Hasaköy (Aksos - Sasima) ve Tırhan (Trihani - Trohos) Tarihine bir bakış

            Niğde'nin merkez köylerinden Hasaköy'ün tarihi (Sasima - Aksos - Naksos - f.d.) ile ilgili olarak 2008 yılında  "Sasima Tarihin:Tarihin Sessiz Tanığı adlı yazmış, 01 Mart 2008 tarihinde yayınlamıştım.  

      http://blog.milliyet.com.tr/sasima-tarihin-sessiz-tanigi/Blog/?BlogNo=95563

     Şimdi de aşağıda  Hasaköy Tarihi ve ayrıca Tırhan Tarihi (Trhan - Trohos - f.d.) ile  ilgili 19. Yüzyılın sonlarında yazılmış karamanlıca kaynaklarından iki yazıyı paylaşıyorum. 

     Hasaköy ve Tırhan'ın yerel tarihine ilgi duyanlara yardımcı olacağını ümit ediyorum.

     Tarih araştırmalarında başlangıçlara vesile olması dileğiyle..

     Fehmi Dinçer

     Ankara 2014

                 Hasaköy (Aksos – Sasima) Tarihine bir bakış

     Melekopi’den (Derinkuyu - f.d.) 4 saat uzak mesafede, ve Niğde’nin şimalinde olup, anden dahi 5 saat kadar uzakta Aksos yahut Naksos ve türkçesi Hasaköy  (Sasima - f.d.) karyesi vardır.

     Ahalisi sırf ortodoks olmak üzere 5 bini mütecavüz olarak, lisanlarıda gayet değişmiş olan apoellinikadır. Kariyenin kurbunda gayet müzeyyen ve cesim ekklisiyayı havi bir monastır (manastır - f.d.) olup, bu ekklisiya Agia Makrina  namına mevkuftur.

     Mezkur ekklisiyada, iki metro boyunda ve bir metro kadar yükseklikte yekpare mermerden mamul bir mahfaza içinde Gregorios Nazianzinos pederimizin hemşiresi Agia Makrina’nın  leipsanosu bulunduğu rivayet edilmektedir. Ziyaret için etraftan buraya pek çok halk tecemmu (toplanma - f.d.) eder. Ekklisiyanın içerisinde birde içmeye mahsus suyu havi gayet derin bir kuyu vardır.

     Şayan-ı teessüfdür ki, Hasaköy’de ahalinin çokluğuna nisbeten adi bir iptidai mektep bile yoktur. Papazları dahi cehaletten hiç açamayacak raddede olup, tabi-i ahali fevkelade cahil ve isimlerini bile yazamayacak derecededirler.

               Tırhan (Trihani – Trohos) Tarihine bir bakış

     Hasaköy’ün etrafında bir çok islam karyeleri mevcut olup, bir Trihanı yahut Trohos (Tırhan – f.d.) isminde 1500 nüfuslu Hristiyan karyesi vardır. Burada ahali tarafından bir iptidai mektebi idare olunmakta ve deruni karyede de gayet kadim bir hamamın harabe ve yıkıntıları görülmektedir.

     Trihan’dan 10 dakikalık mesafede Alay nam islam karyesi olup, bunun yanında da zaman-ı kadimde Andros tabir olunarak, elyevm harabe ve yıkıntıları üzerinde inşa ve tesis olunan Andrulos (Hacıabdullah - f.d.) namında küçük bir karye vardır.

     Fehmi Dinçer

     Ankara 2014