Bebek, Maymun ve Ayna Evresi

Doğdukları anda insan yavrusuyla şempanze yavrusu arasındaki güç dengesi şempanzenin lehinedir. Çünkü şempanze bebekten daha zekidir ve daha güçlüdür.

Bu durum çocuğun aynada gördüğü varlığın kendisi olduğunu keşfettiği ana kadar sürer.

Çocuğun aynadaki kendisi ile ilişkisi ona bir çok şeyi öğretecektir. Tabi en başta yalanı öğretecektir.

İçi kan ağlarken aynada güle bildiğini, ya da içten içe çok mutluyken aynı anda üzgünmüş gibi poz verebildiğini görür ve kendisi, ailesi ve dış dünya bağlamında sezgisi artar, zekası keskinleşir, aklı olgunlaşmaya başlar.

Oysa hayvanlar, aynadaki görüntünün başkası olduğunu zannederler. Doğada insandan başka hiçbir canlı türü aynada kendisini tanımaz. Çocuk aynadaki kendisi ile bir iletişim kurar. Aslında burada bir rekabet söz konusudur, kendisini kıyaslayacağı kendi dengi birisini bulmuştur.

İçselleştirdiği görüntüsüyle giriştiği rekabette bilinç kazandıkça gelecekte toplum içinde yaşayacağı rekabet için antrenman yapma imkanı bulur.

Bu olgu bana, Narsist'in efsanesini düşündürür. Bildiğiniz gibi Narsist, nehrin yüzeyinde gördüğü suretine aşık olur ve kader çizgisi rayından çıkarar. Adeta geleceğini belirleyen bir tetikçi olmuştur nehirdeki kendisi.

Neyse ki insan, maymundan ve narsisten daha akıllıdır.

Tıpkı sermayesini verimli kullanan bir tüccar misali insan da aklını verimli kullandığı zaman, ürettiği düşünce ürünleri çoğalır, niteliği ve değeri artar. Çünkü her geçen gün daha nitelikli düşünceler yaratabildiğini fark etmiş, özgüveni artmıştır.

A. Güreşçioğlu