Elit Zehir: Tahta Tabaklar

Şık mekânların ve büyüleyici sunumların vazgeçilmezlerinden biri , tahta tabaklar ...

Son zamanlarda yemek masalarının gösterişli ögesi olan bambu tabaklar , mutfak ürünü reyonlarının raflarını süslüyor. Birçok ünlü restoranların da özellikle fast-food , et ürünleri ve pizza gibi yiyeceklerin sunumunda kullandığı bambu tabaklar , müşterilerin zihninde organik ve sağlıklı yaşam imajı oluşturuyor. Kimyasal boyalardan uzak bir görüntüye sahip olması nedeniyle de tercih edilen bu ürünlerin kullanımı sağlıklı mı? Buyrun irdeleyelim ...

Tahta, gözenekli yapısı itibari ile su ve çeşitli kimyasal maddeleri rahatlıkla emebilen özellikte bir yapıdır. Bambu tabakların bulaşık deterjanları ile yıkanması ya da bulaşık makinesine atılması son derece zararlıdır. Çünkü deterjandaki kimyasalların tahta tarafından absorbsiyonu gerçekleşir ve bir sonraki gıda tüketimi için tekrar kullanıldığı takdirde , içinde hapsettiği kimyasalları yeni gıdaya aktarır. Bunun da sağlık için ne kadar zararlı olduğu aşikârdır. Sadece tahta tabaklar değil, kesme tahtaları da çok ciddi tehlikeler içermektedir. Çünkü tahtaya atılan her bir kesi izi, bakteriler için eşsiz bir barınma yeridir. Özellikle çiğ etlerin tahtada doğranması ve o tahtaların başka bir gıda kesimi için daha sonradan tekrar kullanılması, birikmiş mevcut bakterilerin yeni ürüne geçişinde köprü görevi görür. Tıp dilinde bu duruma çapraz kontaminasyon diyoruz. Aynı zamanda bu kesi izleri arasında birikmiş bakterilerin, tahtanın su emici özelliğinden dolayı , içerde nemli kalarak kolayca üremelerine de fırsat sağlanmış olur. Bu bakterilerin öldürülmesi için bulaşık deterjanıyla iyice sürtülmesi işlemi de aslında zehiri ikiye katlıyor. 

Değinilmesi gereken bir diğer nokta da tahta havanların kullanımı. Bu havanların sağlık açısından yarar-zarar durumu , kullanımındaki amaca göre kabul edilebilir. Fındık,fıstık,ceviz gibi kuruyemişlerin daha küçük parçalara ayrılıp dövülmesi işlemi için tahta havanlar kullanılabilir (eğer kullanılan havan , sadece o amaçla kullanılacak ise). Kullanılmaması gerektiği durumlar ise çok hassas noktalar aslında. Tıbbî sektörden bağımsız , sağlık profesyoneli olmayıp bilimsel kimlik taşımayan kişilerce , TV programlarında ve sosyal medyada bitkisel kürler paylaşılıyor. Bitkilerin zararsız olduğu (!) düşüncesiyle bilinçsiz şekilde bu kürleri uygulayanların ve bu uygulamalardan sonra yarardan çok zarar görenlerin sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Bazı kürlerin yapılış aşamasında havan kullanılmaktadır. Ne yazık ki çoğu TV programına konuk olan kişiler , kullanılan havanın tahta olması gerektiğini vurguluyor ; fakat bu yanlış bir seçimdir ! Fitoterapi olarak isimlendirdiğimiz bitkisel tedaviler , bitkilerin içeriğindeki etken maddeler sayesinde gerçekleşir ve bu etken maddeler başka etken maddeler ile etkileşime girerek etkisi azalabilir , artabilir , kaybolabilir ya da toksik etki oluşturabilir. Tahta havanlar da yapısı nedeniyle etken maddenin bir kısmını emecektir ve başka bir bitki ile başka bir kür hazırlayacağınız zaman , emilen o madde ile yeni bitkinin etken maddesi etkileşime girerek istenmedik sonuçlar doğurabilir.

Bazı bambu tabaklar ya da mutfak gereçleri , gözenekleri kapatmak için cilalanıyor. Bu parlaklığı gözle görebilirsiniz. Bakteri gelişimini önleyici hijyenik bir girişim gibi görünse de, cila işleminde kullanılan ürün ısı ile tepkimeye girerek bozulur, akar ve bunun gıdalara bulaşıp tüketilmesi durumunda kanserojen/toksik etki gösterebilir.

Peki hiç mi kullanmayalım? Bu tabaklarda çerez tüketimi, nispeten kabul edilebilir bir durum.Tabağı sadece silme işlemi gerektiren gıda tüketimlerinde, tahta tabakların kullanılması kısmen uygun olabilir. 

Yüksek Hem. Emir AVŞAR
İç Hastalıkları Hemşireliği ABD.