Deniz taşımacılığı

Deniz taşımacılığı pek çok parçadan oluşur ve kompleks sistemlere çok güzel bir örnektir.

Gemi sahibi armatörlerin aslında fabrika sahibi fabrikatörlerden pek bir farkı yoktur.

Tek fark, geminin belli bir süre denizde kalması ve sürekli hareket halinde olmasıdır.

Bir gemi öncelikle tekne kısmından oluşur. Tekne kısmı gemiyi su üstünde tutar.

Daha sonra işler iki kısma ayrılır. Bu nedenle de gemide iki sınıf çalışan vardır.

Bunlardan birine “Güverteciler”, diğerine “Makinacılar” denir.

Makine ve Güverte işleri kullandıkları makina ve aletlere göre ayrılmaktadır.

Güvertecilere Kaptan (Süvari, 1. Kaptan, 2. Kaptan, 3. Kaptan vbg.), Makinacılara Çarkçı (Çarkçıbaşı, 1. Mühendis, 2. Mühendis, 3. Mühendis vbg.) denir. Kaptan (yani Süvari) geminin her şeyidir. Birinci görevi öncelikle emniyettir.

Gemi Kaptanı, emniyetli bir şekilde tayfasını, yükünü, gemisini, çevreye (denize ve diğer gemi ve kara tesislerine) zarar vermeden varacağı limana getirip götürmekten sorumludur.

Makina ve Güverte kısımlarındaki bazı makinalar ve ne için kullanıldıklarını bir fikir vermesi açısından aşağıdaki gibi yazabiliriz.

Makine kısmındaki (veya makine ile alakalı) bazı makina ve aletler;

- Ana Makine (Güç üretimi için)

- Şaft (Güç iletimi için)

- Pervane (Dönüş yönüne göre ileri-geri hareket vermek için)

- Jeneratör (Elektrik üretimi için)

- Yeke (Gemiye yön vermek için)

- Demir (Gemiyi park etmek, su üstünde sabit durdurmak için)

- Dümen Makinesi (yekeye yön vermek için)

- Buhar Kazanı (Buhar ve ısıtma için, ısı elde etme amacıyla)

- Kompresör (Basınçlı hava elde etmek için)

- Taze Su Üretici (Gemide deniz suyundan su elde etmek için)

- Incineratör (Slaç ve sintineyi yakmak için)

- Seperatör (Yakıtı yakmaya hazırlamak için)

- Soğutucu / Klima (Soğutma, iklimlendirme için)

- Havalandırma / Fanlar (Havalandırma için)

- Pompalar (Sıvıları aktarmak, iletmek, ilerletmek için)

- Inert Gaz Jeneratörü (Petrol tankerlerinde inert gaz oluşturmak için)

- Lağım Suyu Arıtma Sistemi (Lağım suyunu öğütmek için)

- Kreyn / Vinç (Kaldırma, indirme, çekme-bırakma işleri için)

- Filika Motoru (Acil durumda gemiyi güvenli bir şekilde terk için)

Bunlar da makina ama ortak kullanımda olanlardır.

- Yıkama Makinası (Gemide çamaşır yıkamak için)

- Kurutma Makinası (Gemide çamaşır kurutma için)

- Yemek için Fırın (Gemide yemek yapmak için)

- Ütü (Gemide ütü yapmak için)

- TV/Radyo

- Çöp Öğütücüsü (Mutfakta yemek artıklarını öğütmek için)

Güverte kısmındaki bazı makina ve aletler ise;

- Dümen (Gemiye yön vermek için)

- Course Recorder (Geminin rota kaydedicisidir)

- Radar (Geminin etrafındaki gemileri görmek, bilmek için, ARPA Radar ise daha gelişmiştir)

- Otopilot (Gemiyi otomatiğe bağlamak için)

- ECDIS – Electronic Chart Display ve Elektronik Haritalar (Elektronik Harita Görüntü ve Bilgi Sistemi)

- NAVTEX ( Dar bandlı direk yazmalı telgraf sistemi (telex) ile gemilere kıyıdaki istasyonlar tarafından gönderilen, seyrüsefer uyarıların, meteorolojik malumatın, arama ve kurtarma alarmlarının, buz raporlarının v.b. otomatik olarak alınmasını sağlayan bir cihaz, yani kapali teleks yayinlariyla METEOROLOJI hava raporları çeşitli fırtına ve denizcilik uyarıları kağıt üstüne yazar.

- EPIRP – Emergency Position Indicating Radio Beacon (Tehlike yerini işaretleyen telsiz vericisidir)

- SART – Search and Rescue Radar Transporter(Arama & kurtarma radar sinyal göndericisi hayati tehlikede bulunan gemi ya da can sallarının yerinin belirlenmesi için)

- GPS (geminin enlem ve boylamda konumunu tespit etmek için)

- AIS – Automatic Identification System (Otomatik Tanımlama Sistemi, gemi hakkında bilgilerin etraftaki gemilere yayınlanması için, geminin kimlik tanıtımı)

- Karakutu – VDR (Köprüüstünde konuşulanları kaydetmek için)

- Uydu Telefonu (Haberleşme için, INMARSAT A - INMASAT B - INMARSAT C vardır.Bu vasıtayla FAX-DATA-INTERNET-TELEFON görüşmesi yapılır)

- Internet (Gemiden internete bağlanmak için)

- Fax (Gemiden fax çekmek için)

- Dahili Haberleşme Sistemi (Gemi içi telefon, UHF telsiz, El Telsizi : Gemi içinde personelin haberleşmesi için)

- Harici Haberleşme Sistemi (VHF Telsiz Haberleşmesi, GMDSS - Küresel Denizcilik Tehlike ve Emniyet Sistemi )

- Conning Display (Seyir görünümü gösteren cihaz)

- Kağıt Harita (İstikamet, rota tayini için kullanılan kağıt haritalar)

- Sonar – Echo Sounder (Geminin tabanının yer yüzeyine ne kadar uzaklıkta olduğunu bilmek için, derinlik ölçmek için)

- Dürbün (Uzağı görmek için)

- Parakete veya Hız (Geminin hızını tespit etmek için, denize inen kılıcı vardır ve o döndükçe tahmini hızı verir, akıntılarda gerçek hızı vermez)

- Gyro Pusula (Elektronik) ve Mağnetik Pusula (Geminin yönünü tayin etmek için)

- Anemometre (Hava akım hızını, rüzgar hızını ölçmek için)

- Barometre (Basınç ölçer, ani basınç hareketleri bir fırtına habercisi olabilir)

- Hygrometre (Nem ölçer)

- Sekstant (Kaptanların kerteriz almak ve yer belirlemek icin aydan yıldızlardan mevkii bulmasını sağlayan en eski navigasyon aracıdır)

- Azimuth Mirror (Yüksekliği alınan gök cisminin semtinialmak için kullanılan ve pusula   üzerine konulan prizma ve aynalardan oluşan semt aynası.)

- Kırmızı Roket (Geminin tehlikede olduğunu gösterir, yardım isteme amaçlı)

- Paraşütlü Roket Maytap (Geminin tehlikede olduğunu gösterir, yardım isteme amaçlı)

- Portakal rengi işaret dumanı (Geminin tehlikede olduğunu gösterir, yardım isteme amaçlı)

-Pergel, paralel cetvel (Rota tayini, planlaması için)

- Stopwatch (Gemide hassas bir biçimde zaman ölçmek için)

- Yalpa Müşiri – Clinometer (Geminin yalpa açısını gösteren alettir, rüzgâr veya dalgaların etkisiyle geminin bir sancağa, bir iskeleye ne kadar yatıp kalktığını tespit etmek için kullanılır)

- Seyir ve işaret fenerleri (Denizde çatışmayı önlemek için diğer gemilere uyarılardır)

- Aldis lambası, feneri (Diğer gemilere ve sahil istasyonlarına mors alfabesi ile işaret göndermek için)

- Gemi düdüğü (Geminin kornası)

- Makine kontrol paneli (ileri  hareket–tornistan/geri hareket için)

- Weather Fax (Denizde hava durumunu faxla almak için)

- Saat (Dünyanın çeşitli yerlerindeki saati öğrenmek için)

- Halat Fırlatma Ekipmanı (Gemiye veya karaya atmak ve kurtarma yardım bağlantısı kurmak İçin)

- Yangın alarmı ve dedektörleri

Bunların dışında geminin taşıdığı yüke göre ayrı ayrı sistemler de gemilerde kullanılmaktadır. Örneğin, petrol tankerlerinde inert gaz sistemi, kargo yükleme boşaltma sistemleri, tank gaz ölçüm sistemleri, tank dolum yüksekliği ölçüm sistemleri vbg.