Dersim hezeyanı; kimine göre 'isyan,' kimine göre 'soykırım'

Dersim hezeyanı: kimine göre ‘İsyan,’ kimine göre ‘Soykırım’                                                               

Kimine göre Dersim İsyanı,  diğerine göre Dersim Soykırımı, diğerlerine göre ise Dersim Kalkışması veya Katliamı…

Dersim Olayını tarafsız, bilimsel, objektif bakış açısıyla, önyargısız bir irdeleme sonucu sizlere sunuyorum.

Dersim Olayını, vehimler, vahimler üretmeden, birilerini aklamak, diğerlerini de karalamak amacıyla kaleme almadım.

Kürt kardeşlerimin bir asırdan fazla biraz da kendilerinin yarattığı Kürt sorununa Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri arasındaki ilintiyi kuracağım.

Şunu hiçbir zaman unutmayalım ki; Osmanlı İmparatorluğu’nun ‘kültür mozaiği’ yapısına, tarih boyunca iştahı kabaranlar; hep değişmeyen üçlü Rusya, Birleşik Krallık ve Fransa olmuştur.

Tarihsel süreç içinde irdelerken günümüzün başaktörü ABD’ni unutmuş değilim.

İştahının kabarması zaman zaman artan Emperyalist üçler Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya’nın en sadık yerli işbirlikçileri, başta Kürtler, Ermeni ve Rum azınlıklar olmuştur.

Malta Mahkemesi’nde 1914 – 18 yılları arasında Emperyalist üçler ve Almanya pay bölüşümünde küresel emperyalizmin dört saldırgan temsilcisi olarak halkları, azınlıkları yönetmeye, yönlendirmeye ve savaşa sürüklemeye zorlayan güçler olmuştur.

İngilizler, Ruslar, Fransızlar ve Almanlar; bu dört devlet, sadece azıklıkların ve Osmanlı İmparatorluğu’nun değil, Ortadoğu’nun başta Kürtlerin vetüm halklarının da katilleri olmuştur.

Ancak İngilizlerin baskı ve gayretiyle oluşturulan ortak muhtıra sonucu Anadolu’da kurulan Kürt Cemiyetlerinin etkinlikleri başta Ermeniler tarafından memnuniyetle karşılanmadı.

İngiltere Hükümeti’nin 20.06.1922 tarihli raporunda; ‘Mustafa Kemal’e bir darbe indirmenin zamanı gelmiştir. Ona hiçbir biçimde merhamet edilmemelidir. Bolşeviklerle Kemalistler arasında bir çıkar çatışması yaratılmalıdır. Türkleri akıllandıracak en iyi yol, Mustafa Kemal’i cephede yenmektir.’ şeklinde nifak tohumları saçılıyordu.

Böylece 1. Dünya Savaşı sonrasında emperyalist İngilizler, Osmanlı’dan ayrılan Arap topraklarında yeni çatışmalara paralel Yeni Ortadoğu Düzeni kurulur.

20. yüzyıl başlarında, özellikle 1908 Meşruiyetin ilanı ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna kadar, Kürtlerin örgütlenme çalışmaları yoğunlaşmıştır.        

1920’de kurulan 1.TBMM’de yer alan Dersim milletvekillerinin üyesi bulunduğu 72 Kürt milletvekilinin oluşturduğu parlamento grubunun adı Kürdistan Grubu’ydu.

TBMM 1. Dönem milletvekilleri 288’i yüksek öğrenim, 94’ü orta öğrenim mezunu, Türk, Kürt ve Lazlardan başka etnik köken yer almamaktadır.                    

Şeyh Sait, Kürt Cumhuriyeti kurmayı planlarken; Seyit Rıza’nın, 1937’deki kalkışma eyleminden ‘60’lı yıllara kadar baskı ve asimilasyoncu çabalar karşısında Kürt halkı dayanıyor, direniyordu.

1937 yılında Dersim’de bir iç savaşın yaşanmasından Seyit Rıza sayesinde kurtuldukları söylenir.

Emperyalizmin varlığı ortadan kalkarsa;baskı ve asimilasyon da kalkacaktır!..

30.11.2014

Not: Fotoğraf Alıntıdır.