İleal İnterpozisyon (Şeker Hastalığı Ameliyatı) Nedir?

İleal İnterpozisyon Nedir?

 

İleal İnterpozisyon terimi en özet ifade ile ince bağırsağın son kısmı ile başlangıç kısmının yer değiştirmesi işlemidir. Bu ameliyat insülin direncine neden olan hormonları devre dışı bırakıp, insülin duyarlılığını artıran hormon seviyelerini yükseltmek prensibi üzerinden işlev görür.

 

Sindirim sisteminin başlangıç kısımlarından Ghrelin (mide), GİP (oniki parmak barsağı) ve glukagon (pankreas) isimli insülin direnç hormonları ve ince barsağın son kısmındaki L hücrelerinden de GLP-1 adı verilen insülin duyarlılık hormonları salgılanır. Bu işlem ile asıl hedeflenen direnç hormonlarını azaltıp, duyarlılık hormonlarını artırmaktır.

 

GLP-1 insülin etkisini arttıran ve pankreasın insülin üretimini uyaran bir hormondur. İnce barsağın son kısmına ‘ileum’ adı verilir. İnce barsağın son kısmının,

 

yani ileum’un, cerrahi olarak taşınmasına ‘interpozisyon’ adı verilmektedir: ‘İleal İnterpozisyon’.

İleal İnterpozisyon ameliyatında sadece ince barsağın ileum adı verilen son kısmının yeri değişmiyor. Ayrıca İleal İnterpozisyon ameliyatının etkisini güçlendirecek şekilde başka hormon değişiklikleri oluşturmak amacıyla, midenin sol üst dış kısmından (fundus) bir bölüm çıkartılıyor. Midenin çıkartılan bu kısmından ‘ghrelin’ adı verilen bir hormon salgılanmaktadır. Ghrelin hormonunun iki tane önemli görevi vardır.

 

1) Beyin tabanında Hipotalamus olarak adlandırılan ve açlık hissini kontrol eden merkeze uyarılar göndererek açlık hissini oluşturmak.

2) Hücre içi insülin direnci.

 

İleal İnterpozisyon ameliyatında midenin bu kısmını devre dışı bırakılmasının bir diğer önemli nedeni daha vardır: Şayet sadece ince barsaklarda yer değişikliği yapıp mide üzerinde her hangi bir işlem yapılmaz ise “Gastrik Dilatasyon” denilen mide genişlemesi ve buna bağlı inatçı bulantı ve kusma nöbetleri görülmektedir. İşte bu 3 nedenden dolayı midenin “fundus” olarak adlandırılan sol üst dış kısmı çıkarılmaktadır.

İleal İnterpozisyon ameliyatında ince barsaktaki yer değiştirmeye ilaveten midenin fundus bölgesinin alınması ile özellikle Tip 2 Diyabette aşırı artan ghrelin hormonu düzeyleri çok düşük seviyelere iner. Bu şekilde ameliyat sonrası dönemde hastalarımız uzun süre yemek yemeseler bile çok fazla açlık hissetmemektedirler.

 

İleal İnterpozisyon ameliyatında midenin bir kısmının alınmasındaki temel amaç mide hacmini küçültmek değildir. Amaç, açlık hissini tetikleyen ghrelin hormonunun salgısını azaltmak ve barsaktaki yer değiştirmeye bağlı ortaya çıkabilen ve inatçı bulantı-kusmalarla seyreden “gastrik dilatasyon” durumunun engellenmesidir. Bu yüzden İleal İnterpozisyon ameliyatında, morbid obezite ameliyatı olarak yapılan “tüp mide” ameliyatından daha geniş mide bırakılır. Hastaların az yemek yemelerini sağlayan neden hormonal olarak oluşturulan yeni düzenlemedir. Bu nedenlerden dolayı İleal İnterpozisyon ameliyatı anatomik olarak ileri düzeyde bir sindirim sistemi cerrahisi olmakla birlikte, etki mekanizmaları açısından bakıldığında tam olarak bir “Metabolik Cerrahi” işlemidir.

İleal İnterpozisyon ameliyatında uygulanan her adımın bir hormonal hedefi vardır. Bu hedefler her hasta için pek çok çeşitli faktörler göz önüne alınarak değerlendirilir ve gerekirse hastanın durumuna göre değişiklikler yapılır. Bu anlamda İleal İnterpozisyon dinamik bir karar alma sürecidir.

 

İleal İnterpozisyonun Diğer Ameliyatlardan Farkı Nedir?

İleal İnterpozisyon operasyonu başından beri Tip 2 Diyabet tedavisi için geliştirilmiş bir cerrahi tedavi yöntemidir. Metabolik sendrom tanımı içinde Tip 2 Diyabet ile birlikte, hipertansiyon, hiperlipidemiler (kolesterol ve trigliserid yüksekliği) ve kilo fazlalığı yer almaktadır. Metabolik Sendrom’un bileşenlerinin tamamını İleal İnterpozisyon ameliyatı ile tedavi etmek mümkündür.

İleal İnterpozisyon ameliyatı çıkış noktası olarak bir obezite ameliyatı değildir. Metabolik Sendrom kapsamında yer alan sağlık sorunlarının tamamına yönelik, özellikle de Tip 2 Diyabet’i tedavi etmeyi amaçlayan bir ameliyattır. Dolayısıyla İleal İnterpozisyon ameliyatı için obezite kriterler arasında yer almamaktadır. Ancak, İleal İnterpozisyon ameliyatı obezite ve morbid obezite tedavisinde uygulanan ağır emilim bozukluğu yaratan Mini-Gastrik Bypass (Tek Anastomoz Gastrik Bypass), Roux-Y Gastrik Bypass (Mide Bypass’ı), BPD (Biliopankreatik Diversiyon) ± DS (Duodenal Switch), DJB (Duodenojejunal Bypass) gibi cerrahi yöntemler ile karıştırılmamalıdır.

Bu ameliyatlar çok uzun bir ince barsak bölümünden gıdanın geçişini engellerler. Bu ameliyatlardan sonra hastalarda ciddi yağ ve karbonhidrat emilim kısıtlaması olur. Bu etkileri ile güçlü kilo kaybı sağlarlar ve hastalar bu kilo kayıplarını uzun dönem koruyabilirler. Ancak bu ameliyatlardan sonra emilimi ciddi oranda kısıtlanan yağ ile birlikte, yağ içinde eriyerek barsaktan emilen çok önemli hayati vitamin ve mineraller de emilemez. Bu hastalarda ameliyattan kısa süre sonra vitamin ve mineral eksiklikleri hızlı bir şekilde ortaya çıkmaya başlar. Bu ameliyatların uygulanacağı hastalar ameliyat öncesinde bu vitamin ve mineral düzeyleri açısından araştırılır ve bir kısmına ameliyat öncesinde bu takviyeler başlanır. Bu hastalar ömür boyu çok sıkı şekilde takip altında tutulmalı ve kan değerleri yakın şekilde takip edilmelidir. Kalsiyum eksikliğine bağlı osteoporoz bu ameliyatların orta dönemde oluşturduğu en önemli sıkıntılardan biridir. Kalsiyum takviyeleri ve kalsiyumdan zengin yiyeceklerin tüketilmesi tek başına yeterli olmadığından zaman zaman farklı yollardan hormon ve kalsiyum destekleri gerekebilir.

İleal İnterpozisyon ameliyatı emilim kısıtlaması ya da emilim bozukluğu yapmaz. İleal İnterpozisyon ameliyatı olan hastalar ameliyattan sonraki 3. günden itibaren sıvı gıdaya geçerler. Altı ay ile 1 yıl içinde tamamen serbest diyet ile vitamin veya mineral takviyesi almadan hayatlarını sürdürebilirler.

Ameliyat için uygun olan hastalar genellikle İleal İnterpozisyon ameliyatından sonra kullandıkları tüm diyabet, tansiyon ve kolesterol ilaçlarını bırakırlar. Ameliyat sonrasında hastanedeki yatış sürecinde bu hastalıkların seyirleri açısından gözlenirler. Hastaların büyük çoğunluğu bu ilaçların hiçbirini kullanmadan taburcu edilir. Bir kısmında ise metabolik etkinin oturmasını bekleyene kadar birkaç haftadan birkaç aya kadar değişen sürelerde az ve kontrollü olarak ilaçları giderek azalan dozlarda devam edilir. Ölçümler normale indiğinde bu ilaçların tamamı kesilir.

 

Doç. Dr. Alper Çelik
www.metabolikcerrahi.com