Dolar Euro Yarın Ne Olur?

Yaşanılan an genellikle gerçek olamamakla birlikte önce gerçek olarak algılanmakta sonra da tüm yanlışlar insanın önce göre, göre alışmakta alışılan şeyler bir zaman sonra yanlı ve yanlış olsa dahi zamanla doğruları olmayanlarca doğrular gibi algılanmakta, bazen de zorunlu olarak da öyle yorumlanmaktadır.

Çok değil bundan yirmi beş yıl öncesini gözümüzün önüne getirelim, “4 Nisan” Kararlarında batan insanlar gördük. Şok tedbirler uygulandı, batan batana zamanlardı. Bankaların birçoğunun yönetim kurullarında orgeneraller bulunuyordu. Nerdeyse simitçi, gazozcu, kahveci anlık dolar alıp satıyorlardı. İmar Bankası’nın ve Demirel’in yeğeninin bankası Ege Bank’ın dolara yüzde on, on iki faiz verdiği zamanlar, Adidas marka bir spor ayakkabının yaklaşık bir asgari ücrete denk olduğu, orta kalite marka bir takım elbisenin bir buçuk maaşa denk geldiği zamanlardı. Gümrük Birliğine girmişiz Avrupa’dan Mercedesler sudan ucuza gelecek bizler de birinci sınıf Alman otomobillerine sahip olabilecektik. Ülkede bayram havası vardı. Yanılmıyorsam 1996 yılıydı. Daha sonra 28 Şubat krizi yaşanmış, bir general teknik okulların kaderini belirleyivermişti. 28 Şubat’tan sonra sekiz yıllık kesintisiz eğitime geçilmişti.

Arkasından ekonomik krizler hükümetleri aldı götürdü. Borsa krizleri ve gerçi şu anda Baykal’ın borsa spekülasyonu yaptığı iddiaları ile ikircikli tavırlar sergilemesini bazıları unuttu.

2001 Yılında anayasa kitapçığı fırlatıldığı zaman da Türkiye’de ciddi bir kriz yaşandı. Ortalama memur maaşları bir anda 300 Dolar seviyesine düştü. Günümüz parasıyla en fazla bin iki yüz lira seviyesinde bir paraya tekabül eder. İsteyenler bakabilirler. Kopenag Kriteleri ile borsa 20.000’lere dayanmış ben o tarihte küçük tasarrufum olan borsadaki hisse senetlerimi satmıştım.

Almanlar Mark’tan Euro’ya geçtiklerinde yaklaşık iki Mark eşittir bir Euro’ya sabitlediler. 2000’li yılların başında yaklaşık 20.000 Amerikan Doları ile orta halli bir daire alınabiliyordu. Orta kalite bir araba ile bir daire takas edilebiliyordu.

Sonra 2002 yılından sonra hayat yıldırım hızıyla değişmeye başladı. 2007 yılında FED Amerikan Dolarına % 4,5 faiz uygularken, tam tamına bir yıl sonra kademeli olarak faiz düşürme politikasıyla Amerikan Dolarına FED’in uyguladığı faiz % 0.25’e indirmişti. Türkiye’de konut kredileri ve tüketici kredilerinin hızla düştüğü zamanlar başladı, alamadığımız hemen her şeyi banka kredileriyle alabilir hale gelmiştik, kim tutardı bizi.

Yıl 2010 yılına geldiğinde tam da Haziran ayında Türkiye’de benzinin litresi iki Euro’ya denk gelirken, Almanya’da yaklaşık olarak benzinin litresi bir Euro idi. Aynı yıl, Almanya güneş enerjisinden toplam elektriğinin %17’sini üretirken bizde henüz yenilenebilir enerji ile ilgili yasalar oluşmamış, güneş enerjisi yaygın olarak su ısıtmak amacıyla kullanılır olmuştu. Türkiye’nin ihracatı o yıl bir önceki yıla göre rekor kırmış, yaklaşık 154 milyar dolar olurken, Almanya için 12 trilyon dolar ihracattan söz ediliyordu. Uzun yıllar ucuz döviz politikası, ithalatı patlatmış, basit üretimler dahi o zamanlar Çin’e kaymaya başlamış yıllardır Türk Markası olarak bilien ürünler artık Made in PRC olmaya başlamışlardı.

Dolarda aradan bunca zaman geçtikten sonra faiz 2015 yılından itibaren kademeli olarak %0.25’lik dilimler halinde önce %0,50’ye daha sonra tekrar %0.25’lik artışla %0,75 yükseltilmişti.

Biz insanlar; basın sayesinde haberlere yavaş yavaş alıştırılıyoruz ve algılarımız değişiyor, kendimizi almam dediklerimizi alırken, giymem dediklerimizi giyerken, yemem dediklerimizi yerken buluyoruz. Yaşadığımız zamanı algılıyoruz; ne öncesi var, ne de sonrası var. Bugün var sadece, ne geçmiş ne neden ne de sonuca dair herhangi bir algılama yok. Yaşlı insanların neden tedbirli olduklarını anlamak için ortalama her on yılda bir askeri darbelerle sarsılan, ekonomik krizlere yakalanan insanlar elbette sütten ağzı yandığı için yoğurdu üfleyerek yiyor.

Dolar ve Euro olur ne olur bilmem ama insanların yaşadıkların anı gerçek algılama gibi önemli hataları var.

Gündemde dolar ve euro var, insanların birçoğu tedirgin olmakla birlikte herkes birbirine soruyor, dolar euro ne olacak? Aslında bu doğru soru değil? Ben senin ihtiyaçlarını sen benim ihtiyaçlarımı giderebilme kapasitesine sahip misin ve aksi bir durum olursa birbirimize yetebilecek miyiz? Yoksa ipin ucu benim elimde dahi değilken ipin rüzgarda nereye savrulacağını ben nerden bileyim…

Elbette ben bir ekonomist değilim, dünyanın en ünlü ekonomi üniversitelerinin, en ünlü ekonomistlerinin yaşadığı Amerika'da 2008 krizi görülememiş ve yüz binlerce insan batmış, Lehman Brothers, Enron gibi devlerin piyasadan silinişleri, derin muhasebe yolsuzlukları paranın merkezi, banknot matbaasında yani Amerika'da olmuşsa sıradan biri ne dese boş!

kategoriden rastgele blog getir

Diğer Yazarlarımızdan

Toplam blog: : 2271; : 163
Kayıt tarihi: : 15.10.14

Bugünün doğrusu yarının eğrisi, dost görünenler düşman ve herşey aslında zıddı olabilir. Büyük ih..

ilhan Aydın

03 Kasım '17

Dolar Euro Yarın Ne Olur?

Yazdığım Kategoriler