Aklımız için verilen savaş

Büyük ödüllü, bir yarışma programında, sunucunun düşünceli, her duruma standart yüz ifadesine anlam veremeyen yarışmacı, başını monitörden kaldırıp cevabı verdi; “B, enola gay”.. “Hiroşima’ya atom bombasını atan bombardıman uçağının adı?” Kaç milyarlıktı, şimdi hatırlamıyorum ama yarışmanın çok da zorlaşmamış sorularından biriydi.. Yarışmacı soruyu doğru bilmenin verdiği sevinci yaşarken, sunucunun yüzündeki anlamsız ifadeye yine standart bir tebessüm eklenmişti..

Bir çoğumuzun doğru cevap verebileceği bir soru gibi geliyor aslında.. 350.000 kişinin ölümüne yol açan kitle kırımı ile ilgili belleğimizde en fazla yer işgal eden ne yazık ki, bu en gereksiz ayrıntı.. 6-9 Ağustos tarihlerinde Hiroşima ve Nagazaki katliamının 62. yıldönümünde gazeteler zihnimi şu ana kadar koruyabildiğim daha ne gereksiz ayrıntılarla doluydu.. Bu iki şehre atılan bombaların isimleri, uçağın adının nereden geldiği..*

Evet bombaların isimleri varmış biliyor muydunuz!? 350 bin insandan bir tanesinin bile ismini bilmezken “ölümcül metal yığınlarının” isimlerini biliyoruz.. Zihinlerimiz 62 yıl önce yaşanan bu acıyı yeteri kadar algılayamaması için mi acaba gereksiz yere işgal ediliyor bu bilgilerle.. Ya da 62 yıl sonra bu dehşetin “Amerikan popüler imgelerinden” biri haline getirilip pazarlanmasına mı şahit oluyoruz.. İkisi de mümkündür.. İkincisi aynı zamanda küresel belleğin oluşturulma çabalarına hizmet etmektedir..

Özgürlük heykeli gibi, mc donald’s, coca cola, oscar, voltran, hollywood, las vegas, marlyn monroe, empire state, ikiz kuleler, blue jean gibi, hatta amerikan bayrağı, ulusal marşı gibi popüler birer imge haline getirilip, aynı zamanda ürün olarak da pazara sunulmuştur bu bombalar(internetten araştırırsanız rahatlıkla ulaşabilirsiniz “atomik oyuncaklara”).. Bazıları ölürken bunu paraya çevirmenin, bir çok yolunun, mucididir Amerika..

Jack Trout, Amerikan menşeili pazarlama teorisyenlerinden, “ürün konumlandırma” teriminin mucidi.. Bu kavram, bir ürün, marka veya şirket için hedef pazardaki zihinlerde bir imaj veya kimlik yaratma çabası olarak tanımlanır.. Her ürünün bir kişiliği, onu çağrıştıran ve birlikte anılan simgeler, isimler olmalıdır yani.. Trout bu tezini yayınladığı kitabına; “Konumlandırma: Aklınız İçin Verilen Savaş” adını vermiştir.. Her ne kadar ticari rakipler arasında hedef pazar için gerçekleştirilen bir mücadele vurgulansa da içeriğinde, bu savaşın aklımız için aklımızın özgürlüğüne karşı verildiği açıktır..

Amerikan karşıtlığının, anket sonuçlarına göre en yüksek boyuta ulaştığı ülkemizde bu karşıtlığın, aklımızın özgür kaldığını gösteren, somut bir yansımasının olduğuna inanmıyorum.. Öyle olsaydı yukarıda sıraladığım imgeler cirit atmazdı hayatımızda, “siyah gazozları” yıllık 600 milyon dolara yakın ciro yapmazdı(sağlık bakanlığımızın bütçesinden fazla), Hiroşima ve Nagazaki’de ölenler bu şekildeki çağrışımlarla anılmazdı medyamızda..

*Yukarıda bahsettiğim ilgisiz bilgileri buraya almakla bir merak uyandırıp hata ediyorum belki de, en azından “lütfen merak buyurup araştırmayın bu gereksiz şeyleri” demeliyim sanırım..