Ahmet Davutoğlu - Stratejik Derinlik

Ahmet Davutoğlu, Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi ve Siyaset Bilimi Bölümlerinden mezun oldu. Aynı üniversitenin Kamu Yönetimi Bölümünde yüksek lisans, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde doktorasını tamamladı. 1993’te doçent, 1999’da profesör oldu. 2002-2009 arasında büyükelçilik ve başbakan danışmanlığı yaptı. 1 Mayıs 2009 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak görev yapıyor. Yayınlanmış kitapları: Alternative Pradigma, Civilization Transformation and the Muslim World, Küresel Bunalım, Stratejik Derinlik – Türkiye’nin Uluslararası Konumu. 

Yazar, “Stratejik Derinlik – Türkiye’nin Uluslararası Konumu” eserinin “Giriş” bölümünde, kitabı yazma amacını şu şekilde açıklamış: “Gerek Türkiye’nin kendi iç dinamizminin gerekse uluslararası ilişkilerdeki küresel, kıtasal ve bölgesel ölçekli dinamik unsurların tasvir, açıklama, anlama, anlamlandırma ve yönlendirme boyutları ile bir bütün olarak incelenmesi, Türkiye’de hissedilen stratejik teori eksikliğinin giderilmesi ve alternatif bakış açılarının ortaya konabilmesini sağlayacaktır. Elinizdeki eser bu eksikliği giderme yönünde bir katkı olma iddiası taşımaktadır “. 

Kitap, yazarın yaptığı tanımlamalarla başlamış ve uluslararası ilişkiler alanını da bünyesinde barındıran sosyal nitelikli çalışmaları temelde beş boyuta ayırmış: tasvir (betimleme), açıklama, anlama, anlamlandırma ve yönlendirme. Kitabın giriş bölümünde bütün boyutlar yeterli derece açıklanmış. 

Ahmet Davutoğlu, bir ülkenin uluslararası ilişkilerdeki ağırlığı ve gücünü bir formül ile açıklamış: 

G = {( t + c + n + k ) + ( e? + t? + a?)} x ( SZ x SP x Sİ ) 

• Sabit veriler (SV); tarih (t), coğrafya (c), nüfus ( n) ve kültür (k)
• Potansiyel veriler (PV); ekonomik kapasite (e?), teknolojik kapasite (t?) ve askeri kapasite(a?)
• Stratejik zihniyet (SZ)
• Stratejik planlama (SP)
• Siyasi irade (Sİ) 

Daha sonra tüm bu etkenler tek tek açıklanmış. Bu etkenleri okudukça kitabın yazarına ve yazdıklarına olan güveniniz ve saygınız artıyor. 

Prof.Ahmet Davutoğlu kitabında; tarihten çıkardığı derslerden bahsetmiş, imparatorluklar ve tarihten silinme nedenleri konusundaki düşüncelerinden bahsetmiş ve askeri ittifakların geçici, teknolojik üstünlüğün kalıcı olduğu iddiasında bulunmuş. 

En çok hafızama kazınan görüşleri, Türkiye’nin savunma stratejisi ile ilgili olanlar. 

• Türkiye’nin elinde bulunan uçakların Bosna semalarına vardıktan sonra ancak birkaç dakika kalabilecek kapasite olduğu ortaya çıkmasından ve bu nedenle havada ikmal yapabilecek uçakların alımına yönelindiği,
• Doğu Trakya ve İstanbul’un müdafasının Adriyatik ve Saraybosna’dan, Doğu Anadolu ve Erzurum’un savunmasının Kuzey Kafkasya ve Grozni’den başladığı,
• II.Abdülhamid’in sömürge müslümanları üzerinde etki kurması ile oluşturduğu sınır ötesi faktörler, büyük güçlerin Osmanlı aleyhine yayılma politikalarını engelleyip geciktirdiğinden bahsedilmiş.

Dış politika yapımı konusunda düşüncelerine katılmamak mümkün değil; 

• Dış politika yapım süreci açısından başta Dışişleri Bakanlığı olmak üzere resmi kurumların stratejik araştırmalar yapabilmek için yeterli maddi ve kurumsal altyapı ile donantılması gerektiği,
• Üniversitelerin sadece birer eğitim kurumu değil aynı zamanda araştırma kurumları olarak görülmeleri ve kalıcı finansal destek sağlanması ile dış politikanın kurumsallaşmasının altyapısını oluşturacağı,
• Eksikliği hissedilen stratejik teori yetersizliğini aşabilmek için araştırma kurumları ve siyaset yapımcıları arasında sağlıklı ilişki kanalları oluşturulması gerekliliği savunulmuş.

Kitabın 1.baskısı Nisan 2001, yani AK Parti'nin henüz ortada bile olmadığı tarih. Daha sonra bir şekilde AK Parti kadrolarında yer bulmuş kendisine ve kitabında yazdığı teorilerini pratiğe dökme fırsatı bulabilmiş. 

Türkiye’de “eksen değişikliği” söylemlerine yol açan görüşleri kitapta hemen gözünüze çarpıyor. Dış politika konusunda tüm ülkelerle; gerçekler üzerine kurulmuş, bencil olmayan, karşı tarafı küçümsemeyen, dürüst – sağlıklı ilişkiler kurma taraftarı olduğu hemen gözünüze çarpıyor. Bunun için de önce iç güvenliğimizin sağlanması ve savunmamızın yeterli donanıma sahip olması gerektiği savunulmuş. Buna zaten kim itiraz edebilir ki ! 

Dış politika gibi çetrefilli bir konuyu, okuyucuyu sıkmadan yazabilmek de ayrı bir meziyet gerektiriyor. Ahmet Davutoğlu, yazdığı kitabında bunu başarmış. 

Konuya ilgi duyanlara şiddetle okumalarını tavsiye ederim 

Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik, Küre Yayınları, 53.baskı