Fili tanımlamak

Birçoğumuz 5 görme özürlünün fili tanımlama hikayesini duymuşuzdur. Bir tanesi filin kuyruğuna dokunmuş ve fil ince uzun püsküllü birseydir demiş. Digeri filin bacağını ellemiş ve fil yuvarlak, pütürlü, uzun bir kütüktür demiş. Üçüncüsü filin hortumunu elleyerek fil hortum gibi uzun, esnek birşeydir demiş. Dördüncüsü filin karnında elini gezdirerek fil geniş, yassı ağır bir cisimdir demiş. Beşinci görme özürlü ise filin her yerini elleyerek fil ince kısa kuyruğu ve uzun hortumu olan 4 bacaklı büyük ve ağır bir hayvandır diye eksiksiz bir tanım yapmış.

Yıllar önce gördüğüm bir filmde bir adamı tanıdığını söyleyen 7 ayrı kisiye o adamı anlatmalarını söylemişlerdi. Eşi, iş arkadaşı, askerlik arkadaşı, rakibi, eski sevgilisi, çocuğu, kardeşi vs. Hepsi adamın belli bir yanını anlatmış diğerlerinin adamda gördüklerinden habersizdi. Hiçbiri adamı tam tanımıyordu.

Bazı insanlar da bizim sadece çok kısıtlı özelliklerimizi gözlemleyip bizi sadece filin kuyruğunu veya bacağını tutan görme özürlü gibi çok dar bir şekilde tanımlıyorlar. Örneğin bir adamı tanımlayanlardan birisi adam için çok güzel fotoğraf çekiyor, başkası genel kültürü yüksek biligilerini paylaşmayı seviyor, bir başkası spora önem veriyor fit, başkası çok güzel yazı yazıyor, başkası dostluğa ve insanlara değer veriyor, başkası çocuklarına ve ailesine bağlı,başkası insanlarla sohbeti seviyor onların fikirlerine değer veriyor, başkası sağlığına dikkat ediyor, bir başkası müzik paylaşımları ve yorumlarını seviyor, bir başkası filmleri iyi biliyor ve paylaşıyor, bir başkası çok kitap okuyor ve bunları paylaşıyor, bir başkası karikatür ve atasözleri seviyor ve paylaşıyor, vs . derken bir başkası aynı adamı kendi gözlemlerine göre tanımlarken kendini beğenmiş birisi herşeyi bildiğini sanıyor hep o haklı, bir başkası ailesini ihmal ediyor bütün vaktini Facebook ta geçiriyor, bir başkası din düşmanı yazılar yazıyor, bir başkası çok kitap okumuş ama hayatı okuyamamış, Facebook taki diğer gönderilerini ve erkeklerle yazışmalarını görmeyip sadece kadınlarla yazışmalarını ve onlara yaptığı iltifatlari gören bir başkası da “ Facebook’ta neden oldugu belli, adamın kadınlarla ilgili niyeti bozuk” diyebiliyor. Adamın tüm yönlerini görenler ise tıpkı filin heryerine dokunan görme özürlü gibi adamı doğru ve sağlıklı bir şekilde tanımlayabiliyorlar. Bazıları adamın sadece bir veya iki özelligini görmenin yanında kafalarındaki şablon ve önyargı ile adamda olmayan olumsuz özellikleri de ona yakıştırıyorlar

Rasih Bensan 4 Kasım 2012