Sigarayı bırakmanın psikolojik boyutu

Sigarayı bırakamamanın nedeni birçok insan içinnikotin bağımlılığından ziyade psikolojiktir. Sigarayı bıraktığımız ilk günlerde kanımızdaki nikotin sıfır seviyesine iner. Bu gerçek anlamda “nikotin” nedenli bir zorlanmaya ve canımızın sürekli sigara istemesine neden olur. Fakat bu zorlanma uzun sürmez. Bunun nedeni, nikotin açlığının bir hafta kadar bir süre içinde aslında son bulmasıdı. Bu andan sonra sigara içme isteği daha da azalır. Sigarayı bırakan birçok kişi bunu fark etmiştir aslında ve de şaşırmışlardır. Bunun nedeni ise, bir hafta gibi kısa bir zamanda nasıl sigara içme isteğinin azaldığına kişinin kendisinin bile inanamamasıdır. Aslında bu gerçektir. Nikotin kısa sürede vücuttan atılarak sıfırlanır ve her geçen gün de sigara içme isteği sıklığınız azalır. Bu noktada birçok sigara tiryakisi “İyi de ben çok denedim, ama canım bir ay geçse de hâlâ sigara istemeye devam etti” diyebilir. Tabi bunu derken unuttukları bir şey vardır: Sigara sadece nikotin bağımlılığından ibaret değildir. Sigarayı bırakmanın psikolojik boyutu da vardır. İşte, bir ay sonra bile canımızın sigara istemesinin neden budur.

 

Sigarayı bırakmanın psikolojik boyutu, aslında birçok sigara tiryakisi için anahtar kelimedir. Birçok insanın sigarayı bırakamamasının ardında yatan şey sigarayı bırakmanın psikolojik boyutunu önemsememeleridir. Bunun en basit örneği, sigarayı bıraktıktan sonra içmesek bile bir sigara paketini evimizde bulundurmamızdır. Aslında sigara ile hiç temas etmememiz gerekirken onu el atında bulundurmamız, yapılan en büyük hatalardan biridir. Bunun nedeni, sigarayı bırakma sürecinde psikolojik olarak “Sigarasız nasıl yaşayacağım” korkusunun hep aklımızın bir köşesinde bulunmasıdır. Bu korku çok gergin olduğumuz bir anda, yakınlarımızda sigara bulunduğu durumlarda, sigaraya yeniden başlamayı tetikleyecektir. Bu tamamen anlık ve psikolojik etkiden doğan eylem, belki de ayların emeğini silip atacaktır.

 

         Sigarayı bırakmanın psikolojik boyutu için unutulmaması gereken, aslında hissettiğimiz sigara içme arzusunun yalnızca psikolojik ve birkaç dakikalık yan yola girip çıkma olayından ibaret olduğudur. Bu yan yola girildiğinde sağ salim çıkabilmek için, bunun nikotin etkisiyle değil, psikolojik ve anlık  olduğunu bilmemiz gerekmektedir. Sigara içen insanların çoğu sigaranın motive edici, rahatlatıcı, stresi azaltıcı ve cesaret verici özellikleri olduğu yönünde düşüncelere sahiptirler. Aslında tam tersidir. Sigara içerken bunların olduğunu düşünmemizin nedeni yine psikolojiktir. Sigara içenlerin, sigara içince rahatladıklarını sanmalarının nedeni, kendilerini sigara bağımlısı yaparak beyinlerine nikotin çekilmesi yaşatmalarıdır. Sigara içmeyince azalan nikotin açlığı strese neden olur ve sigara içildiğinde de normal hale gelir. Aslında rahatlama falan yoktur. Sigara, kocaman bir illüzyondan başka bir şey değildir.

 

         İki kurgu olay yaratarak bunu sınamak olanaklıdır. Birinci kurgu olay şöyledir: Sigara içen birisiniz. Ailenizle tatile giderken,  gece çok ıssız bir orman yolunun içinden geçen bir yolda benzininiz biter. Elinizde benzin bidonuyla yürüyerek, ormanın içindeki yoldan geçip benzin almaktan başka çareniz yoktur. Şimdi, bu birkaç kilometrelik yürüyüşünüzde en azından 2-3 adet sigara içeceksiniz. İyi ama daha sigaranızı söndüreli on beş dakika oldu. Neden yeni bir sigara yakma ihtiyacı hissediyorsunuz? Bunun nedeni, bu yolun bizi biraz ürkütmesidir. Korkmamız çok doğal ama sigara içmemizin burada, eğer bir saatten fazla bir süre önce sigara içmişsek, sadece 1 adedi normaldir. Geriye kalanlar sigaranın bize verdiğini düşündüğümüz “cesaret” ve “sahte özgüvenin” eserdir. İkinci kurgu olay ise şöyle: Hayatınızda hiç sigara içmemiş birisiniz. Bu kez birkaç arkadaşınızla, arabayla tatile giderken gece aynı yerde benzininiz biter. Arabadan hiç kimse bu ıssız orman yolunu yürüyerek gidip geri gelmek istemez. Bu yüzden çöp çekilir ve en kısa çöpü siz çekersiniz. Sizde diğer arkadaşlarınız gibi, doğal olarak, ürkmüşsünüzdür. Mecburen elinizde bidonla arabadan inersiniz. İçinizde korkuyla ve istemeye istemeye birkaç adım atmışken ormana doğru, sigara içen arkadaşlarınızdan biri arabanın kapısını açıp size bir sigara uzatsa ve “yak oğlum bir tane, iyi gelir” dese sigara yakar mısınız? Cevap belli: Tabi ki yakmazsınız. Çünkü bilirsiniz ki sigarayı yakmak gerçekliği değiştirmeyecektir. Sigara korkmanıza engel olamaz.