Kriz: Hastalığın yayılma sırası kimde?

ABD Başkanı Eisenhower, 1964 yılında Vietnam’ı kaybetmeleri halinde, ABD’nin yanında yer alan bölgelerdeki diğer ülkelerin tıpkı domino taşlarının devrilmesi gibi yıkılarak, Çin ve Sovyet etkisine gireceklerini savunmuştu.

Bu politika ondan sonra gelen başkanlar tarafından da devam ettirilerek, devletin resmi görüşü haline getirilmiştir.

Keza, 1965 yılında Dominik Cumhuriyetine karşı girişilen askeri harekâtın nedenleri açıklanırken de, Fidel Castro’nun yaratabileceği muhtemel domino etkisinden korunma amacı güdüldüğü belirtilmişti.

Bazı olayların domino etkisi yaratarak İngiltere’nin elindeki sömürgeleri kaybetmesine neden olabileceğini Birinci Dünya Savaşı sonrasında Lord Curzon de ileri sürmüş, böyle bir varsayımdan yola çıkılarak domino teorisi yine İngiliz yetkililer tarafından resmi olarak şekillendirilmiştir.

Formülün 1960’lı yılların ortalarında şekillendirildiği ifade edilse de, söz konusu kuramın mantığının Roma İmparatorluğuna kadar uzandığı söylenebilir. Tarih boyunca, ilk taşın kaybedilmesinin, diğer taşların peşi sıra yitirilmesine yol açacak bir kriz oluşturacağı, pek çok politik ve askeri lider tarafından ifade edilmiştir.

Bu kez aynı terim gittikçe genişleyen küresel kriz bağlamında kullanılmaya başlanmıştır. İngiltere’de yayımlanan The Economist tarafından yapılan bir araştırmada Türkiye, risk derecelendirilmesinde 17 ülke arasında 8’inci sırada yer alırken Çin, riski en düşük ülke olarak belirlenmiştir.

Araştırmadan anlaşıldığına göre, domino taşları oynamaya başlamıştır. Düşen ilk ülkenin ardından muhtemelen zincirleme bir reaksiyon gelecektir. Türkiye’nin de önlemlerini almadığı takdirde söz konusu krizden etkilenmesi, yağmur duasıyla kriz yönettiklerini düşünenlerin tersine, şaşırtıcı olmayacaktır.

Kaldı ki yapılan analizde yükselen piyasalardaki riskin firma ve banka borçlarından kaynaklandığı belirtilmektedir.

Brezilya benzeri bazı ülkelerde bu borçların üzerine Devlet borçlarının da bindiği düşünülürse, vahametin kapsamının Maliye Bakanlarını Amerika’ya gönderecek büyüklükte olduğu anlaşılmaktadır.

Çünkü tedavi, hastalığın yayıldığı yerde yapılmalıdır!

Kaynak: http://www.milliyet.com.tr/

http://tr.wikipedia.org/wiki/Domino_Teorisi