İş yerinde psikolojik yıldırma (mobbing)

Çalışma hayatında iş yerinde zaman zaman çalışanlar arasında çatışma yaşanmaktadır. Kişiler arasında yaşanan bu durumların tek belirgin bir nedeni bulunmamaktadır. Kişisel özellikler, iş ortamı, örgüt yapısı, çalışanlarla olan iletişim, üst düzeyin çalışana karşı tutumu ve çalışanın işine karşı tutumu sayılabilecek önemli nedenlerdir.

Avrupa da psikolojik yıldırma kavramı günlük dilde yer almaktadır ve mobbing bilinci oluşmuştur. Çalışanlar işyeri koşullarını bu kapsamda değerlendirmekte ve ruh hallerini etkileyici yıldırıcı davranışlara karşı koruyucu önlemler kanunlarda yer almaktadır. İsveç, Norveç, Finlandiya ve Almanya yasal süreçte mobbingi tanımaktadır.

Ülkemizde ingilizce mobbing kavramına tam karşılık gelen türkçe kelime psikolojik yıldırma, duygusal baskı, zorlama, psikolojik şiddet tanımları kullanılmaktadır.

Psikolojik yıldırma, duygusal bir saldırıdır. Çalışana saygısız, alçaltıcı, kötü niyetli saldırgan davranışlar üstü veya çalışma arkadaşları tarafından belirgin veya ima yoluyla uygulanmaktadır. Yıldırma davranışlarını uygulayan saldırgan etrafındaki insanları da yanına alarak çatışma ortamı yaratmakta ve yıldırıcı davranışlarını bir kişiye ya da bir gruba sürekli olarak uygulamaktadır. Tekrar eden bu davranışlar zamanla artarak devam eden mağdurun zihnini bulandırıcı kendisi ile uğraşmasını sağlayıcı, suçluluk duygusu yaratıcı ve sonuçta psikolojik olarak zarar verici davranışlardır. Araştırma sonuçlarına göre, yıldırıcı davranış sonucu sıklıkla karşılaşılan sonuç mağdurun istifası, psikolojik tedavi ve intihar görülmektedir. Mağdurun yaşadığı psikolojik rahatsızlığa vücudu fiziksel tepki vermektedir. Depresyon, panik atak, travma sonrası stres bozukluğu, yersiz korkuların oluşması ve psikosomatik rahatsızlıklar yıldırıcı davranışlar sonucu görülebilen durumlardır.

Heinz leymann 45 yıldırma davranışı belirlemiştir. Bu davranışların hepsinin bir arada bulunması gerekmemektedir. Mağdur üzerindeki etkisi, derecesi ve sürekliliği yıldırma davranışlarının ortak özelliğidir. Bu davranışlar çalışanın iş yaşamını ve ruhsal durumunu olumsuz etkileyici, saldırgan nitelikli, alçaltıcı ve yıldırıcı eylemlerdir.

İş yerinde yaşanan bu olumsuz durum çalışanın verimliliğini etkilemektedir. Çalışma hayatında her iki taraf içinde dikkatle takip edilmesi gereken bir konudur yıldırma. Bu nedenle iş yerlerinde yönetimin bu konuya gereken önemi vermesi gerekmektedir. Medya, sendikalar, çalışanlar, yöneticiler, hukukçular, danışmanlar toplumda bu bilincin oluşmasında büyük katkı sağlayacaktır. Umarım hukuki anlamda kanunlarımızda bu konuda hukuki bir çerçeve oluşacaktır.

Akademik araştırma konum olan örgütlerde yıldırma davarnışlarının boyutunu öğrenebilmemiz için ana sayfadaki anketimize katılımınızı beklerim.

Gönül DANGAÇ