Beyin protezleri

Neredeyse bütün organların protezleri yapıldı ama beynin protezi olur mu? Uzmanlar olacağını söylüyor. Şimdiye dek beynin birçok bölgesi için çipler tasarlandı. Bunlardan en başarılı olanı yapay salyangoz (iç kulaktaki hem işitme, hem denge organımız). Bugüne dek bunlar aracılığıyla dünyadaki 80.000 sağır insanı duyar duruma getirmişler. Arada belirtmek gerek: Bu hastalar, kulak zarından beyne yapılan kısa devre nörouyarıcı ile az miktarda işitebilir duruma geliyorlardı. Bu hastalar daha çok genetik olarak veya bir kaza sonucu bu eksikliğe sahip olup, duyma sinirleri sağlam olan kişiler.

Tasarlanan diğer beyin protezlerinin işlevleri ise şunlar olacak:

Bellek yitimi durumunda, hipokampüsün işlevini üstlenebilecek devreler.

Felçlilik durumunda, beyinden o organa doğrudan iletim sağlayan hatlar. Bu konuda birden çok ekip çalışıyor ve olduukça başarılı sonuçlara imza attılar. Bu konudaki haberler bu yıl oldukça gündemdeydi. (Bakınız: ‘Biyonik Kol’ metni.) http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=199895

Parkinson hastalığı semptomları için talamusu uyaracak bir beyin zamanlayıcı deneme aşamasında.

Sara nöbetleri öncesinde oluşan sinyalleri algılayarak, elektrik uyarımı yoluyla nöbeti baskılayabilen çipler klinik deney aşamasında.

Epilepsi ve depresyon için, dünyadaki 30.000 hasta vagus siniri simülatörü yoluyla tedavi görüyor.

Yapay retina için birden çok ekip çalışıyor. Bazı ekipler görme sinirine uyartı verirken, bazıları da doğrudan beyne elektrik uyartısı veriyor. Japonlar başarılı sonuç aldıklarını duyurmuşlardı.

Ek olarak ABD savunma bakanlığı Irak Savaşı’nda yaralanan askerlerin tedavisi için bazı protezler geliştirmesiyle ilgileniyormuş.

Konunun uzmanı Richard Andersen, çipler yoluyla felçli hastaların yalnızca zihinlerinden geçirerek canlandırdığı sözcükleri olağan konuşmaya çevirebilecek makinalar yapılabileceğini düşünüyor. Bu ise, ileri aşamada tüm belleğin simülasyonu demek olacak.

Tüm bu çalışmalar kamuoyuna ters gelebilir. Nedense, tüm protezleri olağan karşılıyorlar ama konu beyne gelince, en eğitimli insanlarda bile tutuculuk başgösteriyor. Bunda herhalde bilimkurgu öykülerin yarattığı olumsuz imajın payı yüksek. Herkes Frankenstein’lardan korkuyor. Oysa, dünyada bu buluşlardan yararlanacak yüzbinlerce kişi var. Belki onlar da eskiden aynı tepkiyi gösterirlerdi ama 2 kolu kopup veya boyundan aşağısı felç olup, öylece yıllar boyunca yaşayan kişiler, kendilerini yeniden olağan insanlar gibi devindirecek buluşlara tümüyle açık durumdalar. Yüz naklini anımsamak yeterli: Çok büyük risk alındı ama sonuç başarılı oldu. Riski göze alan hastanın yitirecek bir şeyi kalmamıştı, çünkü yüzü tümüyle parçalanmıştı.

NOT: Bu metinde alıntı olarak kullanılan bilgiler, Focus dergisinin Haziran 2006 sayısının 58. ve 59. sayfalarında yer almaktadır.