Çerkezlerde kaşenlik

Eğer bir Çerkezseniz aşkın ve sevginin de bir kuralı vardır.

Düğünlerde kızlar ip gibi sıralanır bir kenara, asaleti temsil eden biblolar gibi aynı anda, oyuna ellerini ufak ufak birbirine vurarak eşlik ederler.Erkeklerse sanki güçlerini ispatlarmışçasına yüksek gür bir sesle oyunun ezgilerini mırıldanırken bir yandan da önlerindeki tahtaya, ellerindeki sopaları vurarak tempo tutarlar. Kızların başında ki “thamate” (Thamate eğlenceyi, düğünü, toplantıyı, herhangi bir elçi grubunu temsil eden ve yöneten kişidir.* http://www.kafkas.org.tr/) oyuna uygun gördüğü kızı seçer ve çiftler oyuna başlar…

Kimi zaman iki gencin kalbine bir aşk düşer oyunda. Ya da köyde akşam eğlencesinde, toplantıda biriyle tanışırsınız. Ciddi düşünmediğiniz biri olabilir o kişi, tanımaya çalışırsınız ya da sadece şakalaşmak amacıyla da kaşen olabilirsiniz. Bu ayıp karşılanmaz ve semerko (yani birden fazla kaşen/şaka kaşen) olarak adlandırılır. Eğer ciddi düşünmüşlerse onlar artık evlilik yoluna adım atan kaşenlerdir..

Eğer evlilik boyutuna adım atmak istemişse kaşenler, o halde burada kurallar devreye girer. Erkeğimiz yanına arkadaşlarını alarak, ya kız evine ya da kızın bir akrabasının evine gider. Ancak kız, onu yanında mutlaka kız arkadaşlarıyla ağırlamalıdır. Arkadaş ortamında erkek kıza düşüncelerini açıklar ve kız teklifi kabul ederse kaşen olurlar. Bu andan sonra birbirlerine daha mesafeli davranmak zorundadırlar. Toplantılarda daha sık bir araya gelebilirler ancak kaşen olduklarını belli edecek hareketlerden kaçınmak durumundadırlar.

Tabi ki de kimlerin kaşen olacağı konusuna da değinmek gerek. Örneğin aynı köyden iki gencin kaşen olması günümüzde yumuşamış olsa da hem eskiden hem de şimdi hala geleneklerine bağlı olan Çerkez köylerinde hoş karşılanmaz. Aynı sülaleden evlilik yapılamaz. Aynı sülaledeki gençler kaşen olamaz. (Akrabalık dereceleri çok uzak olsa dahi)

Evlenme yoluna çıkan gençler birbirlerine verdikleri sözü resmiyete dökmek için birbirlerine hediyeler verirler. İlk hediye kızdan gelir. Erkek teklifinin kabul edildiği göstergesi olarak kızdan euç (yani evliliğin kabul edildiği anlamında bir hediye) bekler. Örneğin; bir boyun bağı, mendil, bilezik… Erkekte buna karşılık kız yüzük verir ve böylece evlenme yolundaki ilk aşama tamamlanır. Bu aşamadan sonra yalnız görüşemezler. Yanlarında arkadaşları mutlaka olmak zorundadır.

Çerkez toplumlarında erkek ve ya kız evleneceği eşi seçmek konusunda özgürdür. Toplumsal normlar gereği nasıl bir eş seçmeleri gerektiğini bilirler. Aile kaşenlik aşamasında haberdar edilmez bu ayıp karşılanır. Çiftler birbirini yeteri kadar tanıdığı zaman aileden yalnızca anneye haber verilir. Kaynaklar: www.kafkas.org.tr , Sevgili anneannem, sevgili babaannem ve yedi yıl kaşen olarak kalmış annem ile babam…


Ece öRS