Dansın gerçek beyefendisi: Mösyö Panosyan!

Yazımızın başında değindiğimiz Panoysan, her haliyle gerçek bir “mösyö”dür…

1982 yılında, 100 yaşında ölen ünlü “dans profesörü” Panosyan, askeri eczacıyken mesleğini bırakıp Avrupa’da dans dersleri almaya gider… Türkiye’ye döndükten sonra diplomalı “dans profesörü” olarak çalışan Panosyan, uzun hayatı boyunca bakanlardan milletvekillerine kadar birçok kişiye dans dersi verir. Balolarda dans etmek, erken Cumhuriyet yıllarının en önemli “asrilik” göstergelerinden biri olduğu için de hep gündemde kalır…

İnkilâp Kitabevi’nin 1940 basımı “Modern Adabı Muaşeret” kitabında, “Dansta uyulması gerekli kurallar” arasında şunlar yer almaktadır:

– Sıcak havalarda eldivenle dans edin... Dansa davet ederken, erkek önünü iliklemelidir... Kocalı kadınlarla, dans ederken manidar konuşulmaz... Gebe kadın dansa kaldırılmaz... Bilmediğiniz dansa kalkmayın... Dansı kadın istemez... Kadınlar dans ederken gözlerini kapatmamalı veya eşlerinden ayrılıp yalnız figürler yapmamalıdır... Aynı kavalye ile mütemadiyen dans etmeyin... Mayo ile dans etmeyin... Dans edenler temiz olmalıdır... Dansta sakız çiğnenmez, sigara içilmez...

Bir madde de benden: “Rahatsız edilmemek için telefonun fişi çekilir, cep telefonlarıysa kapatılır!” Bu kurallara uymamak, bazen önemli kişileri dahi zor durumda bırakmış, gülünç konuma düşmelerine neden olmuştur:

Necmi Rıza Ahıskan da, 1950’lere kadar çok ünlü olan dans hocası Panosyan’a büyük bir para verip, dans dersi almıştır. Sonra bir gece, Taksim’deki Kristal’de, çok hoşlandığı bir hanımı dansa kaldırır. Orkestra İngiliz valsi çalmaktadır. Necmi Rıza, adımını atamayıp, donmuş kalmıştır. Dansa kaldırdığı hanım, onu bir–iki döndürmüştür. Mahcup, perişan, otururlar yerlerine.

Yanındaki arkadaşı Vasfi Rıza Zobu, şaşkın bir halde sorar:
– Neden dans edemedin?
– Panosyan beni aldattı. Kendisi hep kavalye oldu! Beni dam yerine koyup, dans ettirdi...

Vasfi Rıza da gülüp, patlatmış esprisini:
– O zaman sen de ipekli tuvaletini giyip gelseydin Kristal’e!...