G20 Tarım Bakanları İstanbul Toplantısının Ardından

Türkiye’nin başkanlığında 15-16 Kasım 2015 tarihinde Antalya’da gerçekleştirilecek G20 Zirvesi öncesinde hazırlık çalışmaları kapsamında G20 Tarım Bakanları toplantısı 6-8 Mayıs 2015 tarihinde arasında İstanbul’da gerçekleştirildi. Toplantı G20 tarihinde yapılan ikinci Tarım Bakanları Toplantısı idi. Toplantıda “Sürdürülebilir Gıda Sistemlerinin Tesisi Kapsamında Gıda İsrafı ve Kayıpları” konusu ana tema olarak işlendi. Konu bu yönüyle G20 çerçevesinde dünyada Tarım Bakanları düzeyinde ilk defa gündeme alındı. Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler için daha da önem taşıyan israf ve kayıplar tüm yönleri ile değerlendirildi. Dünyada gıda tasarrufu ile doğal kaynakların korunması ve gelecek nesillere daha sürdürülebilir bir çevre bırakılması için alınması gereken önlemler ve izlenmesi gereken politikalar değerlendirildi.

Dünyada 805 milyon insanın açlık nedeni ile yaşam mücadelesi verdiği günümüzde 600 milyon insanın obezite problemi yaşaması karşısında gıda israfının önlenmesi ve bu doğrultuda her yıl 1,3 milyar ton üretilmiş gıdanın israf ya da çeşitli sebeplerle kaybedildiği dikkat çekilerek, alınacak tedbirlerle bu miktarın yarısının kazanılması durumunda bile açlık sorunun çözümünde atılacak adımlar ortaya kondu

Toplantıya dünya ekonomisinin yüzde 85’ini, küresel tarımsal ekonominin yüzde 70’ini ve dünya nüfusunun üçte ikisini temsil eden G20 Üyesi ülkelerden Türkiye, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Güney Kore, İngiltere, ABD ve AB’den tarım bakanları ile dünya ekonomisinin büyük bölümünde pay sahibi G20 üyeleri yanında Singapur, İsveç, Azerbaycan, Malezya, İspanya Tarım Bakanları ile tarım ile ilgili çalışmalar yürüten FAO, OECD, WTO, WB, IFPRI, WFP, IFAD ve CIHEAM gibi uluslararası kuruluşlardan temsilci davet edildi. Davetli ülkelerden 14 ülke bakan, 6 ülke bakan yardımcısı ya da müsteşar seviyesinde toplantıya iştirak ederken, uluslararası kuruluşlarda başkan, direktör ve uzman düzeyinde katılım gerçekleşti. G20 Tarım Bakanları toplantı sonunda gıda israfı ve kayıpları konusunu ele alan 14 maddeden oluşan ortak sonuç bildirisi yayınladılar.

Toplantı sonrasında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker açıklamalar yaptı. Toplantı ve sonuçları ile ilgili hakkında bilgiler verdi. Yaptığı açıklamada Dünyada 7 milyar insanın içinde 800 milyon insanın aç olduğunu, bunun gelecek açısından dünyada bir güvenlik meselesi yarattığını, bunun insani, vicdani meselelerin ötesinde, bir güvenlik meselesi olarak algılanması gerektiğine işaret etti. Tarım Bakanları toplantısında gıda güvenliği ve sürdürülebilir gıda sistemleri konulu bildiri üzerinde mutabakat sağlandığını ifade etti.

G20 ülkelerinini gıda güvenliği konusunda önemli sorumluluğu olduğunu düşündükleri için, Türkiye'nin dönem başkanlığında bunun gündeme taşınmasına özel önem verdiklerini vurguladı. Tarım Bakanları platformunun meseleyi gündeminde tutması gerektiğine inanıyoruz dedi. G20'nin tarihinde ilk defa Fransa’nın dönem başkanlığında tarım bakanlarının toplandığını, ülkelerin dönem başkanlıkları içinde gıdayı ve tarımı gündeme getiren ikinci ülke Türkiye olduğunu açıkladı. Bu toplantılarda hedef kitlenin sadece G20 ülkeleri değil, bütün ülkeler olduğuna işaret etti. Üzerinde mutabakat sağlanan bildiri ile özellikle düşük gelirli gelişmekte olan ülkelere yönelik çalışmaların da desteklendiğini belirtti.

Bakan Eker, Gıda güvenliği ve küresel açlık sorununun uzun yıllardır uluslararası gündemin önemli maddelerinden birini oluşturduğunu anımsattı. Konunun önümüzdeki süreçte de gündemde olmaya devam edeceğini, Meselenin tek başına üretimden ibaret olmadığını, üretimin aslında bütün dünyayı besleyecek kadar olduğunu, Problemin 1 milyar 300 milyon ton gıdanın israf edilmesi, Bununda daha çok kentsel alanda, tüketicilerde ve gıda sanayisi esnasında olan israf olduğunu, Diğer boyutuyla kırsal alandaki faaliyetlerde hasat esnasında gıda kayıpları söz konusu olduğunu belirtti.

Bu iki realite alanından hareketle, tema olarak gıda kayıplarının ve israfının azaltılmasını bildirinin merkezine oturttuklarını açıkladı. Bunun için yapılması gereken işler olduğunu, kayıpların azaltılmasının tarım teknikleri, tarımla ilgili yapılacak altyapı çalışmaları, bilimsel çalışmalar, teknolojik ve buna benzer birtakım tedbirleri gerektirdiğini ifade etti. İsrafla ilgili kamuoyu oluşturulması ve kampanyalar düzenlenmesiyle önemli mesafeler alınabileceğini kaydetti söyledi. Gıda Güvenliği ve Sürdürülebilir Gıda Sistemleri Eylem Planı oluşturulmasına yönelik ilk adımların atıldığını belirtti.

Bakan Türkiye'nin ekmek israfının önlenmesiyle ilgili gerçekleştirdiği kampanya ile önemli tasarruf miktarlarına ulaşıldığını hatırlatarak, İsrafın azaltılması, kayıpların önlenmesi temasının bildirinin omurgasını oluşturduğunu, bildiri ile "Gıda Güvenliği ve Sürdürülebilir Gıda Sistemleri Eylem Planı" oluşturulmasına yönelik ilk adımların atıldığını açıkladı. Bu çerçevede bildirinin güçlü siyasi mesajı olacağına işaret etti. Bildiri içeriğinin, sonbaharda Antalya’da yapılacak G20 zirvesindeki toplantıda gündeme gelecek konulardan biri olduğunu söyledi. Toplantının somut çıktısı olarak değerlendirilen G20 Tarım Bakanları Bildirisi'nin kasım ayındaki Liderler Zirvesi'nde onaylanmak üzere kabul edildiğini belirtti. Gıda güvenliği küresel boyuttaki en önemli sorunlardan biri olduğunu, çözümünün de ancak küresel girişimlerle sağlanabileceğini, bu nedenle G20'nin önemli bir platform olduğunu ve sorunun çözümünde stratejik bir role sahip olduğunu ifade etti.

Yapılan toplantı ve ortaya konulan görüşler ve varılan sonuçlar başta ülkemiz olmak üzere tüm dünya için önemli bir gelişmedir. Küresel ısınma nedeniyle yaşanan iklim değişiklikleri, üretimde yaşanan sıkıntılar, ekonomik krizler, açlık ve beslenme sorunları tüm dünyanın sorunu haline gelmiştir. Çözüm yine küresel düzeyde bir işbirliği ile çözülecektir. Bu çözümde sadece hükümetlerin değil devlet dışı ulusal ve uluslarası organizasyonlarında katılımı gerekmektedir.

Bugün Dünyada geniş bir işbirliği ve dayanışma ortamına ihtiyaç vardır. Dünyanın en büyük sivil toplum örgütü olan Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) konuyu şehirlerde ve kırsalda tüm sektörler ve boyutları itibariyle izlemekte, kooperatiflere G20’nin önemini ve global sorunların çözümünde oynayacağı rolü işaret etmekte, sorunları çözümünde kooperatiflerin rolünün çok iyi ortaya konulmasını istemektedir. Nitekim bu toplantıda ortaya konulan hususların neredeyse tamamında bireylerin kooperatiflerin çatısı altında yapacakları çok şey vardır. Gerek üretim ve tüketimde, gerek şehirde ve kırsalda sosyal ve ekonomik işbirliği şarttır. G20 toplantılarında birçok temsilci ve konuşmacı da ülkelerinde kooperatiflerin yaptıklarını çok iyi dile getirmekte ve kooperatiflerin şehirde ve kırda tüm sektörleri itibariyle rolünü ortaya koymaktadırlar.

Sonuç olarak gelinen bu noktada dünya rekabeti ve güç çatışmalarını bir tarafa bırakıp küresel sorunların çözümü için geniş bir katılım, dayanışma  ve işbirliğine gitmelidir. G20 son uygulamaları ile bir ölçüde bu ortamı yakalamıştır. Küresel ölçekte iş dünyasının bir parçası olarak kooperatifler ekonomik ve sosyal boyutu ile G20’nin her çalışmasına yer almakta ve sorunların çözümü için katkı vermektedir. G20 Tarım Bakanları Toplantıları önemli platformdur. G20 Türkiye dönem başkanlığında ülkemizde G20 Tarım Bakanları toplantısının yapılması ve dünyanın önemli bir sorunu olan başta gıda güvenliği, beslenme, israf ve iklim değişikliği olmak üzere ilgili birçok konuda G20 Zirvesi için politikalar üretilmesi önemli, yerinde ve başarılı bir çalışma olmuştur.