Bir Zamanlar Anadolu’da filmi Oscar Heykeline çok yakın!

Geçmişe kırgınlığınız; yarım kalan öykülerinizden mi ? 

Ya, hayat boyu taşıyacağınız yükler…?

…

Önce baktım pencereden, içeriye...

Gördüklerimi anlamlandıramadım.

Sonra aynı pencere’den dışarı baktım. Ve her şey yerli yerine oturdu.

…

Anadolu kırsalında üç araba…

Güneşin kızılı laciverte dönerken alaca karanlığı rahatsız eden telaşlı bir kafile...

Kah duruyorlar. Olmuyor.

Tekrar yola koyuluyorlar.

Karanlık, keyifsiz bir ıslık çalıyor kulaklarına…

Savcı, katip, doktor, komiser, polis, jandarma ve sanıklar; maktulün cesedinin gömüldüğü yeri bir an önce  bulmalılar..

Bu uzun gecede bir parça ışık gerçeği bulmaya yardımcı olabilecek iken, karanlık  tüm kasveti ile herkesi dibe doğru çekiyor.

Yolcular, bir an önce "gitsek" derdinde... Ama, karanlık ile hesaplaşmadan nereye … Gece yavaş akar iken, her biri içsel yolculuklarında yarım kalan öyküleri ile yüzleşmeliler..

Kafile, gecenin arasında beliren kızın güzelliği ile aydınlanıp, gün doğarken ışığa teslim olur…

…

Bilgimiz ışık ise, endişelerimiz karanlıktır.

…

Nuri Bilge Ceylan’ı 1988 yılında Refo Fotoğraf dergisinde yayınlanan röportaj ve fotoğrafları sayesinde tanıdım. O dergide çok güzel portreler vardı. Portrelerde öyle yüzler vardı ki, sanki bir roman okuyormuş hissine kapılırdınız.

O zamanlar aklımdan “Ceylan, mutlaka film yapmalı “diye geçirmiştim. Ve yıllar sonra filmlerini izlediğimde her film karesinin bir fotoğraf kalitesinde olduğunu ve karedeki insanların portreleri ile kendi öykülerini anlattığını gördüm.

…

Bir Zamanlar Anadolu’da seyirci ile iletişim kuran bir film. Filmdeki diyaloglar zengin ve gerçekçi.

Nuri Bilge Ceylan, son filminde geniş  bir kadroyu beyazperdeye taşımış. Film süresinin uzunluğu, gecenin ağır ilerlemesine rağmen merak etmeye devam ediyorsunuz. Çünkü, gizem ve endişe filmin merkezine oturtulmuş.

…

Ceylan, her filminde Anadolu insanını anlatır.

Abartısı yoktur.

Biz ne isek , anlatılan odur.

Bu defa Kırıkkale’nin Keskin beldesindeyiz. Yörenin doğasını, örf ve adetlerini ve hatta türkülerine konuk oluyoruz.

Filmin en önemli hazinesi oyuncular…

Taner Birsel (Savcı Nusret) , Muhammet Uzuner ( Doktor Cemal), Yılmaz Erdoğan ( Komiser Naci) , Fırat Tanış (Zanlı Nusret), Ahmet Mümtaz Taylan  ( Arab Ali)  muhteşem oyunculukları ile filmin  kalitesini çok  yukarılara taşımışlar. Hele, Fırat Tanış’ın kamera ile buluştuğu sahneler ne kadar  etkileyici.

Büyük bir bölümü gece karanlığında çekilen filmde kullanılan yapay ışıklar görsel şölene dönüşüyor. Filmin başladığı ilk sahnede; oto lastik dükkanı uzaktan kadraja alınmış. Tepede sokak lambasının sarı ışığı direğin dibindeki traktör lastiklerine vuruyor ve lastik izlerinin kenarından süzülen ışık haresi izlenmeye değer.

Bir diğer sahne; tarla kenarındaki arabaların  farlarından süzülen ışık, rüzgarda salınan  ekinleri yalayarak hareketli bir fotoğraf oluşturur. Eminim ki, bu deneyim gelecekte sinema öğrencilerine ders olarak anlatılacaktır.

Işık ile karanlığın ahenkli dansı öyküyü harikulade destekliyor…

…

Bugüne kadar  ilk defa bir Nuri Bilge Ceylan filmi hakkında yazıyorum. Bu filme öncekilerden daha çok inanmam beni bu paylaşımı yapmaya zorladı. Bu yıl izlediğim filmlerden üzerinde en çok kafa yorduğum iki filmden biri olması da buna etkendir.

Lars Von Triers’in “Melancholia” filmi ile ”Bir Zamanlar Anadolu’da” ; yönetmenlerin anlatımları, görsel zenginliği işlemedeki kusursuzlukları birbirine çok benzer. Ortak olarak karakterlerinin içsel hesaplaşması ve filmin içindeki gizemin nasıl sonlanacağı seyirciyi heyecanlandırıyorve görsel şölen ile gelen ödülü hafızalarımıza kaydediyoruz.

…

Bir Zamanlar Anadolu’da filmi geçtiğimiz hafta Amerika’da kısıtlı sayıda sinema salonunda gösterime girdi.

İlk hafta film hakkında gazetelerde ve internet sitelerinde çok sayıda olumlu kritikler yazıldı. Filme, IMDb 8,4/10  puan, Metacritic 79/100, Rottan Tometoes 7,9/10 puanlar vermiş. Bu puanlar genel olarak filmin Amerika’da da çok beğenildiğine işaret ediyor.

Bir Zamanlar Anadolu'da filminin Oscar yolcuğundaki şansının; geçen sene ilk 9’a kalan Bal’a göre ya da iki yıl önce gönderdiğimiz Üç Maymun filminden daha  fazla olduğunu belirtmek isterim.

“Bir Zamanlar Anadolu’da”  sadece yabancı film dalında değil, diğer kategorilerde de Oscar‘a aday gösterilebilir. Bunlar; ses, görüntü, en iyi erkek, en iyi yardımcı erkek dalları ile daha çok  Oscar heykelciği kapmaya yakın duruyor.Öyle ki, geçen yıl hem ana kategoride, hem de  hem de Yabancı Film Oscar’ı kategorisinde yer alan “biutiful” filminin eriştiği seviyeden daha yüksek bir beklentimiz olmalıdır diye düşünüyorum.

“Bir Zamanlar Anadolu’da “ filmine yabancı film dalında en güçlü  rakip ise şu an Golden Globe’da da en iyi yabancı film dalında aday olan  “A Seperation ”,  -Ayrılık-  İran filmidir.

Bir Zamanlar Anadolu’da filminin İngiltere ve Amerika gösteriminin Ocak 2012’de yapılmış olması, hem Golden Globe hem de Bafta ödüllerinde filmin yarışma dışı kalmasına sebep olmuştur. Bu bağlamda uluslararası festivallerin takibinde bir strateji eksikliği olabileceğini düşünüyorum.

Bugüne kadar Türk sinemasının ürettiği en iyi filmlerden biri olan  Bir Zamanlar Anadolu’da; Sürü, Duvar, Yol ve Bal  filmlerinin ardından çıtayı daha yukarıya taşıyabilecek enerjiyi içinde barındırıyor.

Geçtiğimiz hafta DVD’si de çıkan "Bir Zamanlar Anadolu’da filmini izlemenizi öneriyorum.

Not: Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir : "Bir Zamanlar Anadolu’da filmi  Oscar Heykeline çok yakın! " başlıklı makalenin tüm hakları yazarıErhan UYSAL’a aittir ve makale, yazarı tarafından Milliyet Blog’da yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.