Kooperatifler ve Mülteciler

Kooperatif dediğimiz zaman kısıtlı imkânları olan ve kendi sorununu kendi çözmek isteyen insanların gönüllü olarak bir araya geldiği ve dayanışma ruhu ile hareket ettiği sosyal ve ekonomik olarak çözümler ürettiği bir iş modelini anlarız. Kooperatifleri farklı kılan ortaklarının sadece maddi kaygılarla değil sosyal kaygılarlada bir araya gelmesidir. Kuruldukları bölgenin kalkınmasında ekonomik olduğu kadar sosyal katkı da sağlamasıdır. Kooperatifçilik ilkelerine göre hareket etmesidir. Özetle kooperatifler insana ve çevreye değer veren kuruldukları bölgeleri terk etme imkânı olmayan iş modelidir.

Kooperatiflerin yöresinin sorunlarına olduğu kadar dünyadaki insanlara karşı da sorumlulukları vardır. Kooperatiflerinin büyük bir kısmının üyesi bulunduğu Uluslararası Kooperatifler Birliği’de (ICA) uluslararası örgütlerde kooperatifçilik hareketinin temsilcisi olarak bu yönde görevler üstlenmektedir. Küresel sorunların çözümü konusunda çalışmalar yürütmekte, stratejiler belirlemekte, kooperatifler arası dayanışmayı güçlendirmektedir. Bu nedenle başta Birleşmiş Milletler olmak üzere her türlü sosyal ve ekonomik platformlarda dünya kooperatifçilik hareketini temsil etmektedir.  

ICA her yıl düzenlediği genel kurullarda ve toplantılarda üye kooperatiflerin yöneticileri, uzmanları ile temsilcileri, birlikte uluslararası kuruluşların temsilcileri ve tanınmış uzmanları bir araya getirmektedir. Küresel sorunlara kooperatifçilik hareketinin çözüm üretmesi konusunda çalışmalar yürütmektedir. Ortaya konulan fikirler ve stratejiler çerçevesinde uluslararası düzeyde kooperatiflerinde işbirliği ve dayanışmasını güçlendirmektedir.  

8-13 Kasım 2015 tarihleri arasında Antalya’da gerçekleştirilen 2015 ICA Genel Kurulu Programı kapsamında düzenlenen toplantılarda yine küresel sorunlar ele alındı. Bunlardan biri de 8-10 Kasım tarihlerinde ICA ve ILO’nun ortak çalışması ile gerçekleştirilen Kooperatifler ve İşgücü araştırma konferansıydı. Bu konferansta ele alınan konular arasında son yıllarda dünyayı ilgilendiren mülteciler konusu yer aldı. Kooperatiflerin mülteciler konusundaki çalışmaları ve neler yapabileceği konusu da gündeme taşındı. Kooperatifçilik hareketi insanlık dramı haline gelen küresel mülteci sorununda neler yapabileceğini tartışmaya başladı.

Birçok ülkede kooperatiflerin katkıları ile mülteci kamplarının yoğun yörelerde kooperatif kurulması teşvik edildiği ve desteklenmektedir. Dünya Gıda Programı çerçevesinde bazı ülkelerde üretici kooperatifleri aracılığıyla mültecilere acil gıda yardımı yapılmaktadır. Bazı kooperatiflerce mültecilerin barınma ihtiyaçları konusunda çalışmalar yürütülmektedir. Başta tarım olmak üzere tüm sektörlerde mültecilerin istihdamı ile ilgili projeler hazırlanmaktadır.

En son BM Mülteciler Yüksek Konseyi rakamlarına göre 2014 yılında dünyada yarısı Asyalı olmak üzere 13 milyon mülteci bulunmaktadır. Bu rakama 5 milyona varan Filistinli mülteciler dahil değildir. Ülkemiz 3 milyonu aşan mülteci ile bu yükü en çok çeken ülkeler arasına girmiştir. Bu sayı günden güne artmakta, sınırlarımızdaki yanlışlar nedeniyle kayıt dışı mülteci sayısı küçümsenmeyecek boyutlara ulaşmıştır.  

Mültecilerin yaşamları ve göç yollarında yaşadıkları dramlar hepimizi üzmektedir. Özellikle komşumuz olan Irak ve Suriye’deki savaş, sınır bölgelerimizde yaşanan terör olayları ülkemizi göç yolunda köprü bir ülke konumuna düşürmüştür. İnsanların büyük bir kısmı batı ülkelerine göçmek istemekte ve yeni bir umut olarak çıktıkları bu yolda ölümü bile göze almaktadırlar. Her gün yüzlerce insan kaçış yollarında yok olmaktadırlar. Tabii hepimiz buna sebep olanlara hepimiz kızabiliriz. Yanlış politikalara isyan edebiliriz. Ama ortada bir gerçek vardır. Bu insanlar zor şartlarda yaşamakta, çalışmakta ve kötü insanların tuzağına düşmektedirler. Çoluk çocuk ölmektedir.

Bir kooperatifçi olarak özellikle bölgemizdeki insanların nedeni ne olursa olsun yaşadıkları acılara kayıtsız kalmak mümkün değildir. Onlarında düştükleri bu kötü ve sefil imajı veren resimden memnun olmadığını bilmemiz gereklidir. Dünya kooperatifçilerinin harekete geçtiği mülteci sorunu konusunda Türk Kooperatifçilerin de yapacakları birşeyler olmalıdır ve de vardır. Kooperatiflerce mültecilerinde kendi sorunlarını kendi çözecekleri ortamın yaratılması mümkündür.

Ülkemizde bu yönde kooperatiflerinde ilgili kuruluşlar ile yasalar çerçevesinde bu yönde faaliyetler yapmasına ihtiyaç vardır. Bugün göçmenleri göçmek istediği birçok ülkede kooperatifçiler harekete geçmiştir. Kooperatifler mültecilere nasıl yardım edebilecekleri konusunda çözümler üretmekte ve uygulamaya koymaktadırlar. Ülkemizin de mültecilerin büyük bir çoğunluğunu misafir eden ülke olduğu düşünülürse kooperatiflerinde bu dramın bir ucundan tutma görevi vardır. Ekonomik olduğu kadar sosyal görevi de olan kooperatiflerin kendi konularına göre mültecilere yönelik muhakkak yapabilecekleri bir hizmet vardır.

Kooperatiflerimiz kimsesiz ve zeki çocukların eğitiminde destek olabilirler. İşyerlerinde devletin ilgili kuruluşları ile ortak projeler kapsamında bu insanlara kısa süreli de olsa iş imkânı yaratabilirler. Yaşlı ve sakatlar ile ilgili bakım ve malzeme desteği sağlayabilirler. Kalifiye, yetenekli ve uzman elemanların ülkemize kazandırılması ile ilgili projeler oluşturabilirler. Çözüm önerilerini daha da geliştirmek mümkündür.

Tarım başta olmak üzere birçok alanda düşük ücret ve kötü koşullarda çalışan mültecilere yönelik atılacak adımlar kooperatiflerin ülkedeki farklılığını göstereceği gibi, insanlığa uzanan bir el olacaktır.  Daha da ötesinde ülkemizdeki kooperatifler kadar dünyadaki kooperatiflerle bu konuda ortak projeler üretmek devletin bu konudaki gösterdiği çabalara da destek olacaktır. Unutmayınki Birleşmiş Milletler’in de başarılarını kabul ettiği kooperatifler çağımızda umudun adıdır. BM 2012 Uluslararası Kooperatifçilik Yılının sloganlarından biri “Kooperatif işletmeleri daha iyi bir dünya kurar” idi. Gelin mültecilerin umut yolunda yeni dünyalar kurmalarına destek olalım.

http://www.ilo.org/global/about-the-ilo/newsroom/features/WCMS_418992/lang--en/index.htm

http://www.thenews.coop/99196/news/co-operatives/blog-syrian-refugee-crisis-co-operatives/