Kemik titreten bisikletler! [2]

Fazlaca ilgi görmeyen Macmillian’ın aracı, çeşitli biçimlerde üretilse de bir süre sonra üretimden kalkar. Bu nedenle bisikletin mucidi Macmillan kabul edilse de, temel ilkesi günümüze değin değişmeden kalan ilk kullanışlı mekanizmayı bulanlar Fransız Pierre Michaux ile oğlu Ernest olur...

Michauxlar’ın 1861’de Paris’e getirdikleri araç, tahta ve demirden oluşan şasisi nedeniyle “kemik titreten” adıyla anılmaya başlar!... Buna karşın kısa sürede yaygınlaşır. Michauxlar, ilk yıl içinde buluşlarından yalnızca iki adet üretseler de, 1862’de “velosipet” adını alan araçtan 142 tanesini piyasaya sürerler. Türkçe’ye Fransızca “vélocipéde” sözcüğünden giren “velespit” sözcüğünün aslı da budur zaten!...

1865’te üretim 400’e ulaşır... Ailenin makine ustası Pierre Lallement, 1866’da ABD’ye göç ederek, James Carroll’la birlikte aracın ABD’deki ilk patentini alır.

Takvimler 31 Mayıs 1868’i işaret ettiği gün, ilk resmî bisiklet yarışı yapılır!... Saint-Cloud Parkı’nda yapılan yarışı İngiliz James Moore kazanır...

Kasım 1869’da Rounen–Paris arasında düzenlenen ilk yol yarışını da kazanan Moore, bu yarışta dolgu kauçuk tekerlekli ve bilyalı rulman düzenekli, 72.5 kg ağırlığındaki bir aracı kullanarak 134 km’lik uzaklığı 10 saat 25 dakikada almış ve 200 bisikletin katıldığı yarışmayı, ikincinin 45 dakika önünde bitirmiştir!...

Bu arada İngiltere’de farklı şeyler yaşanmaktadır... İngiltere’de bir dikiş makinesi şirketi olan Coventry Sewing Machine Company’de çalışan Rowley B. Turner, bir Michaux bisikletini Coventry tren istasyonundan fabrikasına kadar sürerek şirket yöneticilerini bu araçtan üretmeye ikna eder!... İhracata elverişli miktarda olmayan 400 adetlik ilk parti Fransa’da satılmak amacıyla üretilse de, Fransız–Alman Savaşı’nın başlaması üzerine işler değişir. Turner bunları İngiltere’de piyasaya sürer. Ancak İngiltere’de bisiklet sanayisinin kurucusu sayılan kişi, Coventry şirketinin yaratıcı genç ustabaşılarından James Starley’dir...

Starley, işe hantal velosipet’in ağırlığını azaltmakla başlar. 1870’te kocaman ön tekerleğine karşılık küçük bir arka tekerliği bulunan bir bisiklet yapar. Araca, dönemin en büyük ve en küçük bakır sikkelerine benzetme yapılarak, “peni-çeyrek peni” adı takılır!...

Starley, bisikleti üzerinde birçok değişiklik yapar. Bir grup sürücü, bu yüksek bisikletlerle Londra ile John O’Groats arasındaki yaklaşık 1.110 km’lik yolu 15 günde alır.

Normalde 22.5 kg olan bisikletlerin ağırlığı, pist yarışları için yapılan özel modellerde 9.5 kg’a kadar düşürülür. İtmeyi sağlayan tekerliğin çapı ise, sürücünün bacak uzunluğunu bağlı olarak 100 ile 150 cm arasında değiştirilir.

( Bu yazı yakında yayımlanacak olan KEŞFEDENLER İÇİN ATLAS - BİSİKLET adlı kitabımdandır.)