Kitaplar arasında: Muzaffer Gürboğa ve "Ezber Mutsuzlukları" üzerine

Geçenlerde 13,14,15 ve 16 Ekim 2011 günlerinde Fethiye / Ölüdeniz’de 3.Edebiyat Günleri’nde şair, yazar Özcan Karabulut ve Ölüdeniz Belediyesi’nin birlikte hazırladıkları 3.Ölüdeniz Edebiyat günlerinde Anadolu’muzun değişik kentlerinden 30’a yakın şair, yazar arkadaşlarla bir araya geldik. Ben bununla ilgili daha önce MB’ta bir yazımda ayrıca değinmiştim. O günlerde katılan yazar ve şairler arasında karşılıklı olarak bir kültür alışverişi oldu.

15 Ekim 2011’de Fethiye Keçi kitapevinde yazarlarımızın bir imza günü yapıldı. İşte o günlerde Antalya’dan gelen öğretmen ve yazar meslektaşım Muzaffer Gürboğa’yla tanışma fırsatını bulduk. Karşılıklı olarak birbirlerimize kitaplarımızı verdik. Muzaffer Gürboğa bana Sokak kitapları dizisi arasında yayımlanan “EZBER MUTSUZLUKLARI” adını taşıyan kitabını imzalı  olarak bana armağan ettiler. Özellikle bu nazik davranışından dolayı sevgili meslektaşım Muzaffer Gürboğa’ya burada teşekkür etmek istiyorum. Ayrıca kendisiyle tanıştığımdan dolayı onur duyduğumu da burada belirtmek isterim.

Yazar,öğretmen Muzaffer Gürboğa’nın denemeler kitabına geçmeden önce deneme hakkında biraz durmak isterim: Denemenin sözlük anlamı: 1- Denemek işi, sınama, tecrübe etmek, 2- Son biçimi bulmamış, taslak durumunda olan eser, 3- edebiyat yönünde, her hangi bir konuda yeni ve kişisel görüşlerle bezenmiş bir anlatım içinde sunulan düz yazı türü. Deneme yazan yazara da denemeci denir. Yine bir başka değişle her hangi bir konu üzerinde kişisel görüş ve düşüncelerle kesin yargılara varmadan bir yazarın özgürce yazdığı bir yazı türüdür deneme...

İnsanı ilgilendiren yaşam, ölüm, sanat, edebiyat, siyaset bilim gibi konularda deneme yazılır. Dünya edebiyatında ilk denemeci diye bilinen Fransız yazarı Michel Montaigne’dir.   ( 1533 -1591). Bizde ise Tanzimatla beraber Türk edebiyatı içinde yer almıştır. Denemeci yazarlarımızdan  Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Rasim, Ahmet Haşim, Yahya Kemal Bayatlı, Yakup Kadri, Halit Refik Karay, Nurullah Ataç, Cemil Meriç, Enis Batur,  Suut Kemal Yetkin, Mehmet Kaplan, Vedat Günyol, Melih Cevdet Anday, Mehmet Fuat, Salah Birsel, Nermi Uygur, Selim İleri Fethi Naci, Sabahattin Eyüpoğlu, Cemal Süreya ve Füsun Altıok gibi yazarları gösterebiliriz. Elbette deneme konusunda yazı yazan sadece bu isimlerden ibaret değildir. Hemen aklıma gelenleri yazıverdim.

Şimdi değerli öğretmen meslektaşım Muzaffer Gürboğa’nın kitabına dönelim :  M. Gürboğa’nın yazılarını ve özellikle denemelerini Cumhuriyet Gazetesi ile birlikte değişim yayın organlarında okumuştum. Aslında M. Gürboğa bir kimya öğretmenidir. Lakin bakıyorum ki edebiyat alanında değerli yapıtlar Türk edebiyatına kazandırmıştır. Hocamızı bu açıdan kutlamak isterim ilk önce. Edebiyatçı olmadığı halde kendini okumaya vermiş, araştırmış ve elde ettiği birikimleriyle denemeler ortaya koymuştur.

M. Gürboğa’nın daha önce “Düşünmeyi ve Yaşamayı Öğrenmek ( 1999 ), “Sen Kendi Şarkını Söyle “ ( 2000 ) Ezber Yaşamlar “ ( 2003 ) gibi deneme türünde yapıtları yayımlanmıştı.  Deme ki öyle anlıyorum ki Muzaffer Gürboğa deneme türünde kendi iyi yetiştirmiş ve bu buradan yola çıkarak bizlere ve türden edebiyatımıza değerli, kalıcı ve nitelikli derli toplu yapıtlar oraya koymuştur. Bu yönüyle elbette takdire değer bir yazın  eridir. Meslektaşım bu açıdan alkışlanmalıdır.  

Sözü ettiğim  “Ezber Mutsuzlukları “ adı taşıyan denemeler yapıtı 190 sayfadan ibaret olup kitabın içinde 84 adet deneme yazı vardır. Konu “ezber “  kendisi de bir öğretmen olunca konuların çoğu eğitim üzerinde odaklanmıştır. Muzaffer Gürboğa bu günkü eğitim sistemimizden şikâyetçidir. Örneğin “ Eğitim Sistemimizdeki aksamaları ve olumsuzlukları  “Kendine Yerleşmek” başlıklı denemesinde de yine şunları yazmadan ve dokunmadan geçemiyor:...

“Kör Noktalardan “söz ederken şunları yazıyor: “ Eğitim ve öğretimde içerik sadece bilgi vermek ve edinilen bilgilerin ölçülmesi olmamalıdır. İçerikte öğretmenle öğrenci arasında kurulacak iletişimin niteliği en önemli ve belirleyici paya sahiptir. Öğretmen ve öğrenci öğrenme yolculuğunda yoldaştırlar. Öğretmen öğrencinin kendi yolunu bulmasında sınırlı destek verirse eğer öğrenci kendi varoluşunu daha güçlü, daha anlamlı ve coşkulu olarak yaşayabilir. Yani  “ Gölge etme başka ihsan istemem” ‘ s.50 ) .

 Muzaffer Gürboğa “ Eğitim Dizgemizde Kör Noktaları “ ve aksaklıkları rahat ve özgürce sergilerken denemenin son paragrafı şöylece bitiyor:  “ Okullarımızda öğretmen ve öğrencilerimiz nefes alamıyor. Eğitimcilere düşen görev ise bir kısmını açıklamaya çalıştığım kör noktaların üzerine gitmek, aydınlatmak ve farkındalık oluşturmaktır “ diyor. (s.51 )’de.

Öğretmen yazar Muzaffer Gürboğa bir kimya öğretmenidir. Uzun yıllar yurdumuzun değişik liselerinde öğretmenlik yapmıştır. Deneyimli, söz yerinde ise tecrübeli ve öğrencilerini yakından tanıyan ve onları tüm varlığıyla irdeleyen araştıran ve yakından tanımaya çalışan bir öğretmendir. Gerçek bir eğitimcidir.  Yaptığı öğretmenlik sırasında eğitimdeki aksamaları iyicene görmüş ve saptamalar elde etmiştir. Buradan yola çıkarak yazmaya dikkat ve özen göstermiştir.   Eğitimde gördüğü aksamaları  ve yanlışlıklar konusunda  “Kendine Yerleşmek” başlığını taşıyan denemesinde arı, duru ve yalın bir Türkçe ile bakınız nedenli açık ve anlaşılır bir dille yazıyor.

İşte bir örnek daha: “    Eğitim  sistemimiz bireyin  kendi olmasına olanak tanımıyor. Bireyin kendine yerleşmesini sağlayacak donanım kazandıramıyor. Eğitimden anladığımısz otoriteye, güce ve statükoya  bağımlı kılmaktır bireyi. Bağımlı olmak kulluktur. Hertürlü bağımlılık kendinden vazgeçmek demektir. Oysa eğitimin temel işlevi bireyin kendi olmasına, kendini ortaya koymasına, kendine yerleşmesine yardım etmektir. İğreti duruşlar sergilememek, sözünün eri olmaktır." diye  vurguluyor. (.s. 96 )

Eğitim üzerine yazdığı denemelerden bazıları: Anlamayı denemek (s. 19), Babamdan Bana kalan (  23), Başarının Öyküsü kimin olacak ( 26),  Bir Eğitim Çınarı (  32),  Ders Korkusu /  Bilim Korkusu ( 40 ),  Eğitim Dizgemizde Kör Noktalar “ ( 50 ), Ezber Mutsuzluklar (   52 ), Hayatın Müfredatı ( 64 ), İtaat = Zehirli Eğitim (78 ), Jüriler ve Biz ( 83 ), Kitaplar ve Biz (103),Liseli Kahramanlar ( 119), Okul Korkusu (121 ), Öğretmenler Kimin İçin (131 ), Özgürleştirici Eğitim), Sınav Terörü ( 159 ), Yarışmak İstemiyorum Anne ( 179 ) Yetenek Yönetimi ( 187 ),  gibi başlıklar altında denemeler yazılmıştır.

Sözün özü; meslektaşım Muzaffer Gürbogğa,  “Ezber Mutsuzlukları” adını taşıyan kitabında ağırlıklı olarak temasını daha çok günümüzde yapılan eğitim ve öğretim çalışmalarında görülen bazı eksikleri ve yanlışları kendine göre irdelemektedir. Denemelerinde akıcı, yalın, duru ve anlaşılır bir Türkçe ile sözlerini fazla uzatmadan denemelerinde rahat ve özgürce sergilemeye çalışmaktadır. Denemelerini ben de bir eğitimci olarak yararlı ve gerçekçi buldum. Bu güzelim kitabını özellikle orta dereceli okullarımızda bulunan öğretmen ve öğrencilerimize sağlık veriyor ve değerli meslektaşım Muzaffer Gürboğ’yı böylesine değerli bulduğum bu denemeler kitabından dolayı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum.