Telif Hakları Günü ve İlesam

İlim, bilim, edebiyat, musiki, güzel sanatlar, sinema, tiyatro alanlarında verilen her türlü fikir ve sanat eserleri hiç şüphesiz ki insanın yaratıcı gücünün ürünüdür. Bu ürünleri yaratan kişilerin haklarının korunması ise telif hakları ile mümkündür. Ne yazık ki günümüzde hala haklarını bilmeyen eser sahipleri var. Bu bağlamda eser sahiplerinin de bu eserleri alıp okuyanlarında bilinçlendirilmesi önemlidir.

İşte bu noktada merkezi Ankara’da olan Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (İLESAM) çeşitli etkinliklere imza atarak toplumu bilgilendirmek ve bilinçlendirmek için çabalamaktadır. İLESAM’ın işlevi, bilim ve edebiyat eseri sahiplerinin mali ve manevi haklarını korumaktır. Müzik, sinema ve güzel sanat eserleri dışında kalan tüm eserlerin (bilim, edebiyat, bilgisayar programı, harita, mimari vs.) sahiplerinin ve mairasçılarının mali ve manevi haklarını korumak da İLESAM’ın sorumluluğu içinde yer almaktadır. İLESAM Genel Başkanı Mehmet Nuri Parmaksız gerek Ankara da gerekse başka illerde telif hakları ve korsanla mücadele konularında pek çok seminerler vermektedir. Gelecekte ülkeyi yönetecek olan gençlerin telif hakları ve korsana karşı bilinçlendirilmesi gerekliliğinin altını çizen İLESAM, Ankara’daki okullarda  “Esere Saygılı, Korsana Karşıyız” adlı Slogan ve Logo Yarışması düzenleyerek Türkiye’de telif hakları uygulamasının, Avrupa ülkelerindeki uygulamalarla mukayese edilerek ülkemizdeki telif hakları standartlarının gelişimine katkı sağlanması ve korsanın zararlarının anlatıldığı seminerler vermektedir.

Telif hakları bilincine dikkat çekmeyi amaçlayan Dünya Telif Hakları Günü, ilk kez 2001 yılında Dünya Telif Hakları Organizasyonu (WIPO)’nun girişimleriyle kutlanmaya başlanmıştır.

Sanatçının ve eserlerin korunması, yeni yaratılacak eserlere imkân verilmesi, esere ve emeğe saygının oluşturulması ve ülkemizin vergi kaybının önlenmesi bazında çok önemli yere sahip olan Telif haklarının öneminin altını çizen bu gün yani 26 Nisan Dünya Telif Hakları Günü büyük önem taşımaktadır.

Bir eserin meydana çıkış sürecinden başlayarak tüketiciye ulaşmasına kadar geçen yolculuk boyunca (bestekâr, güftekâr, yazar, şair, yayınevi, stüdyo görevlileri vb.) pek çok emek harcanır. Emeğin geri dönüşü güzel olandır. Yeni eserler ortaya koymaya teşvik edendir. Ancak birilerinin çıkıp - tabiri caizse sizin doğum sancıları çekerek - meydana getirdiğiniz eserinizi alıp korsanını piyasaya sürmesi her şey bir kenara ne kadar etiktir? Düpedüz hırsızlık değil midir bu davranış biçimi? Ne yazık ki ülkemizde yolda yürürken bile tezgâhlarda korsan kitap satan sokak satıcılarına rastlamak mümkün. Yine çeşitli pasajlarda korsan CD ve DVD satanlara da. Belki de bu arz talep meselesi ancak; işte tam da bu noktada tüketiciye büyük görevler düşmektedir ve bu duruma seyirci kalmamalı, tavrını koymalı bandrollü ürünleri almalıdır. Tüketicinin bilinçlenerek korsan yayınları satın almaması üreticinin emeğine saygı duyarak onun yanında durması, duyarlı davranması ve korsan yayınların karşısında durarak tepkisini göstermesi gerekir. Sanat ve düşünce ürünlerinin izinsiz bir şekilde “kopyala-yapıştır” şeklinde kullanılması da doğru değildir.

Öte yandan eser sahiplerinin de telif haklarının korunması hususunda gerekli tedbirleri alması doğru olandır. Eser sahibinin ürettiği eserin muhteviyatıyla ilgili olan bir meslek birliğine üye olması gerekir. İLESAM, eser sahiplerinin “eserlerine sahip çıkmasını” istediğini her fırsatta dile getirerek bu konunun önemini vurgulamaktadır.

Telif hakları, her nevi fikir ve sanat ürününün korunmasının yaratıcılığı destekleme, önünü açma ve yeni fikirler üretme noktasında yüreklendirmesi yönünden çok önemlidir. Çünkü eser sahibince yaratılan eserlerin her türlü mal varlığından daha çok eser sahibine ait olduğu düşüncesi ilkesine dayanır Telif Hakları.

Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği, bilim ve edebiyat eseri sahibi olan üyelerinin mali ve manevi haklarını korur. İLESAM’a üyelik 100 yıllık bir üyelik olup kişi yaşarken hakları nasıl korunuyorsa öldükten sonra da 70 yıl boyunca hakları korunmaya devam etmektedir. Edebiyat, bilim vb. alanlarda verilen eserler o an için popüler olamayabilir, yararlanılamayabilir ancak bu durum zaman içinde değişebilir ve eser bir anda üne kavuşarak değer kazanabilir. Nasıl evimizi, arabamızı sigortalattırıyorsak eserlerimizi de garanti altına almamız doğru olandır. İşte bu noktada İLESAM ile bağlantı kurulması gerekmektedir.

Türkiye’de telif hakları 1951 tarihli 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile korunmaktadır. Bu kanun, ilim ve edebiyat eserleri (bilgisayar programları dâhil), musiki eserleri, güzel sanat eserleri ve sinema eserlerini konu almakta ve bu alanlardaki eserlerin sahiplerine manevi ve mali olmak üzere iki grupta ele alınan hakları kapsamakta.

Eser sahipleri eserlerinin garanti içinde olduğunu, haklarının korunduğunu bilirlerse daha rahat üretirler ve elbette daha huzurlu olurlar. Bu gerçeğin asla unutulmaması gerekmekte olup emeğe, alın terine saygı duyulması bir insanlık görevidir.

KAYNAK : http://www.ilesam.org.tr/