılmalarla maliyet unsurları devam etmektedir.
Sahil yolunun handikapları şöyle sıralanabilir;

*Aşırı yağış alan bölgede denize akan derelerin, suların önü kesildi. Doğal bir bent oluşturduğundan, heyelan ve sel taşkınlarından geçen yıl onlarca insan hayatını kaybetti.

*Dalga, sel, erozyon ve çökmelerden dolayı yol sürekli ulaşıma kapandı. Onarım ve bakım için tekrar para harcandı. Hayvanların, kuşların, balıkların eko yaşam biçimi zarar gördü.

*Denizlerin doldurulmasıyla, Karadenizin dalga rejimi bozuldu, transit yolu bile aşan dev dalgalar oluşmaya başladı.

*Denizler doldurulurken, balık yuvaları, doğal deniz yaşamı bozuldu.

*Kıyılar yok edildi. Kıyı turizmi yok oldu. Denize girilebilen doğal koylar, kum dolu plajlar yok edildi.

*Kıyı şehirlerinin ve yerleşik halkın denizle organik bağlantısı kesildi.

*Projeleri hazırlanmadan, alternatifler düşünülmeden, hiçbir etüt ve fayda-maliyet analizleri yapılmadan, ÇED kapsamı dışında tutularak yapıldı.

*Bölge gereksinimleri düşünülmedi, kıyılara yüklenildi, bina ve yaya trafiği iç içe olan koridorla sadece trafiği rahatlatma ve hızlandırma düşünüldü.

*Arazisi kıt Karadeniz’de yeşille mavinin sahilde buluşması engellendi.

*Yerleşim yerlerinin içinden geçmesi trafik kazaları, ölüm ve sakatlık riskini arttırdı.

*Kıyı yerleşimlerini çukurda bıraktı ve sel suları altında kalma riskini yükseltti.

*Rekreasyon alanlarının içinden geçen yol deniz kültürü gelişmiş insanların önüne fiziksel, sosyal ve görsel set çekti.

*Milyonlarca yılda oluşan geniş kumsal hazineleri bir çırpıda kapatıldı, astronomik bedellerle kıyıya dik mahmuzlar oluşturulup bir avuç kum elde edilmeye çalışıldı.

*Zengin flora ve fauna tahrip edildi, kıyı dengesi altüst oldu, balıkçılığı besleyen balık türlerinin yumurtlama alanları yok edildi.

*20 Şubat 1999 yılında yaşanan deniz fırtınası ve dev dalgalara dayanıklı olmadığı tahkimatların, (kuru taş pere duvar biçimi tahkimatlar) mendireklerin ve barınakların yıkılmasıyla belgelendi.

*20-30 yıllık getiri-götürü hesap edilmedi, keşif bedeli 2-3 milyon ABD Doları /Km. olan yol 4 katına mal oldu.

*Anayasa’nın 56. ve 43. maddelerine aykırı yapıldı, 3621 sayılı Kıyı Kanunu hiçe sayıldı.

*Karadeniz Sahil Yolu ile ilgiyi dava için gittiği Fındıklıda kurşunlanan 60 yaşındaki çevreci avukat Cihan Eren öldürüldü.

Ayrıca, hiç düşündünüz mü uygun olduğu halde böyle bir yolun ortasına neden raylı bir sistem döşenmedi?

Dublex lastik misali sürekli patlayacak hissi veren bu yol, daha sayamadığım bir sürü şeyi alıp götürdüğü halde, neden bizi kendimize getiremedi.

Nizamettin BİBER
Uzman İnşaat Mühendisi