Biri bizi gözetliyor

George Orwell. İngiliz romancısı ve denemecisi George Orwell, 1903 yılında Hindistan'da doğdu. 1922 yılında öğrenimini tamamladıktan sonra Birmanya'ya giderek İmparatorluk Polis Teşkilatı'na girdi. 1928'de teşkilattan istifa etti ve 1933 yılında anılarının yer aldığı Burmese Days ; yine aynı yıl Paris ve Londra'da geçen günlerini anlattığı Down and Out in Paris and London ;1938 yılında İspanya İç Savaşı üzerine izlenimlerini anlattığı Katalonya'ya Selam ;1945 yılında kaleme aldığı çağdaşlarını modern dünyanın sorunları üzerinde düşündürmek isteyen ve birçok eleştirmenin `İngiltere'nin Bilinci' olarak nitelendirdiği Hayvanlar Çiftliği; ve benim yazımda esinlendiğim 1949 yılında kaleme alınan 1984 adlı romanları gelecek ile ilgili düşüncelerini yansıtan bir çeşit vasiyetname niteliğindedir. 1950 yılında Londra'da öldü.

“Okyanusya” adlı mutlak kontrolü elinde tutan süper devlet, “Büyük Birader”in yönetimindedir ve yaşam alanlarının her köşesine yerleştirilmiş kameralar, insanların attığı her adım, sarfettiği her söz resmî makamlarca izlenip, arşivlenmektedir.

Winston Smith adlı genç bir memur, yaşam alanlarının kısıtlanmasından hoşnut olmaz ve bu durumdan kurtulmanın yollarını arar. Fakat bunun bir suç olduğunu da çok iyi bilmektedir. Önce evinde gözetlenmesi mümkün olmayan bir köşe bulmaya çalışır. “Evinde bir sürü hile uygulayarak gözetlenmemeye çalışan Smith ardından, doğanın, sevgilisiyle özgürce buluşabileceğini sandığı, sakin bir köşesine sığınır. Daha sonra çareyi, kapağı bir eskici dükkanına atmakta bulur. Çünkü bu kuytu mekanların izlenmesine ihtimal vermemektedir. Çok geçmeden eskici dükkanının bile Büyük Birader’in gözetiminde olduğu ortaya çıkar ve burada yakalanır.

Romanda “Düşünce Polisi” Okyanusya’nın en güçlü örgütüdür. Büyük biradere karşı hiçbir eylemin yapılmadığı, hiçbir düşüncenin ifade edilemediği ülkede, devletin tek endişesi yurttaşların kafalarında Büyük Birader’e karşı teknoloji ile bütün yurttaşların hayatını yakından denetlemekte, kafasında şüpheli düşünceler geçenleri kolayca belirleyerek, kısa zamanda yok etmektedir. Büyük Birader muhalifi yok edilen insanların geçmişleri de devlet arşivlerinden silinmekte, bunlar artık yaşamamış kabul edilmektedir.

Ben bu romanı bundan 17-18 yıl kadar önce okuduğumda bu romanı sadece bilim kurgu gözüyle okumuştum şimdi görüyorum ki bu roman sadece bilim kurgu değil aynı zamanda bir kehanet romanı. Romandaki “düşünce polisi”nin insanları kontrol için kullandığı gözetleme mekanizması, aslında kitabın yazıldığı kırklı yıllarda hayal ürünü olmaktan öteye gitmese de günümüzün sunduğu gerçekler, Orwell’in tasavvur edebildiklerini çoktan geçti bile. Özellikle bu roman Biri Bizi Gözetliyor tarzı yarışmalara ilham kaynağı oldu. Bununla da kalmadı suçlu aramak ve yakalamak adına, MOBESE kameraları her hareketin kontrol edildiği ve gözetlendiği mekanizmalar haline geldi.

Bundan bir yıl kadar önce bir pastanenin güvenlik kamerasına bir görüntü kaydı alınmıştı. Eski karısı ile tartışan bir adam karısının kafasına kurşunu sıkmış ve sakince oradan uzaklaşmış, pastahanedeki diğer müşteriler kendi canlarının derdine düşerek sağa sola kaçışmış, cansız yerde yatan kadınla hiç kimse ilgilenmemiş ve bu görüntü televizyon kanallarında defalarca yayınlanmıştı. O günkü olay ve bu gün İsrail’de yaşanan ve MOBESE kameralarına takılan , feci bir motorsiklet kazası , bu kazada cansız motorsiklet sürücüsü dakikalarca yerde yatarken sağından ve solundan duyarsızca büyük bir soğukkanlılıkla geçen diğer araç sürücüleri, bana tıpkı Orwell’ın romanındaki sevgi ve duygu açısından kısırlaştırılmış ve zihinsel olarak ele geçirilerek , gözetim altında tutularak, sistematize edilerek robotlaştırılmış insanları hatırlattı.

Hrant Dink gibi değerli bir kalemin katillerinin, pek çok adi suçlunun, pek çok gizde kalmış olayın aydınlatılmasında faydası olacağı hiç şüphesiz olan bu gözetleme sistemleri şimdilik güvenliğimiz açısından kabul edilebilir katılıyorum.Ya yarın?