Metropolis (Ana tanrıça kenti)

Hafta sonu bir yakınımızın düğünü için İzmir ’e gittik. Tabi İzmir ’e gitmişken eşimin köyü olan Yeniköy ’e uğramadan olmazdı. Yeniköye’e gitmişken de Metropolis ’e çıkmadan geri dönemezdim.

1989 yılından beri kazı çalışmaları yapılan bu antik kenti her gidişimde ziyaret edip, arkeologların sabırla sürdürdüğü çalışmaların sonuçlarına şahit olmak beni hep heyecanlandırmıştır.

Metropolis, İzmir’in Torbalı ilçesine Yeniköy ve Özbey köyleri yamaçlarında M.Ö III.Yüzyılda kurulmuştur. M.Ö 150 yıllarında önemli gelişme göstermiş, Roma ve Bizans dönemlerinde de önemini korumuş, Türklerin Anadolu’ya yerleşimlerinden kısa bir süre sonra da terkedilmiştir.

İzmir –Efes arasında antik yolda kurulan kentte ticaretin geliştiği, hatta bir bankerin yaşadığı yazıtlardan öğrenilmiştir. Metropolis’te yaşayan zenginler kentin gelişimine büyük katkıda bulunmuş stoa, tiyatro ve gymnasium gibi anıtsal yapıların yapımına maddi destek vermişlerdir.

Metropolis, Ana Tanrıça anlamına gelmektedir. Ana Tanrıçanın tapınağının bulunduğu mağara kentin beş kilometre kuzeyinde bulunmuştur. Bu mağarada blunan kalıntılar mağaranın falcılık ve bilicilikte de kullandığını göstermektedir.

Kazılarda en eski yerleşim izlerine de rastlanmış. İlk Tunç Çağı ve M.Ö 2.bine ait çanak, çömlek parçaları, taş baltalar ve Hitit Devrine ait mühür de bulunmuştur. Helenistik dönemde mimari yapının yanı sıra pişmiş toprak heykelciklerinin yapımı dolayısıyla merkez konumuna gelmiştir. Topraklarının verimliliği ile tarımda da önemli gelişmeler göstermiştir.

Metropolis; İskender’in ardından sırasıyla Lysimakhos ve Seleukoslar, ardından Bergama Krallığı egemenliğine geçmiştir. M.Ö. 133 de Roma hakimiyetinde piskoposluk merkezi olmuştur. 14.yüzyılda Aydınoğulları Beyliği egemenliğinde olan kent, Osmanlı döneminde Kızılhisar adıyla kaza haline gelmiştir. 19.yüzyılda İzmir-Aydın demiryolu inşası ile Torbalı adıyla bugünkü yerleşim yerine taşınmıştır.

Kalıntılar; tiyatro, teras evler, akropol-stoa, hamam-gymnasium, latrina (umumi tuvalet),bouleuterion (meclis binası), atriumlu ev-ticarethane, kale’dir.

Bu kadar uzun bir geçmişi barındıran bu kalıntılarda bulunacak izleri bizler de en az arkeologlar kadar merakla takip ediyoruz.

Kaynak: kenthaber.com sitesi