Kişisel gelişim. 4: Stratejik planlar yapma

Planlı olan kazanır. Örneğin, Eğitim Fakültelerinde öğretmen adaylarına ilk öğretilen becerilerden biri de “Plan Yapma Becerisi”dir. Öğretmenlerin sınıfa plansız girmeleri hiç istenmez. Müfettişlerin , öğretmeni denetlemesinde ilk sordukları soru da “Planın nerede?” dir. 

Hayata, sınavlara hazırlanan gençler de plan yapma becerisini öğrenseler çok iyi olur. Nereye gideceğini bilmeyen, ne yapacağını da bilmez. Her şey en azından kafada belirlenmelidir. En iyisi kağıt üzerine geçirmektir. Güçlükler karşısında ne yapacağız? Nasıl hareket edeceğiz? Önceden kafada canlandırmak; amaçları kestirmek; stratejik ve taktik eylem planları geliştirmek ve ara sıra yapılanları değerlendirmek gerekir. 

Planlarda genellikle şu öğeler bulunur: 1. Yapılacak iş hakkında genel bir fikir, 2. Sorunun belirlenmesi, 3. Sorunu çözecek amaçların belirlenmesi (bu arada belki alt amaçlar da gerekli olabilir.) 4. Bazı yöntemler ve teknikler üzerinde düşünme, belirleme, 5. Uygulama, 6. Sonuçları değerlendirme, 7. Yeni durumlar için ders çıkarma, yeni taktikler geliştirme… 

Yapılan planlar bir derse hazırlık evresinde olabilir ; bir sınav öncesi olabilir; bir araştırma çerçevesinde yapılabilir... Aslında hayatın her evresinde çok kısa da olsa bir plan yapılsa iyi olur. Kadınlar pazara giderken , ne alacaklarını bir kağıdın üzerine yazarlar, bu da basit bir plandır. Ama ciddi sorunlar ve durumlar karşısında daha ciddi planlar geliştirmek kaçınılmaz bir yaklaşımdır. 

Hayatta kazanan insanların mutlaka “Uzun Dönemli” ve “Kısa Dönemli” planları vardır. Bunları uygulamaya çalışırlar… Bazı planlar hayata veya günlük gerçeklere uymaz, esnek olmak gerekir… Yeni planlar yapmak gerekir. “Nereye gideceğini bilmiyorsan, yola çıkmışsın neye yarar…” derler. İlk önce varacağın yeri, varacağın amaçları iyi kestirmelisin; ona göre de hazırlıklar yapmalısın. Aynı zamanda bir takım sürprizlere de hazırlıklı olmalısın. Sorunlar her zaman bizim beklediğimiz şekilde karşımıza çıkmaz; evdeki hesap çarşıya uymaz; hayal kırıklığına uğramamak için, çeşitli koşulları düşünerek hazır olmak gerekir. 

Ancak hazırlıklı olan, planlı olan, sorunlar belirince ne yapacağını bilir; yavaş yavaş sorunu çözmek için gerekli adımları atar. 

Sorunu çözmek için gerekli adımları önceden düşünmek, planlamak, yaşamak gerekir. Sorun ortaya çıkınca şaşırmamak gerekir. Sorunun her safhasını, engelleri ve yeni taktikleri düşünmek gerekir. 

Plan genel anlamda bir hazırlıktır ; oysa “Program” planın zamana uyarlanmış; “zamanlama” kavramının gerekliliklerine göre ayrıntılı olarak düşünülmüş bir plandır. Program, planın bir sonraki evresidir. 

Genç , deneyimsiz insanların daha ayrıntılı planlara ihtiyacı olmakla birlikte, yaşlılar da hiç olmazsa kafalarında bir plan yaparlar. 

Planlamak, bir bakıma, daha sonra olabilecek şeyleri , önce kafanın içinde evirip çevirmek, belirecek sorunun ayrıntılarını önceden düşünmek demektir. Sorunları daha önceden yaşamak, ve çözüm yollarını da kendi kendine bulmak demektir. Bazen birden fazla çıkış yolu olabilir; hangisi izlenecektir? Hangisi izlense daha iyi olur? 

Planlama, “Kişisel Gelişim”in bir parçası mıdır? Kesinlikle. Özellikle genç insanlara planlı hareket etmenin erdemleri öğretilmelidir. Hayatı gelişigüzel yaşamak, başımıza gelecek olanları kaderin eline bırakmak hiç de olgun bir insanın kabulleneceği bir şey değildir. 

İnsan, genç insan, gününü, haftasını, ayını yılına ve bir bakıma ömrünü planlayabilmelidir. Gerçi insan ne zaman öleceğini planlayamaz ama; hiç ölmeyecekmiş gibi yaşamalıdır. 

Bir planı olanın amaçları artık bellidir, sorunu çözmek için gerekli yöntemleri, araçları vardır. Durumu değerlendirmek için manen hazırdır. Gerekli yardımları alabilecek durumdadır. Oysa planı olmayanın eli kolu bağlıdır, ne yapacağını bilemez durumdadır. 

Örneğin, bir toplumun veya bir insanın, olabilecek depremi “Allah Kerim” diye beklemesi başka, bir de çeşitli önlemleri aldıktan sonra, hazırlıklar içinde, öyle bir anda ne yapılacağını bilerek beklemek başkadır. İşleri kadere bırakmamak gerekir. 

Olgun insanlar, geleceği görebilen, bunun için de ayrıntılı plan yapan insanlardır. Böyle insanlar kolay kolay hayal kırıklığına uğramazlar.