KARS’IN SÜT KOKAN İNSANLARI

-Bir sarmaşık olsaydım, sıkıca tutunsaydım bir yere,

-Sökülüp atılmasaydım, köklerimi salsaydım derinlere.

-Bir sarmaşık olsaydım, dolasaydım gövdemi döne döne,

-Günlerce aynı yerde kalsaydım, hareketsizlikten uyusaydım.

-Bense ayrılık otuyam , her çıktığı yerde sökülen ,

-Sarmaşık olmak isteyip de, basit bir ot bilinen…

-Bir ayrık otuyam sevilmeyen

-Sarmaşık olmaya özenen öyle bir ot işte…

Sevgili okurlarım; bugünkü yazıma Kars’ın süt kokan insanları olan bir Malakan şiiri ile başladım.

‘’Malakan ‘’ sözcüğü, Rusçada Molokandan gelmektedir. Molokan ise ‘’süt içenler ‘’ anlamındadır.

Şiirden de anlaşılacağı üzere Malakanlar gittikleri yerlerde pek tutunamamışlardır. Tıpkı bir ayrık otu gibi yerleştikleri yerlerden çeşitli bahanelerle sökülüp atılmışlardır. Oysa onlar sarmaşık otu gibi sevilmek , gövdelerini bulundukları yere döne döne sarmayı çok istemişlerdir.

Malakanlar , Bolşevik Devrimi öncesi Rusya’da yaşayan ve Ortodoks olan dini bir topluluktur. Zaman içinde Rus Ortodoks kilisesi ile çatışmaya girdiler. Aralarında inanç farklılıkları doğdu. Örneğin , Kilise bunlara haftada en fazla iki defa süt içeceksiniz dedi , onlar ise her gün  içtiler. Vicdani retçi idiler. Savaşa ve insan öldürmeye karşıydılar. Bu nedenle zaman zaman toplu silah yakma eylemleri yapıyorlardı. Domuz eti yemiyor , ilaç kullanmıyorlardı. İbadetlerini kilisede yapmadıkları için rahip bulamıyorlardı. Tanrı ile İnsan arasında kimsenin olamayacağını savunuyorlardı. Ve sonunda kiliseye karşı geldikleri için aforoz edildiler.

93 Harbi (1877-1878) Osmanlı – Rus Harbinden sonra , Kars , Ardahan ve Batum’a sürgün edildiler. Genel karakterleri , doğa ile barış içinde olmaktı. Malakan inekleri yetiştirip , Kars yöresinin yerli ineklerine göre çok daha fazla süt elde ettiler.Kaz besledir. İlk kez pancar ve patates yetiştirdiler.

1917 Bolşevik  Devriminden sonra Ruslar , Kars’tan ayrılınca bir kısmı 1918’de Rusya’ya geri döndü.1919’da ise Türk Ordusu tarafından Anadolu’nun düşman işgalinden kurtulmasını için askere çağırıldılar. Onlar da ‘’SİLAH YOK , BİZ SAVAŞMIYORUZ’’ cevabını verdiler.

Sonunda Kars’tan, Ardahan’dan şiirde de anlatıldığı gibi , tıpkı ayrık otu gibi sökülüp atıldılar. Amerika , Kanada, Avrupa ve Avusturalya gibi uzak yerlere göç ettiler. Aslında Kars için büyük şanstılar. Kars kaşarı ve Gravyer peyniri onlara aittir. Türkiye’den ayrılmalarının bir nedeni de kesinlikle akraba evliliği yapmıyorlardı. Evlenecekler eşler arasında yedi kuşak akraba ilişkisi sorgulanıyordu. Böyle olunca da oğullarını ve kızlarını evlendiremediler. Türklere bir-iki kız verdikleri  ve Türklerin ise onlara kız vermedikleri söylenir.

NOT: Rahmetli Tarık Akan’ın ‘’DELİ DELİ OLMA’’ filmi Malakanları anlatır.