Et ucuzlamıyor ama hayvancılık bitiyor!

Kırmızı et fiyatını düşürmek amacıyla yaklaşık bir yıldan beri yürütülen besi hayvanı ve kırmızı et ithalatı beklenen sonuçları vermeye başladı. Ancak, bu beklenen sonuçlar kırmızı et fiyatının düşürülmesi için hayvan ve et ithalatını yegâne çözüm olarak görenlerin beklediği gibi gerçekleşmedi. Et fiyatları ciddi düzeyde düşmedi. Bu sonuç pek de sürpriz olmadı aslında. Yani bir bakıma perşembenin gelişi çarşambadan belliydi. Çünkü söz konusu ithalatın ülke hayvancılığımızı olumsuz etkileyeceği ve uzun vadede sektörü bitirebileceğini defalarca dile getirmiştik. Nitekim Türkiye’nin en büyük kırmızı et üreticilerinden biri olan Banvit A.Ş. ‘den sonra Koç grubu da Şanlıurfa Harranova Çiftliği’nde yaptığı besicilikten çekilme kararı aldığını açıkladı. Peki durmadan yapılan ithalata rağmen et fiyatında da ciddi düzeyde bir azalma meydana gelmediğine göre bundan sonra ne olacak? 

Banvit A.Ş. grubu, kırmızı ette bugün uygulanmakta olan ithalat politikası devam ettiği sürece yeniden üretime başlamayı düşünmediklerini belirterek ellerinde bulunan yaklaşık 20 bin hayvanı kesime göndereceklerini ve yerine yenilerini almayacaklarını bildirdi. Koç besi grubundan da benzer bir açıklama yapıldı ve muhtemelen aynı yolu izleyeceklerdir. Yakın bir zaman içinde diğer büyük kırmızı et üreticilerinin benzer bir yolu izleyerek üretimden çekilmeye karar vermeleri hiç kimse için sürpriz olmayacaktır. 

Büyük sermaye gruplarının kırmızı et üretiminden çekilmeleri söz konusu şirketleri ekonomik anlamda fazla etkilemeyecektir. Çünkü söz konusu gruplar çok kısa bir süre zarfında yatırımlarını daha fazla gelir sağlayacak sektörlere yönlendirebilirler. Bu grupların yatırımlarını hayvansal üretim yerine ondan daha fazla gelir sağlayan hayvan ve ithalatına yönlendirmeleri de yine sürpriz olmayacaktır. Ancak, ilgili işletmelerde çalışanlar ve bu işletmelere girdi sağlayan yüzlerce küçük aile işletmesi alternatifsiz üretim dışı kalacaklardır. 

Günümüze kadar meydana gelişmeler objektif olarak incelendiğinde, yaklaşık bir yıldan beri devam eden hayvan ve et ithalatının ne idea edildiği gibi hayvancılık sektörünü orta ve uzun vade de geliştirmiş ne de tüketicinin kaliteli ürüne erişmesini sağlayabilmiştir. Tam tersine yerli üreticileri birer birer üretim dışına itmiştir. Güncel serbest piyasa et fiyatları ise et fiyatını dengelemek adına yapılan ithalatın pek de başarıya ulaşmadığı görülmektedir. Çünkü hayvan ve et ithalatı başladığından bu yana karkas eti fiyatı kg da 2-3 TL oynamalar dışına bir değişim gözlemlenmedi. 

Hayvan besisi yapan işletmelerin üretimi durdurmaları ileriki kısa bir zaman içinde ülkemiz süt üretimini de ciddi anlamda etkilemesi muhtemeldir. Çünkü hayvan besi işletmeleri süt hayvancılığı işletmelerinin üretimde kullanmadıkları hayvanları sattığı birer pazar niteliğindedir. Bu da yakın bir zamanda süt krizinin çıkabileceğinin işaretlerini vermektedir adeta. 

Hayvan ve et ithalatı son hızla devam ederken hala “birinci önceliğin hayvansal üretimin artırılması” olduğu açıklamaları popülist bir yaklaşımdan öteye gitmemektedir. Devletin ülke hayvancılığını geliştirilmesi için çeşitli adlar altında verdiği hibe ve faizsiz kredilerin yatırım yerine hayvan ithalatında kullanıldığı ideaları ise sendeleyen hayvancılığımızı iyice kaosa sürükleyeceğe benzemektedir. 

Sonuç olarak yaklaşık bir yıldan beri süren ithalatın et fiyatlarında ciddi sayılabilecek bir düşme yaratmadığı gibi hayvancılığı son derece olumsuz etkilemiştir. İthalattan derhal vazgeçilip, yerli üreticilerin üretim maliyetlerini düşürecek çözüm yolları aranmalıdır. Et fiyatlarını düşürmek için maliyeti düşürmek lazım. Hayvansal üretimin en fazla giderini yem maliyeti olduğu göz önüne alındığında, ithal hayvanlara düşük gümrük vergisi uygulamak yerine ithal mısır, soya fasulyesi ve arpa gibi yem hammaddelerine uygulamasıyla daha az maliyetli yem ve dolayısıyla et üretimi söz konusu olacaktır. Bu hem üreticinin devam etmesine hem de tüketicinin daha ucuz et tüketmesini sağlayacaktır. Aksi takdirde yarın çok geç olacaktır.