Tarihi Balıkesir evleri

Balıkesir topraklarına MÖ 8000-3000 yılları arası yerleşildiği araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Balıkesir çevresinde ilk defa adı geçen şehir Agiros’dur.

Balıkesir ilinin bulunduğu yer Antik Çağ'da Misya olarak anılmıştır. Hititler buraları fethedince Balıkesir ve çevresine Assuva adını vermişlerdir

Troia egemenliğinin sona ermesiyle Misya çevresini Lidyalılar yönetmiştir. Daha sonra yönetim Perslere geçmiştir. Daha sonra sorasıyla Büyük İskender’in hakimiyetine ardından Bergama Krallğı’na  daha sonra Roma hakimiyetine geçmiştir. Selçuklu döneminde Karesi Beyliği daha sonra Osmanlı İmparatorluğu ve nihayet Türkiye Cumhuriyeti’nin parçası olmuştur.

Bugünkü Balıkesir kentinin temelleri Roma İmparatoru Hadrianus tarafından atılmıştır. İlk kez M.S. 124 yılında yöreye gelen Hadrianus, başarılı bir ayı avı sonucunda buraya kendi adına bir kent kurmuştur. Hadrianus, burada bir şato ve malikhane inşa ettirmiştir. Yanına da hara yaptırmıştır. Söz konusu yapılar çevresinde bir kasaba ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu yapılar, Hadrianus'un kenti diğer bir ifadeyle, Hadrianoutherai olarak adlandırılmıştır. Bu küçük şehrin bugünkü stadyumun olduğu yerlerde olduğu düşünülmektedir.

Balıkesir şehri Karesi Bey tarafından kurulmuştur. Balıkesir ve çevresine gelen Karesi Bey, babası Kalem Şah ve beraberindeki Türkmenler 1290 yıllarında Bizans döneminden kalan eski kalıntıları üzerine bugünkü Balıkesir'i kurarak buraya yerleşmişler ve burayı askeri garnizon yapmışlardır.

Balıkesir şehir merkezinin  bu anlamda asıl olarak 750 yıllık tarihi vardır.

1887 Vilayet salnamesine göre Balıkesir 30.492 olan şehir nüfusunun  1.964’ü Ermeni, 1.241’i Rum, 27.287’i Müslümandır. Burada Yahudi nüfustan bahsedilmese de az da olsa Yahudi nüfusun da varlığı bilinmektedir.

Daha 100 yıl önce 1901 yılında Balıkesir merkezinde Rumlara ait 2 Rüşdiye 9 İptidai olmak üzere 11 Okul, Ermenilere ait 2  İptidai Okulu vardır. Her iki unsura ait Kiliseler mevcuttur.

Bunları yazmamın sebebi tarihi eserler ve dönemin mesken ve sosyal alanlarını yapılarında Balıkesir’in aslında ne kadar zengin bir çeşitliliğe sahip olduğunu göstermektir.

Balıkesir Belediyesi’nin web sitesinde ” Tarihi Kent Mekanları” bölümünde Balıkesir Lisesi, Saat Kulesi, Karesi Türbesi, Ziraat Bankası Binası, Zağnos Mehmet Paşa Camii,  Yıldırım Beyazıt Camii ve Gazi İlkokulu şehrin tarihi eserleri olarak sıralanmıştır. Bu listenin uzunluğu Balıkesir’in tarihi yapılarının ne kadar az olduğunun ilanıdır. Oysa gerçek bu değildir.

Balıkesir ili tarihi yapılar bakımından büyük bir yıkıma sahne olmuş gibidir.. Tarihini korumamış koruyamamış bir şehirdir.. Çarpık şehirleşme ve mülkiyet hırsının kurbanı olmuş bir şehiriz aslında.

Bu gün hiç olmazsa kalanları korumak veya eski asli yapısına büründürmek suretiyle tarihi canlandırmak suretiyle hem tarih şuurunun oluşması hem de tarih turizmi ile bu yapıyı iç ve dış turizme yani evrenselliğe taşımak gerekir.

Balıkesir’in özellikle Dumlupınar, Karaoğlan, Mirazbey Mahallelerinde eski tarihi nitelik taşıyan meskenler hala vardır. Bu evler bir dönemin karakteristik özeliklerini taşımaktadır. Bu tarihten günümüze kalan evler Balıkesir’in tarihi dokusunu canlandıracak kültürel zenginliktir aslında.

Ancak Balıkesir’in tarihi evlerinin çoğu bakımsızlıktan yıkılmaya terkedilmiştir. Çok azı son yıllarda özellikle duyarlı bazı kurumların çabası ile canlandırılmıştır. Maddi imkanı olan sivil toplum kuruluşlarına bu evlerin tahsis edilerek kent yaşamına kazandırılması son derece doğru bir adımdır.

Çok geç olmadan tarih yok olmadan artık şehri yönetenler  ciddi bir proje hazırlayarak Balıkesir Evlerini ayağa kaldırmaları gerekir.

Ülkemizin bir çok ilinde hatta ilçelerinde Belediyeler  benzer projeler hazırlayarak tarihi canlandırmışlardır. Bu tip projelere devletin desteği olduğu gibi AB desteği de hibe şeklinde vardır.

Bu projeler sonucunda şehirler iç ve dış turizm ile büyük gelirler elde etmekte, tarihi dokunun canlanması ile tarih bilinci oluşmakta ve kent yaşamının sosyal, kültürel ve tarihi hayatı canlanmaktadır.

Balıkesir sahip olduğu imkanlarını artık değerlendirmeye başlamalıdır. Bunun için yerel seçimler ve Büyükşehir statüsü  bir fırsattır. Balıkesirlilerin bu fırsatı değerlendirerek vizyon sahibi  kişileri tercih ederek Belediyelerini şehrin ufkunu açabilecek kadrolara teslim etmesini diliyoruz.