Biyomedikal Bitkiler- X, Defne

BİR TUTAM ÖLÜMSÜZLÜK+ BİR TUTAM GÜZELLİK+ BİR DAL TAÇ+ BİR TUTAM SAĞLIK= DEFNE

Defne, tarihsel süreç de hep var olmuş, adı ölümsüz zaferlere eş tutulmuş, kral taçlarının bile ona benzetilerek yapıldığı çok değerli ve mistik bir biyomedikal bitkidir.

Defne, defnegiller (Lauraceae) familyasının Laurus cinsini oluşturan her dem yeşil ağaç veya ağaççık görünümündeki bitki türlerinin ortak adı. Üç türü bilinmektedir.

TÜRLER

Azor defnesi (Laurus azorica), Azorlar

Akdeniz defnesi (Laurus nobilis), Türkiye, Yunanistan, İspanya

Kanarya Adaları defnesi (Laurus novocanariensis), Kanarya Adaları, Madeira Adaları

TARİHÇE

Fosil kalıntılarından, Buzul Çağı'ndan önce Akdeniz ve Kuzey Afrika'da defne türlerinin geniş yayılışa sahip olduğu görülür.

Daha sonra Buzul Çağı'nda, Akdeniz Havzası'nın donmasıyla bu türlerin daha yumuşak iklimin görüldüğü Güney İspanya, Portekiz ve Macaronesian Adalarına çekilmek zorunda kaldığı kabul edilmektedir.

Buzul Çağı'nın sona ermesiyle birlikte Akdeniz defnesi yeniden Akdeniz çevresinde görülmeye başlanmıştır.

Defnegiller familyasındandır.

Yaz kış yaprağını dökmeyen bir bitkidir.

Ülkemizin Akdeniz kıyıları başta olmak üzere Ege, Marmara ve Karadeniz kıyıları ile bu kıyıların iç kısımlarında yetişir. 6-8 metre ‘ye kadar boylanabilen defne, yuvarlak tepeli ve sık dallı olarak gelişir. İlkbaharda açan sarımsı, beyaz renkteki küçük çiçekleri, olgunlaşınca rengi koyu mor, tek tohumlu ve etli meyvelere dönüşür.

Bitkinin yuvarlak kesitli ve mor-kahverengi olan gövdesi, zamanla odunlaşır ve rengi griye döner. Defne, gövde çelikleriyle çoğaltılır.

MİTOLOJİ

Daphne ve Apollon Destanı

Mitolojiye göre Apollon, Yunan deniz tanrılarından biri olan Peneus'un kızı Su Perisi Daphne'ye aşık olmuştur. Daphne'ye umutsuzca aşık olmasının nedeni, aşk tanrısı Eros'un oklarından birine hedef olmasıdır.

Apollon aslında çok iyi bir okçudur ve kendiyle övünmeyi çok sever. Bir gün kendisi gibi iyi bir okçu olan Afrodit'in oğlu genç Eros ile karşılaşır ve onun okçuluk kabiliyeti ile ilgili alaycı sözler söyler. Buna karşılık, Eros öç almak ister ve iki ok hazırlar. Biri altın suyuna batırılmıştır ve saplandığı kişiye tutku ve sonsuz aşk verecektir. Diğer ok ise saplandığı kişiyi aşk ve tutkudan tamamen uzaklaştıracaktır.

Altın ok Apollon'un kalbine saplanır ve Daphne'ye umutsuzca aşık olur.

Fakat ne yazık ki diğer ok Daphne'nin kalbine saplanmıştır.

Daphne, Apollon'dan sürekli kaçar ve aşkını reddeder.

Bir gün Daphne yine Apollon'la karşılaşır ve onun ısrarından sıkılarak kaçmaya başlar. Ama o gün Apollan çok kararlıdır Daphne’yi yakalamaya kararlıdır.

Bu sefer yakalanacağını anlayan Daphne, babası Peneus'dan yardım ister.

Peneus, Daphne’yi, Defne ağacına dönüştürür.

Apollon ona ulaştığında kalp atışları halen duyulmaktadır, umutsuzca ağlar, ağlar, ağlar.

Daphne, sonsuza dek defne ağacı olarak kalacaktır.

Ama içinde aşk ateşi yanan Apollon onu unutmayacağına ve unutturmayacağına söz verir. Zaferlerin simgesi başlara konan bir taç olarak, unutulmamasını sağlar.

Tüm Apollon heykellerinin başında gördüğümüz, defne yapraklarından yapılmış tacın sebebi budur.

DEFNENİN FAYDALARI:

Defnenin Yaprağının Faydaları:

Defne mitolojik anlamlar yüklenen mistik bir ağaç olmaktan öte, daima insan sağlığı ve güzelliği amacı ile de kullanılmıştır.

Defne Yaprağının Besin amaçlı Kullanımı:

Defne daima yiyeceklere lezzet vermesi için baharat olarak kullanılmıştır. Özellikle et yemeklerine güzel bir tat verdiği düşünülen defnenin bu amaçlı kullanımı son yıllarda çok artmıştır.

Kuru bakliyatın (fasulye, nohut, mercimek vb.) içine konulduğu takdirde, güve ve böcek oluşumunu önlediği de bilinmektedir.

Defne Yaprağının Sağlık Amaçlı Kullanımı:

Defnenin ateşi düşürdüğü ve terlettiği düşünüldüğünden defne yaprağından yapılan çayın bu amaçla kullanıldığı ifade edilmektedir. Yine çayının, şiddetli baş ağrılarına iyi geldiği de, bazı kaynaklarda yazılmış olmakla birlikte dikkatli olunmalıdır.

Kaynatılan suyuyla banyo yapılırsa vücudu uyarıp zindeleştirdiği ifade edilmektedir. Yaprakları sirke ile kaynatılıp gargara yapılırsa diş ağrılarını keser.

DEFNENİN MEYVELERİNİN FAYDALARI:

Defne Meyvesinin Sağlık Faydaları:

Meyvesinin iki tanesi dövülüp yenilirse sancının her türünü keser. Defne meyvelerinden elde edilen yağın antiseptik özelliği vardır.

Defne sabunu bu yağdan üretilmektedir.

Defne Meyvesinden Elde Edilen Sabununun Faydaları:

Antiseptik özelliğinden dolayı tüm vücut parazitlerine ve mantar hastalığına karşı çok etkilidir.

Saçların kepeklenmesini ve dökülmesini önler.

Ergenlik sivilcelerine, saç diplerindeki yaralara iyi gelir.

Defne; Akdeniz’le, mitolojiyle, sağlıkla, güzellikle ve zaferle anılan bir bitki.

Daima ayrıcalıklı bir yere sahip olmuş ve olacak.

Önemi günden güne artan bu bilge ağaç, hayatımıza sağlık ve güzellik katmaya devam edecek.

Saygılarımla…

Prof. Dr. Nazan Apaydın Demir

13.07.14

Muğla