Güneyli Bayan

Yıllar önce izlediğim, Bilgesu Erenus'un yazdığı, Işık Yenersu ve Rutkay Aziz’in oynadığı 'Güneyli Bayan” oyunu aklıma düşüverdi bu gün…

'Güneyli Bayan' iki kişilik bir oyundu.

Mc Charthy zamanını irdeleyen oyunda, her iki oyuncu da sürekli olarak, başka başka kişilerin karakterlerini, kişiliklerini sergiliyorlar. Ayrıca, McCarty dönemini irdeleyen oyun yapılan göndermelerle adeta, ülkemizde geçen bir oyunmuş hissini uyandırmayı başarıyorlardı.

Mc Charthy döneminde, İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kimi çevreler Sovyet ajanlarının ülkedeki varlığından ve gizli tertiplerinden dem vurmaya başladı. 29 Haziran 1940’da Amerikan Kongresi, Amerikan hükümetinin devrilmesini savunmayı ve bunun propagandasını yapmayı suç haline getiren bir yasayı kabul etti.

Çok açık ki, düşünce özgürlüğünü sınırlayan bu yasa Amerikan Komünist Partisi’ni hedef alıyordu. Ülkedeki komünist faaliyetleri araştırmak üzere kurulan Amerikan Karşıtı Faaliyetler Komitesi (HUAC), sendikacılardan yazarlara, müzisyenlerden eğitimcilere onlarca insanı sorguladı. Ancak bunlar arasında en çok gürültüyü Hollywood’un bilinen isimlerinin sorgulanması kopardı.

Soruşturmaların yoğunlaştığı bir dönemde, 9 Şubat 1950’de Wisconsin senatörü Joseph Mc Charthy, elinde hükümet için çalıştıklarını ve Komünist Parti’ye üye olduklarını iddia ettiği 205 kişinin listesi olduğunu söyleyerek kamuoyunun karşısına çıktı.

“Cadı avı” sırasında bütün tanıklardan Komünist Parti’ye üye olup olmadıklarını, üye iseler, diğer üyelerin isimlerini ve artık bu işleri bıraktıklarını söylemeleri ve Komite üyelerine artık yalnızca Amerikan çıkarları için çalışacak birer tövbekâr olduklarını kanıtlamaları istendi.

Sorulara yanıt vermeyi reddeden onlarca insan ya hapse atıldı ya da sürgüne gitmek zorunda kaldı.

İşlerinden olmak ise, hepsinin ortak kaderiydi.. Komitenin karşısına çıkıp arkadaşlarının isimlerini birer birer sayanlar, kariyerlerine kaldıkları yerden devam ettiler.

İşte “ Güneyli, Bayan” oyununda bu dönem anlatılıyordu…

Ve oyun bittiğinde gözyaşlarıyla ayakta alkışlamıştık bütün izleyenler…

1980 li yıllardı.

Ve bu gün 2009 yılı…

Nedense “ Güneyli Bayan “ oyunu düştü yine aklıma…

(Dost nefes ALŞ’in annesinin şu anda yaşadıklarına destek vermek için yazdığım bir yazıdır)

Sevtap Özkahraman

(13/04/2009)