Enflasyon ve fiyat artışı, birbirinden farklı kavramlardır..!

Enflasyon: Bir ülkedeki tüm mal ve hizmet alımlarındaki fiyatların ortalama artışıdır.

Fiyat artışı: Bir mal veya hizmetteki fiyatın sürekli ya da bir veya birkaç kez artışı demektir.

Enflasyon iki tür veriye dayanarak hesaplanır.

Bunlardan birincisi TÜFE, yani tüketici fiyat endeksi, diğeri ise ÜFE, yani üretici fiyat endeksidir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyonu nasıl hesaplıyor:

TÜİK, her ay tüm ülke genelindeki mal ve hizmet fiyatlarındaki ortalama artışı izleyerek, her tüketim kaleminin, toplam tüketim harcamalarındaki ağırlıklarını saptayarak bu mal ve hizmetlerden bir sepet oluşturur.

Bunu aşağıda örnek bir hayali tablo ile gösterelim:

Mal ve Hizmetler                            Sepetteki ağırlığı

Gıda ve içecekler                                    25

Giyecekler                                                 15

Eğitim                                                        20

Sağlık                                                         10

Kira                                                             25

Diğer                                                           5

Toplam                                                      100

Görüldüğü gibi bu genel tabloda tüm harcama kalemlerinin altında çok sayıda mal ve hizmet yer alır.

Tüik yetkilileri her ay bu mal ve hizmet fiyatlarını seçilmiş yerlerden toplayarak tablodaki ilgili yerlere yerleştirirler.

Sepetteki ağırlıklarına göre çarpıp sonuçlarını toplarlar ve bir endeks sayısı bulurlar.

Bu endeks tüketici fiyat endeksidir.

 Eğer 2014 yılı Mart ayı endeksine 100 der isek, 2014 yılı Nisan ayı endeksi de 101,5 çıkmış ise, fiyatlar bir önceki aya göre % 1,5 artmış demektir.

Acaba bir önceki yılın aynı ayına göre fiyatlar nekadar artmıştır:

Eğer 2013 yılı Nisan ayı endeksine 100 der isek, 2014 yılı Nisan ayı endeksi de 102 çıkmış ise, bu kez de fiyatlar, bir önceki yılın aynı ayına göre % 2 artmış demektir.

İnsanların kafasını en çok karıştıran şey işte budur.

Yani bir veya birkaç mal ve hizmetin fiyatındaki artış enflasyon değildir.

AHMET ELDEN