Yöneticiler ve duygusal zeka

Soru - Duygusal zeka yöneticiler için neden gerekli?
EB - Kendimizin ve karşımızdakilerin duygularını tanıma, duygularımızı ifade edebilme, kendimizi motive edebilme, içimizdeki ve ilişkilerimizdeki duyguları kendimize ve karşımızdakine zarar vermeyecek şekilde yönetebilme yetisi olarak tanımlanan duygusal zekanın, hayatın her alanında olduğu gibi iş dünyasında da önemi yadsınamaz. Bir gruba liderlik yapan, yöneten kişinin, liderlik vasıflarından en önemlisi yönettiği takım ve dış çevre ile iyi ilişkiler kurabilmesidir. İnsan ilişkilerinde karşımızdakileri anlama ve bu anlayışa uygun davranma sanatı, bize hangi işte olursa olsun beraberinde iletişimde başarıyı getirir. Yöneticilerin kararlarının oluşumunda duyguları çok önemli yer tutmaktadır. Hayatımızın büyük bir bölümünü iş yerlerimizde geçiriyoruz. Olaylar karşısında değişen duygu durumlarımız oluyor. Sinirleniyoruz, öfkeleniyoruz, kızıyoruz, çok seviniyoruz… Duygu durumlarımız yaşadığımız olaylar karşısında değişiyor ve değişen duygularımız, tutum ve davranışlarımızın oluşumunda etkili oluyor. Yönetmek, değişen duygu durumlarımıza rağmen tutarlı davranabilmek demek. Yönetmek, takımımızı ve dış çevremizi anlamak ve davranış çizgimizi bozmamak, ekip ruhunu güçlü tutmak, motive olmak ve motive etmek, duygularımızı kendimize ve karşımızdakilere zarar vermeyecek şekilde yöneterek, akıl, mantık ve tecrübelerimizi harmanlayıp liderlik etmek demektir. Duygusal zeka kavramının olmadığı bir yöneticilik, beraberinde kişinin kendi ve karşısındakilerin duygu durumlarını tanımadığı, anlamadığı, empati besleme becerisini geliştiremediği bir ilişkiler yumağından ibaret olacaktır. Sonuçta da doğru iletişim kuramama ve tam anlamı ile başarıyı yakalayamama ihtimalleri kaçınılmaz olacaktır.

SORU - Orta ve üst düzey yöneticiler duygusal zekayı ne tür durumlarda, hangi problemleri çözerken kullanıyor?
EB- Yüksek duygusal zeka seviyesine sahip olma, yöneticilerin kendi duygularını tanımaları ve anlamaları; yönetimlerindeki çalışanlarının ve dış çevreleri ile iletişim kurdukları, iş bağlantıları olan kişilerin olaylar karşısında değişen duygu durumlarını anlayabilmeleri ve belli bir çizgiyi tutturarak idare edebilme yeteneklerini geliştirir. Gelişmiş duygusal zeka ile birlikte karşılaşılan sorunların çözümü ve bu sorunları en az krizle atlatmak mümkündür.

SORU - Neden pozisyonu yükseldikçe yöneticilerin duygusal zeka skoru düşüyor?
EB- Bana göre pozisyon yükseldikçe kişilerin yetki ve sorumluluklarında değişiklikler oluyor. Yüzyüze geldikleri problemler, sorunlar, karar vermeleri gereken durumlar farklılaşıyor, zorluk dereceleri artıyor. Tüm bunlar kişilerin duygu durumlarını ve duygularını ifade etme şekillerini de etkiliyor.

SORU - Duygusal zekayı zayıflatan unsurlar neler? (bencillik, ben bilirim yaklaşımı vs.)
EB- Duygusal zekayı zayıflatan etkenlerin en başında “duygularımızı, zayıf ve güçlü taraflarımızı tanıyamama” geliyor. Kişi kendi duygularından haberdar olamıyorsa, karşısındakinin duygu durumlarını anlaması ve ona uygun davranması imkansızlaşır. Yüksek farkındalık yaratma amacı taşıyan duygusal zekamızı geliştirebilmemiz iç dünyamızı anlamaya çalışmayı, duygularımızı yönetebilmeyi gerektirir. Duygularımızı sistemli bir şekilde yönetemiyorsak, öfkelenmeler, parlamalar, ani duygu değişimlerinin getirdiği ölçüsüz davranış ve tutumlarımız, duygusal zeka seviyemizi farkında olmadan zayıflatır. İş hayatımızdan örnek vermek gerekirse, birbirimizi çoğu zaman dinlemeyi bilmediğimizden dolayı anlamıyoruz, anlamadığımız için sürekli kendimizi anlatma çabasına giriyoruz ve kendimizi gereksiz tartışmaların içinde buluyoruz. “Dinlemeyi bilmeme” de duygusal zekamızı zayıflatan unsurlar arasındadır.

SORU - CEO’ların duygusal zekalarının düşük olması şirket içinde ve insan ilişkilerinde ne gibi sorunlar, sıkıntılar yaratabilir?
EB- Şirketin geleceğine yön veren CEO’ların duygusal zekalarının düşük olması, şirket içi ve dışı ilişkilerde başarısız iletişim kurmalarına neden olur. Zamanımızın çoğunu iş yerlerimizde, yapacağımız işleri düşünerek geçiriyoruz. Olaylar karşısında değişen duygularımız sonucu tutum ve davranışlarımız oluşuyor. CEO’ların değişen duygu durumlarını çok iyi yönetebilmeleri, ters giden işler karşısında öfkelerini dizginleyebilmeleri, sevinç anında coşku ve heyecanı ortalayabilmeleri, insanlarla doğru iletişim kurmalarını sağlar. Motive olmaları, birlikte çalıştıkları insanları motive etmeleri şirket verimliliğini arttıran en önemli unsurlardır. Şirketlerin geleceklerini belirleyen CEO’ların duygularını tanımaları, yönetebilmeleri, motive olmaları ve edebilmeleri, sağlıklı iletişimler kurabilmelerine ve şirket başarısını yükseltebilmelerine katkı sağlar.

SORU - Orta düzey yöneticilerde duygusal zeka skorunun yüksek çıktığı görülüyor. Bu neye bağlanabilir?
EB- Orta düzey yöneticileri genellikle üst düzey yöneticiler ile çalışanlar arasında köprü konumunda olduklarından daha esnek daha toleranslı ve iki tarafı anlama gayretindedirler. Bu tutumları onları daha yüksek duygusal zekalı bir tavır takınmalarına sebep olmaktadır.

* Bu çalışma Eray Beceren ile yapılmış ancak herhengi bir yerde yayımlanmamıştır. 03 Haziran 2007