Dolar Daha da Yükselecek mi, Düşecek mi, Yoksa Bu Seviyelerde mi Kalacak?

Bu soruların cevabını konunun uzmanlarından öğrenmek istiyorsanız Google’a bakın, onlarca yazı, grafik, analiz görürsünüz. Hepsi de bilimsel ve değerli. Tek sorun hangisini okuyacaksınız, hangisini inceleyeceksiniz, hepsini okusanız o da sıkıcı ve yorucu olabilir. Alternatif olarak benim aşağıda yazdıklarımı okuyabilirsiniz. Ama uyarıyorum, ben bu konunun uzmanı olmadığım gibi, ileriye dönük yapacağım tahminler tamamen yanlış da çıkabilir, gerçekte söylediklerimin tersi olabilir. Esasen bu yapılan bütün tahminler için geçerlidir, çünkü dolar kurunun tahmini için yapılan analizlerde genellikle dolar fiyatının bir iki veya en fazla üç dört değişkenle ilişkisi incelenir, halbuki gerçek hayatta dolar fiyatını etkileyen onlarca belki yüzlerce etken vardır. Matematik veya istatistik bir modellemede bu etkenlerin hepsini hata üç dört tanesinden fazlasını dikkate almak mümkün değildir. Bu tip analizlerde genellikle bir iki etken hesaba alınır.

TL Dolar kuruna etki eden faktörleri iki grupta toplayabiliriz. Birinci grubta Türkiye ile ilgili olanları, ikinci grubta da Türkiye ile ilgili olmayanları ele alalım. Türkiye ile ilgili olanlara bakarsak, dolar kurunu şu etkenler etkiler; enflasyon, cari açık, dış borçlar vb. Bunlara bakarsak doların şimdiye kadar uçması, çoktan 4 TL yi geçmesi gerekirdi. Ama geçmiyor. Nasıl geçmiyor; demek ki dışarıdan bir yerlerden bir şekilde dolar geliyor, dış borçlar yenileniyor, şirket satın almaları ve yeni şirket kurulumu için dış yatırımlar oluyor, tahvil hisse senedi gibi portföy yatırımları için (sıcak) para geliyor ve biraz da kaynağını bilmediğimiz (net error and omission) faslından dolarlar geliyor ki dış ödemeler bilançosundaki açık bir şekilde kapatılıyor (aslında dış ödemeler dengesi hiçbir zaman açık vermez çünkü bu açık bir şekilde kapatılır).

Demek ki dolar kurunu etkileyen Türkiye ile ilgili etkenler ancak ikinci derecede önemli, onlarla bir şekilde baş edilebiliyor. Dolar kurunu birinci derecede etkileyen faktörlerin başında ise ABD Merkez Bankası yani FED’in dolara verdiği veya vereceği faiz oranıdır. Bu çok önemlidir hatta birinci derecede önemlidir. Neden biliyor musunuz? Çünkü bugün dünyada likidite fazlası olarak dolaşan nakit dolar miktarının 20-30 trilyon dolar mertebelerinde olduğu söyleniyor. Bu para çok büyük emekli sandıklarının, sigorta şirketlerinin, bankaların, spekülatörlerin elinde nakit olarak durmakta ve oradan oraya dolaşmaktadır. Oradan oraya derken bir dolara, bir Euro’ya, bir altına bir gelişmekte olan ülkelere vb dolaşmaktadır. Doların faizi birazcık yükseldiği zaman hooop diye hemen dolara kaymakta, bu da dolar fiyatını yükseltmektedir. Şimdi lütfen düşününüz, 20-30 trilyon dolar mertebesinde bir paranın veya bir kısmının dolara kaymasıyla veya dolardan çıkmasıyla dolar fiyatına yapacağı etkiyi.

Dün akşam bir arkadaşım bir grafik gösterdi. Grafik son on yılda FED faizi ile Dolar TL kuru arasında ki ilişkiyi gösteriyor. Grafiğe baktığınızda bu iki grafiğin hep yan yana aynı istikamette gittiğini görüyorsunuz. Yani faiz artınca hemen dolar kuru da artmış, faiz düşünce hemen dolar kuru düşmüş, yalnız son dönem hariç. Son dönemde faiz artmasına rağmen kur geride kalmış. Bundan şöyle bir sonuç çıkarılabilir. Eğer son on yılda kur hep faize göre hareket etmişse ve ortada bu ilişkinin değişmesini icap ettirecek önemli bir olay da yoksa pek ala bu ilişkinin böyle devam edeceği varsayılabilir, bu da kurun aradaki farkı kapatmak üzere yükseleceği anlamına gelir.

Gelelim işin falcılık yanına. Benim kur hakkında ki tahminim önümüzdeki yaklaşık altı yedi aylık zaman dilimi içinde kurun 4.00 ila 4.10 TL seviyelerine kadar çıkabileceği yönündedir. Zaten eskilerde de bu seviyeyi görmüştü. Tabii aslında bunu kimse bilemez, benimkisi de bir tahmin, bir nevi falcılıktır.

Sürç-ü lisan ettiysek af ola. Kalın sağlıcakla.