Gazoz Savaşları

Güzel ülkemizin bir gazoz cenneti olduğunu biliyor musunuz?...

Ortalama Türkiye de 60 çeşit gazoz var, hepsinin lezzeti, aromaları farklı. Hepsinin şişeleri orijinal, hatta kapaklarının bile kolleksiyonerler için değeri var.                                                                                                                            

Gazoz olarak Uludağ, Niğde, Çamlıca Gazozu var diye düşünürdüm. 1970 'li 1980 ‘li yıllarda çay bahçelerinde, açık hava sinemalarında, teşrifatçılar gazoz satarlardı. Günümüzde pek çok kişinin  hatıralarında vardır.

Bugün yaşı elliyi geçmiş, özellikle de çocukluğunu taşra kentlerinde bırakmış birçok kişinin gazozla, gazoz satıcılarıyla ilgili anıları, hatıraları vardır.                                                                  

Çocukluğunu Gaziantep’te bırakmış şair Ülkü Tamer de onlardan biri…

“Gazozcuların başları kalabalık olurdu çoğu kere. Bir alıcı, yedi sekiz seyirci. Tekerlekli arabaların üstündeki buz kalıplarına yerleştirilmiş şişelerden birini kaldırırdı gazozcu, iyice sallar, sorardı: ‘Caşar mı, caşmaz mı?’ Alıcı, şişeyi süzerdi bir süre. Kapak açılınca gazozun taşıp taşmayacağını kestirmeye çalışırdı. ‘Caşar.’ Gazozcu da aynı görüşteyse, şişeyi bir daha sallar, yine sorardı: ‘Caşar mı, caşmaz mı?’ ‘Caşmaz.’ Gazozcu, öyle düşünmüyorsa, kapağı açardı. Gazoz taşarsa, alıcı beleşten içerdi gazozu. Taşmazsa parasını tıkır tıkır öderdi.”            

Brandmagazin genel müdürü Bülent Fidan'ın Yazısını okurken dikkatimi çekti gazoz!...

Merak ettim. Gazoz nasıl bir içecek? Bursa’dan başka bir yerde var mı ?

Araştırdım. IPSOS araştırmalarına göre 2014 yılında Türkiye’de ortalama yılda 114 milyon şişe gazoz tüketimi olmuş. Amerika’da bu rakamlar daha büyüyor, 60 trilyonu buluyor.

Büyük bir tüketim ve bir rekabet piyasası.

Benim için lezzeti önemli, sonuçta bir tüketiciyim.Tadını belirleyen en önemli etken, su ve şeker. Birbirinden ayıran en büyük özellik, her bölgede ayrı bir su farklılıkları. Şeker oranı ve gaz oranı, aroması lezzet farklılıkları yaratıyor.                                                                                                        
Ülkemiz de gazozun hikayesinden bahsedeyim. 

Türkiye' de gazoz maden suyu 1890 yılında üretilmiş. Osmanlı zamanında "Mısırlıoğlu markasıyla 1908 yılında yapılmış. Bu markayı, Hasanbey, Neptün, Hürriyet izlemiş. 1923 yılında ise Cumhuriyet  markalı gazoz piyasaya çıkmış.

Ardından, Cinbir, Ankara, Elvan, Kocataş, Olimpos, Recep, Şirin Ada, Güven gibi lezzetler çıkmış. Uzun yıllar yerel kalan bazı markalar günümüzde yenilenerek tekrar satışa sunulanlarda var.

Gazozlar arasında yok yok. Ankara'dan Mersin, Adana'dan Bade, Safranbolu'dan Bağlar, Bodrum'dan Bozdağ, Bodrum, Salihli'den Bozdağ, Urfa'dan Çiriş, Yudum, Elit, Akhisar'dan Dört Mevsim, Malatya'dan Kayısı Kola, Adapazarı'ndan Neşe, Niğde'den Niğde, Kırşehir'den Özbağ, Ordu'dan Ufuk, Bursa'dan Uludağ, Denizli'den Zafer, Adana'dan Zaman gazozları.

Uludağ gazozunun kuruluşu 1912 yıllarına denk geliyor. İbrahim Talat bey ve Monsiuer Brune tarafından kurulan gazoz  imalat tesisi, adeta Bursa’nın simgesi olmuş. Sonra, Ahmet Uludağ ile kardeşi Mehmet arasında işletme paylaşımı olmuş. Ahmet Bey Uludağ Markasıyla devam etmiş. Mehmet bey ise Karlıdağ diye yeni bir gazoz markası çıkarmış. (Bugün üretilmiyor. Ama, üretiminin yapıldığı Tütüncüoğlu Çiftliği’nde Karlıdağ Caddesi var.)

Şu an en çok sevilen gazozlar, Niğde, Çamlıca, Uludağ. Bülent fidan sormuş "Hangisi gazoz daha lezzetli?" denedim.

Uludağ Gazozun şekerli bir tadı var. Susuzluğu gideriyor, ama insanın ağzında bir şeker tadı veriyor. Şekersizi ise biraz metal tadı var, gerçekten susuzluğu gideriyor.

Niğde ise Uludağ gazozdan daha şekerli bir tadı var. Çamlıca ise lezzetli bir gazoz. Sizce hangisi ?