Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

Klinik Psikolog Murat ATİLA

http://blog.milliyet.com.tr/murat_atila

11 Şubat '22

 
Kategori
Psikoloji
 

Benlik Saygısı Nedir?

Benlik Saygısı Nedir?

Benlik saygısı bireyin kendine verdiği değeri, saygıyı ve sevgiyi tanımlar. Kişinin kendi psikolojisini, becerilerini, özelliklerini ve kazanımlarını değerlendirmesidir. Amerikan Pediatri Derneği'ne göre benlik saygısı, bireyin benlik kavramında yer alan niteliklerin olumlu olarak algılanmasıdır (1). Özgüven, kimlik, güven duyma, ait olma, yeterlilik benlik saygısını oluşturan bileşenlerdir. 

Benlik saygısını etkileyen birçok unsur bulunmaktadır. Yaş, fiziksel görünüm, sosyo-ekonomik durum, sağlık ve engel durumu, çevre, kariyer, aile, ilişki, meslek, olumlu ve olumsuz deneyimler, yetenekler, hobiler, düşünce kalıpları vs. diye sıralanabilir. Benlik saygımız da karar vermemizi, ilişkilerimizi, işlerimizi, yaşam motivasyonumuzu, ruhsal sağlığımızı ve toplumdaki yerimizi etkiler.

Benlik saygısını üç gruba ayırabiliriz:

  1. Düşük Benlik Saygısı
  2. Aşırı Benlik Saygısı
  3. Sağlıklı Benlik Saygısı

Düşük Benlik Saygısı

Düşük benlik saygısı, bireyin kendisi ile ilgili olumsuz algısını içerir. Bu kişiler kendilerini değersiz hissederler. Özgüvenleri düşük, atılganlık becerileri zayıftır. Eleştirilmekten korkarlar. Düşük benlik saygısına sahip olan bu bireyler; yetenekleri hakkında sağlam duruşları olmadığı için yapmaları gereken bir işte yeterli motivasyonu yakalayamazlar. Hedeflerini gerçekleştireceklerine dair inançları yoktur. İlişkilerinde kendilerini ifade etmekte zorlanırlar. Yoğun bir başarısızlık duygusu içindedirler. Hayır demekte ve sınır koymakta zorlanırlar. Olumsuz bakış açısına sahiptirler. Başkalarının ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önünde tutarlar. Genellikle içe kapanık ve çekingendirler.

Düşük benlik saygısı ile depresyonu karıştırmamak gerekir. Depresyon ruhsal çökkünlüğü tarif eden bir rahatsızlık iken düşük benlik saygısı bu rahatsızlığın nedenlerinden biridir. Düşük benlik saygısı depresyona neden olabileceği gibi anksiyete bozukluklarına ve sosyal fobiye de neden olabilir. Düşük benlik saygısına sahip olanların günlük yaşam kaliteleri düşük olabilir. Düşük benlik saygısına sahip olan bireylerin bir uzmandan destek almaları yaşam kalitelerini yükseltmeleri ve sağlıklı benlik saygısı kazanmaları adına önemlidir.

Aşırı Benlik Saygısı 

Aşırı benlik saygısına sahip bireyler ise yeteneklerini abartır ve çoğu konuda kendilerini yeterli görürler. Bu durum kendilerini geliştirmekten alıkoyabilir. Becerilerine aşırı şekilde güvenen bu bireyler daha kolay hata yapabilirler. Mükemmeliyetçilik duyguları hatalarında ısrar edip başarısız olmalarına neden olur. Her konuda ve her zaman haklı olduklarına iddia ederler. Giriştikleri her işte başarılı olacaklarına inanırlar. Başkalarının başarı ve yeteneklerini küçük görürler. Onlardan daha iyi olduklarına inanırlar. Eleştirilmekten hoşlanmazlar. Bu durum da sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkiler.  

Aşırı benlik saygısını Narsisizm ile karıştırmamak gerekir. Birbirine benzer gibi görünse de narsist kişi de benlik saygısı yüksek veya düşük olabilir. Narsist kişiler benlik saygılarını yüksek tutabilmek için sürekli övgüye ihtiyaç duyarlar. Aşırı benlik saygısına sahip kişiler ise çoğunlukla içi boş özgüvene sahiptirler.

Sağlıklı (Yüksek) Benlik Saygısı

Sağlıklı benlik saygısına sahip bireyler kendilerinden emin görünürler ve kendilerine güvendikleri konularda yeterli beceriye sahiptirler. Hayata pozitif bakarlar. Olumlu, olumsuz tüm yaşantılarından ders alır ve tecrübe sahibi olurlar. Güçlü ve zayıf yönlerini bilirler. Zayıf yönlerini güçlendirmek için çaba gösterirler. İhtiyaçlarını söylemekten çekinmezler. İnsanlara saygı duyar ve onların bilgi, birikimlerinden faydalanırlar. Hayır demekten çekinmezler. Verdikleri kararların arkasında dururlar. Hatalarında ısrar etmezler. İşbirliğine yatkın ve grup çalışmalarında uyumludurlar. Sağlıklı ilişkiler kurarlar. Sağlıklı benlik saygısına sahip olanlar gerçekçi hedefler belirler, planlı ve kararlı bir şekilde hareket ederek kafalarına koyduklarını yaparlar.

Sağlıklı ve yüksek benlik saygısına sahip olmak önemlidir. Bireyin olumsuzluklarla baş etme becerilerini geliştirmesine ve başına gelenlere pozitif yaklaşmasına katkı sunar. Sağlıklı benlik saygısına sahip bireyler başkalarının kendileri hakkındaki düşünce söylemleri ile ilgilenmezler. Onlar için önemli olan kendilerinin ne düşündükleri ve nasıl hissettikleridir. Bu kişiler kendilerini suçlamak yerine nasıl değişebileceklerine ve gelişebileceklerine odaklanırlar. Kendileri hakkında olumsuz duygulara kapılmazlar ki bu durum yüksek benlik saygısına sahip olmalarının anahtarıdır.

(1) Amerika Psikoloji Derneği. Benlik Saygısı APA Psikoloji Sözlüğü.

www.muratatila.com

 

 
Toplam blog
: 39
: 124
Kayıt tarihi
: 12.02.16
 
 

Murat ATİLA Klinik Psikolog- Aile Danışmanı Dokuz Eylül Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danı..