Kene Hakkında Önemli Bilgiler

Istenmediği halde birinin yakasını, peşini bırakmayan birine; "kene gibi yapısma" denirdi. Çocuktum o zamanlar bilmezdim kenenin ağır hastalıklara neden olabileceğini hatta ölümcül olabileceğini.

Kene nedir?
Uyuz böceğinin alt kategorisinde akarlar, örümcekgillerden kan emici bir böcek. Makasımsı ağıziyla teni keserek giriyor ve kan emme islemine başlıyor. Fakat girmeden önce tene uyuşturucu salgı salgıladigi için soktuğu yerde acı duyulmuyor.

Ilk ve Sonbahar aktif oldukları mevsim. Ilımlı geçen kış aylarında da rastlamak mümkün.
Nemli ve 10°C ve 20°C en sevdikleri ortam olmakla beraber toprak ısısı 5-7°C de aktifleşiyorlar.


Taşıdıkları bakteri ve virus cinsi:
Lyme-borreliose  bakterisi.

Ve FSME - Kırım kongo kanamalı ateş virusu 25 yıldır biliniyor ve enfeksiyona neden oluyor.

Hastalık seyri her insanda farklı gelisebiliyor.

Kırım kongo kanamalı ateş virusundan kaynaklanan sendromlar:

Sokulan yerde kücük kizariklik beliriyor. Bir veya iki hafta icersinde genisleyen kizariklik sizlamaya basliyor.  

Cocuklarda ates yükselmesi, grip sendromlari, bas agrisi, yarim yüz felci ihtimali.
Eklemlerde romatizma gibi agrilar ve siskinlikler özellikle önemsenmelidir.

Lyme-borreliose bakterisinin bulasmasindan hemen sonra, 40 ila 60 dakika arasi yüksek dozlu 5- duruma göre 2 ila 4 haftalik antibiyotik tedavisi uygulanabiliyor.
Asisi yok.

Lyme-borreliose bakterisi kenenin orta bagirsaginda mevcut.
Erken teshis ve dogru tedavi edilirse genelde tamamen iyilesebiliyor.

Gec teshis ve yanlis tedavilerde: %50 menenjit, %40 beyin zarlari yangisi, %10 omurilik iltihabi.
Hastaligin gidisatina göre, hastalik %30-40 kalici olabiliyor.

Tasidigi bakteriler  ortalama 12-24 saat arasi kana karisabiliyor.
Kulucka dönemi 5 hafta, 3 gün, 3 ay arasi degisebiliyor.
Ölümle sonuclanma rastlantisi cok ender.

FSME /Kirim kongo kanamali ates virusu, böcegin tükürük salgisinda mevcut. Merkezi sinir sistemini etkileyebiliyor. Kana hemen karisabiliyor. Hastalarin ücte ikisinde sinir sisteminde kalici tahribat yapabiliyor hatta öldürücü olabiliyor.
Ücte birinde felc ihtimali olasiligi var. Bu oran Orta Avrupada yüzde iki, Sibiryada yüzde otuza yakin.
Tam tedavisi mümkün degil fakat sendromlari gecirmek mümkün.

Korunmak icin asisi var. Riskli bölgelerde yasayanlarin asilanmasi öneriliyor.

Eskiye oranla yeni asilarin yan etkilerinin tetanos asisi kadar bile olmadigini söylüyor bilirkisiler. 3-5 senede bir tazelenmesi gerekiyor.


Keneyi cikarma islemi: tene en yakin yerden  cimbiz ya da ucu ince uzun bir pensle  fazla sikmadan tutup saga dogru  cevirerek akabinde yavasca cekip cikarilabilir. Bu islem yapilirken özellikle basinin kopmamasina dikkat edilmelidir.

Yillar önce uygulanan ve bugün yanlis oldugu saptanan müdaheleler arasinda; sokan  yere sivi yag ve yapistirici dökmek, yanan sigarayi üstüne bastirarak yakmak sakincali. Kene korkacagi icin bu durumda  bakteri ve viruslari soktugu yere kusma olasiligi vardir.
Kene cikarildiktan sonra soktugu yer iyot ya da alkolle dezenfekte edilmelidir.

Cikarilan kenede hastaliga neden olan mikrop veya virus tasiyip tasimadiginin tesbit edilmesi  gerekli görüldügünde, kene atilmamalidir. Ve gecikmeden doktora gidilmelidir. Tabi keneyide birlikte götürmek gerekiyor. Kenenin basinin tümü cikmamis ise doktorunuz cikaracaktir.

Bilindigi gibi FSME nin aşışı var ancak
üc yasindan kücük cocuklara yapilmamasi yaptirilmamasi öneriliyor.

Bugün yeni asilarda yan etisinin fazla olmadigi söyleniyor. Avusturyada asilanan insanlarda son 15 yil icinde hastalanma oraninda %90 gerileme olmus.

Keneden nasil korunulur?
Kene ucamaz ancak bicilmemis uzun cimlerde, nemli, tahta, agac, kütük parcalarinin alt kisimlarinda, calilik ve otlu yerlerde gezinerek 50 cm yüksege kadar cikabiliyor. Dolayisiyla dallardan düsme ihtimali olmadigi biliniyor.
Ancak büyümüs olanlar 1,5 metreye kadar cikabiliyorlar. Keneler cok kücük olduklarindan genelde tende dolastiklari pek hissedilmeyebiliyor.

Tam korunmak gibi bir sans olmamakla beraber tedbirli olmak sartiyla risk azaltilabilir.

Bileklere kadar kapali ayakkabilar, uzun kollu, uzun pacali giysiler ve özellikle acik renkli giysiler giyilmesi kenenin görünmesini sagliyabiliyor.

Pantolon pacalari corap icine sokulmalidir.

Cocuklar sık sık kontrol edilmelidir.

Özellikle göbek, boyun, bacak, kol alti, bas gibi yumusak ve nemli bölgeler secenekleri arasindadir.

Yabani hayvanlar ve disariya cikarilan evcil hayvanlarin da kene tasiyabilecegi ihtimali düsünülerek onlara dokunurken dikkatli olunmasi ve kontrol edilmesi gerekiyor.
Hayvanlarda görünen keneyi cikarma islemi de ayni titizlikle uygulanmalidir.


Her kene hastalik mikrobu tasimaz. Yasadiklari bölgelere göre tespit edilir. Kenenin tasidigi mikrop veya bakteri ancak 12 saat sonra etkisini gösterir ve soktugu yere bulastirabilir.

FSME/Kirim kongo atesli virus  riski bulunan ülkeler:

Rusya, Avusturya, Litvanya, Polonya, Almanya, Isvicre, Isvec, Estland ve Macaristan.



Önemli:
Bu ve diger blog yazilarimda saglikla ilgili bilgileri sizlerle paylasmadan önce bir kez daha güvenilir web sayfalarindan bilgilerimi aktüellestirmek icin yeni gelismeleri arastiriyorum.
Tüm iyi niyetime ragmen yazdiklarimin icerigine inanmak ve uygulamak konusunda kendi iradenizle karar veririniz.

Kisisel önerim, saglik sorunlarinizda:

LÜTFEN! ÖNCE DOKTORUNUZA DANISINIZ!

Kendi kendine teshis ve deneyimlerden uzak durulmasi yerinde olacaktir.

Diger yazilarimda da hep belirttigim gibi amacim hatirlatmaktan, paylasimdan öteye gidemez.

Borrelliose mikrobu kana karistiktan bir süre sonra genisleyen sizlayan kizariklik olusuyor. Kizariklik fazla genislemeden ve gecikmeden doktora gidilmelidir.

Kenelerin gelisme dönemlerine göre büyüklükleri:

Alti bacakli yavrular, 0,5 mm -1,5 mm. Üreme dönemlerinde ise disilerin büyüklükleri 3,5 - 4,5 mm. 


Dünyada 650 1000 cesit kene türü oldugu biliniyor ve her kene öldürücü degildir.

Türkiye'deki kenelerin öldürücü oldugu söyleniyor olsa da bölgelere göre farkli olabiliyor.

Yüzde yedisi mikrop tasiyor. Iklim degisiklikligi, doga dengesinin bozulmasi kenelerin üremesine neden oldugu gibi yeni türleri türemis.

En son edindigim bilgilere göre yapilan arastirmalarda esek arilari kenelerin düsmani oldugu tespit edilmis. Ancak kesin sonuclar icin bilimsel arastirmalar sürmekte. Bu kez de esek arilarin istilasindan korunmak gerekecek anlasilan :)


Piyasada satilan koruyucu losyon ve spreyler mevcut. Bunlar arasindan 20 si test edilmis. 12 tanesinin yeterli ve uzun süre koruyucu etkisinin olmadigi, hatta bazilarinin  1,5 - 3 saatten daha az etkili olmasina ragmen  büyük keneler icin hic etkili olmadigi tespit edilmis laboratuvar arastirmalarinda.

Üreticinin ürün üzerinde verdigi bilgilerde 6 saate kadar koruyucu etkili ve güvenilir oldugu yaziyor olmasina ragmen Ökotest bu aciklamayi yaniltici buldugu icin onaylamiyor. Losyonlarin etkili maddeleri  dogal kokulu esanslar veya kimyevi maddelerden olusuyor. Tende olmak üzere bircogu cesitli allerjik yan etkilere neden olabiliyor. Hatta bazi spreylerin sakicali oldugu ve piyasaya sürülmemesi gerektigini yaziyordu ökotest dergimde.

Sevgiler, saygilar

Mine

24.09.2006

Video: Kene nasil cikarilir?

Not: Güvenilir internet sitelerinden, eczanelerin keneyle ilgili özel saglik dergilerinden ve Stiftung Warentest 5/2008 sayili dergimden derleyerek tercüme ettigim bilgilerdir.