Leon:the professional

 'ben aşk istiyorum leon ya da ölüm'repliğini bilmeyen yoktur,şimdi bu filmin detaylarına ve 'bence'kısmına gelelim.

1994 yılında vizyona giren leon:the professional filmi konusuyla oyuncu kadrosuyla kendinden epey söz ettirmişti,filmin konusu profesyonel bir tetikçi ve O tetikçiye ilgi duyan kız gibi görünse de fazlası var.

Film,orijinal senaryosundan oldukça farklı bir şekilde karşımıza çıktı,yöneten ve yazan Luc Besson senaryonun ilk halinde, mathilda(natalie portman) ve jean reno(leon)karakterlerin arasında cinsel çekim sahneleri vardı hatta abd de ilk vizyona girdiği sırada bu sahneler,gelen ağır eleştiriler ve portmanın ailesini rahatsız etmesi üzerine bu filmden çıkartılarak yeniden vizyona girmiştir.Bu arada söylemeden geçemeyeceğim 30 günde yazılmış ve 90 günde çekilmiş bir filmden bahsediyoruz üstelik senaryosu bir kaç defa değişmiş olarak,sebebi ise natalie portmanın ailesi.aslında şu an ki kült hala gelmesinde en büyük etki olarak portmanın ailesini görüyorum çünkü;Aile ve Luc besson arasında sıkı kuralları olan bir kontrat imzalanıyor bu kontratın içinde mathilda, cinsel bir duruma maruz kalmayacak ve sigara içmeyecek.Film de dikkat ederseniz sadece beş sahnede mathilda'nın elinde sigara vardı ve hiç birini içine çekmiyordu.Yazılan bir başka sahnede mathilda duşta iken leon yanlışlıkla duşa giriyor bu durum aileyi rahatsız ettiği için bu sahnede çıkartılıyor.

Senaryonun değişim hikayesinden sonra detaylara ve oyunculuklara gelelim.Natalia Portmanın 11 yaşında olmasına rağmen ki o donuk mimiklerine ses tonuna ve duruşuna zaten diyecek söz yok yaşının çok üstünde yetenek.Jean reno güçlü tetikçi olmasına rağmen çocuk hali ne yapacağını bilmez tavrı kısa pantolonu bana biraz trajikomik olan charlie chaplin anımsattı zaten filmde de kendisini anımsıyoruz.veee en beğendiğim oyuncuya geldik stansfield karakterine hayat veren Gary oldman...Rolünün gerçekçi olmasının sebebi doğaçlamaları,hatta yaptığı doğaçlamaların birinde mathildanın babasını( Michael badalucco)tehdit ettiği sırada ona iyice sokulur ve koklamaya başlar oyuncunun,oldmanın böyle bir şey yapacağından haberi yoktur,karakterin yüzünde oluşan rahatsızlık hissi tamamen gerçek ve doğaçlamadır hatta Michael badaluccon bir röportajın da oldmanın bu doğaçlamasından çok gerildiğini söylemiştir.

Gary oldmanın beethoven monoloğ izleyiciler tarafından en sevilen sahneler arasında yer almıştı oldmanın;o yıl içerisinde ımmortal beloved filminde beethoven canlandırdığını göz önüne alırsak bu monoloğu yapmak oldman için pek de zor olmamış.

Gary oldmanın efsane haline gelmiş 'herkesi'(everyone) sahnesi bu sahnede dişlerini sıkması alnından çıkan damarı beni çok etkilemişti.'BENCE'oyuncunun mimikler dışında yüzünde ki anatomik hatları etkilemesi takdir edilesi bir başarı.Gel gelelim oldman bu sahnesine, aslın da yönetmeni güldürmek için yapmış fakat Luc bessonsa kendisinin bu doğaçlamasından etkilenerek sahneyi eklemeye karar vermiş.

filmde biraz da göndermelerden bahsedeyim.

Leon ve mathildanın konakladığı the chelsea hotel bir çok ünlünün konaklama yeri Leonard cohen,uma thurman,charles bukowski,bob dyland gibi ünlülerin uğrak yeri chelsea hotel...Bu otelin en önemli yanı Arthur C.clarke 2001:A Space odyssey'i bu otel de yazmış olması.

'Macguffin' detayı leonla mathilda otelde check-in yaptırırken macguffin ismini kullanıyorlar. sinefillerin kolayca fark edeceği üzere Macguffın alfred hitchcock'un filmlerde kullandığı sinema tekniğidir.luc besson macguffin detayıyla alfred hitchcock'a saygı duyduğunu göstermiştir.

Müzik seçimi

Ses efektleri ve müzik tercihi bir filmi efsane yapacak güce sahiptir.Filmin kompozitörü olan Erric Serrayı bu konuda tebrik ediyoruz,sahne içinde ki müzik geçişleri ve en çok bilinen sting' shape of my heart' şarkısı sinema tarihin en iyi soundtracklarından biri.Aslında film amerika için yapılan fragmanda fonda'the dark side of time' şarkısıyla yayınlanmıştı bunu da eklemeden geçmeyelim.

Sinematografi

Leon the professional filmi sinematik olarak neredeyse baş yapıt.Luc besson ve görüntü yönetmeni Thierry Arbogast film içinde ki ışığı, açıyı,ışık açısını, duyguları güçlendirmek için o kadar iyi kullanmış ki kusur bulmak neredeyse imkansız.Filmin ilk başlangıç şeklinin sonunda da aynı olmasıyla güzel detay olarak dikkatimizden kaçmadı.

Aksiyonu zayıf olarak görünse de içinde barındırdığı ögeler sekans geçişleri ve antogonisti kötü karakterin çok iyi oyunculuğu ve efsanevi replikleri zayıf aksiyonun görmemizin önüne geçiyor.

Biraz da hem filmden hem de leon ve mathildanın arasında ki aşk-cinsellikten bahsedeyim.,

Başta anlatığım üzere natalia'nin ailesi bu konuda oldukça hassastı.

Bir kız çocuğuna cinsellik unsuru eklemek özellikle masumane bir şekilde bunu başarmak çok zordur ama luc besson bunu başardı nasıl mı?hemen anlatayım.

leonun bitkisini spreyle ıslattığı sahnede mathilda'bitkini suladığın gibi beni de sulamalısın'dior burada leonun gözünde çocuk değil artık büyüyüp kadın olarak görmesini istiyor.

Devam eden sahnede mathildanın taklitlerini görüyoruz,ilk taklit ettiği madonna oluyor leonu etkileyici bir şekilde ki bu sahnede yaptığı taklitlerinde diyafram ve ses tonlaması ayarı muazzamdı'like avirgin'şarkısını söylerken cinsellik içeren bir göndermedir.hemen ardından marilyn monroe taklidi yapar ve 'happy birthday'şarkısını söyler çünkü mathildanın gözünde leon başkan kennedy sıfatı taşımaktadır.leonun etkilendiğini belli etmemeye çalışırken ki mimikleri aslında mathildadan etkilendiğini gösterir ve yaptığı taklitle john wayne olur.yaptığı kovboy taklidi Wester sinemasında kusursuz erkeği simgeler mathildanın dünyasında öyle olmak istiyordur.Diğer bir sahnede mathilda bitkiyi sularken ona sus işareti yapması leoanla arasında ki bağ küçük kız-tetikçi dışına çıkmıştır.

Mathilda,ailesini öldürülürken küçük erkek kardeşini de öldüren stansfielden intikam almak ister bu isteği onu kardeşinin öldüğü eve gitmesini sağlar ve oradan oyuncak tavşanını alır.tavşan onun için yol arkadaşıdır.aynı leonun bitkisi gibi.

Bu arda leonla mathilda tetikçiliğe başlarlar mathildaya tetikçilikte ki kuralları öğretir'kadınlar ve çocuklar olmaz'kuralı vardır hatta bir sahnede uyuşturucu işi yapan birini öldürmeye giderler eve girdiklerinde adamı öldürürler mathilda masanın üzerinde ki uyuşturucuları yakarak yok eder leona bakarak'kadınlar ve çocuklar olmaz demiştin'der ahlak ve etik anlayışını gösterir.Uyum içinde tetikçilik yaparken mathilda da leon gibi şapka gözlük takmaya başlar bir sahnede üst üste ev kapılarında ki 'miguel'yazısı gösterilir sonra ki sekans geçişinde ise '6G'yazısı gösterilir.Miguel'ibranicede 'tanrı gibi kim'anlamına gelirken '6G' ise şeytani simge olarak düşünülebilir aslında 666 algoritması gibi,bu tarz kült filmlerin çoğunda görsel göndermeler yoğunlukta olur.Tıpkı Leon ve mathildanın arasında cinsel bir sahne olamamasına rağmen seyirciye algılatan aslında varmış hissi.Evet bu his nasıl gerçekleşiyor hemen onu da anlatayım.mathilda artık gerçek bir tetikçi olmuştur.Leon onu little itayly'e götürür ve ortağı olarak tanıtır.Daha sonra birlikte alkol alırlar bu sahne aralarında ki bağın tamamlandığını gösterir.

Mathilda sarhoş olup leonu öpmek ister leonsa  tepki göstermez ve onları için zaman tamamlanmıştır.Son sahnelere doğru gelirken mathildayı transformers izlerken görüyoruz çizgi filmde şöyle bir replik geçiyor'seninle dövüşmek istemezdim ama başka seçenek bırakmadın'bu sahne mathildanın evrimini tamamladığının simgesidir.Artık stansfieldi öldürmek için harekete geçer.Fakat olaylar planladığı gibi olmaz ve leon onu kurtarır.

Leonun mathildayı kaybetme korkusu üzerine,ona pembe desenli bir elbise alır.Artık onu gelini olarak görmektedir.Mathilda elbisesiyle karşısına geldiği sırada leon,önünde duran'pembe gül'desenli bardakta sütünü içer.Zaten süt göndermesi leonun aslında çocuk kalmış ruhunu sembolize eder.mathilda leona beraber yatmak istediğini söyle birlikte uyurlar.Bütün bu olay örgüsü simgesel olarak birleşmeyi gösterir.

Filmin sonunda stansfield silahlı ekiple evi basar.leon;sevginin gücüyle mathildayı son anda oradan uzaklaştırır.

Leonun son sahnesinde tam binadan çıkarken stansfield onu sırtından vurur,Onun yanına geldiğinde ise leon mathildanın selamı var der ve pi numarasını yapar.Bina patlar ve iki karakterimiz de ölür.Luc besson aslında bu sahnede mathildayı düşünmüştür,ama çocuk ve masum bir karakterin bu denli şiddet eylemi olması onu rahatsız eder ve senaryoda değişiklik yaparak leonu seçer.Doğrusunu söylemek gerekirse seçmekte iyi etmiş baş rol ölmez klişesini kenara atması filmin eşsiz olmasının başka bir sebebi.

Filmin sonunda mathilda bitkisiyle görülür.Ölmeden önce'kök salmak istiyorum'diyen leonun bu dileğini gerçekleştirir bitkisini parka eker ardından sting shape of my heart çalar kamera yükselir önce ağaçlar sonra gökdelenler derken film nasıl başladığı sahneyle biter.

film bittikten sonra kafalarda'acaba devam filmi gelir mi ?'sorusu dolaşırken luc bessondan hoop bir açıklama geliyor bakalım o açıklama neymiş.

'...Eğer yarın bir devam filmi için aklıma bir fikir gelse,elbette çekerim.Ama yeteri kadar kuvvetli bir fikir gelmiyor para için devam filmi çekmek istemiyorum layık olduğu için yapmak istiyorum...'

Bu açıklamadan sonra devam filmi beklemek yersiz olurdu sanırım.

Öyleyseeee Luc bessona bizi Leon:the professional ile tanıştırdığı için teşekkür ederiz.